از گزارش کار وزیر تا مجادله فراستی و فرح‌بخش

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، هفت دیشب، یکی از پرمجادله ترین و طولانی ترین برنامه هایش را طی این ماه های اخیر تجربه کرد.

گزارش مفصل حسینی، وزیر ارشاد از یک سو و بحث های داغ و صریح و کوبنده فراستی و فرح بخش از سوی دیگر، هفت دیشب را حسابی داغ و جذاب و البته قابل استفاده کرده بود.

در بخش اول برنامه دیشب، سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مهمان مجله تصویری هفت بود و درباره اختلافاتی که این روزها در سینمای ایران به وجود آمده است و عملکرد این وزارت در طول سه سال گذشته صحبت کرد.

میزگرد هفته نیز که به مهندسی سینما و دلایل ریزش مخاطب در سینمای ایران با حضور حسین فرح بخش و مسعود کرامتی اختصاص داشت از دیگر بخش های مهم برنامه شب گذشته بود.

در ابتدای برنامه محمود گبرلو با اشاره به اینکه اهالی سینمای ایران به پازلی شباهت دارند که نمی توان هیچ کدام از قطعات آن را جا به جا یا حذف کرد، حمایت و حل مشکلات سینماگران توسط مسئولان دولتی و جذب همه طیف ها را مهمترین کار در جهت حفظ سینمای ایران دانست.

نظرسنجی برنامه نیز به طرح این سوال اختصاص داشت که به نظر شما مهمترین راهکار پیش روی وزات ارشاد برای حل مشکلات فعلی سینما چیست؟ در پایان برنامه مخاطبان برنامه از میان پنج گزینه استفاده از نیروهای جدید مدیریتی، حمایت قاطعانه از آثار دارای مجوز، تعامل بیشتر با سایر نهادهای فرهنگی، تلاش برای تعامل سینماگران و مدیران و تقویت بخش خصوصی، گزینه آخر را انتخاب کردند.

در ادامه برنامه گبرلو از قول روابط عمومی انجمن سینمای جوان در واکنش به صحبت های هفته گذشته وحید جلیلی مبنی بر حضور نداشتن سینمای جوان در به صحنه کشیدن رخدادهای انقلاب، عنوان کرد که در این دوره از جشنواره فیلم عمار حدود 40 فیلم از اعضای انجمن سینمای جوان حضور داشته که سه اثر در بخش های مختلف جوایز اصلی را دریافت کرده اند.

در بخش دیگری از برنامه هادی مقدم دوست و بهروز شعیبی که امسال با اولین آثارشان تلاش می کنند در جشنواره فیلم فجر حضور داشته باشند، مهمان تلفنی برنامه شدند و درباره روند ساخت آثارشان توضیحاتی دادند.

شعیبی در بخشی از صحبت هایش از مسئولان جشنواره خواهش کرد که برای حضور کارگردان های فیلم اولی در جشنواره محدودیت قائل نباشند و این فرصت را از گروه های جوان برای دیده شدن اثرشان در جشنواره نگیرند.

گفت و گوی ویژه برنامه به حضور سید محمد حسینی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در برنامه اختصاص داشت؛ وی در این گفت و گو در ارتباط با عملکرد وزارت ارشاد، برگزاری جشنواره فیلم فجر و اختلافاتی که دامنگیر سینمای ایران شده است، صحبت کرد.

حسینی در ابتدا درباره این دوره از جشنواره فیلم فجر گفت: خوشبختانه امسال یکی از نقاط قوت جشنواره، فیلم های اول است. یکی از اعضای شورای انتخاب، امروز مطرح می کرد که اعضا باور نمی کردند امسال آثار به این خوبی و باکیفیتی شناخته شده باشد. خوشبختانه در این دوره از جشنواره تنوع بسیار زیادی در آثار داریم و شاهد تنوع اقلیمی در فیلم های این دوره از جشنواره هستیم که موضوعات مختلف و متنوعی را مطرح می کنند، این به معنی مردمی شدن سینمای ماست، چون همه سینما متعلق به یک قشر یا شهر خاص نیست.

وی گفت: خوشبختانه امسال شاهد نمایش اولین فیلم سه بعدی در سینمای ایران هستیم و سینماهای ما نیز به نمایش فیلم ها به صورت دیجیتال مجهز شده اند، حتی تا امروز شش شهرستانی که قرار است به صورت همزمان در شهرشان جشنواره برگزار کنند، سینماهای خود را به این سیستم مجهز کرده اند. امسال حدود 95 فیلم به دفتر جشنواره رسیده که نشان دهنده زنده بودن سینماست، برخلاف نظر عده ای که می خواهند وانمود کنند که سینما تعطیل است.

حسینی در ادامه در ارتباط با تاکید بر تعامل سینماگران با یکدیگر گفت: تاکید ما همیشه بر تعامل بوده است نه تقابل. همیشه نیز به جذب حداکثری اندیشیده ایم تا بتوانیم رابطه خوبی با سینماگران برقرار کنیم؛ البته همیشه اشکالات و ضعف هایی بوده که باید آنها را کمرنگ کنیم؛ چرا که با تفرقه و جدایی و تنش نمی توانیم مسائل و مشکلات را حل کنیم.

وزیر ارشاد ادامه داد: در این دوره از جشنواره از همه سینماگران، پیشکسوتان و صاحب نظران دعوت شده که در برنامه ها، جلسات و داوری های جشنواره شرکت کنند و ما آمادگی آن را داریم که از نظرات همه سینماگران و صاحب نظران بهره ببریم. دیدن فیلم ها توسط مثلاً تشکل های دانشجویی باعث می شود که برخی بدون دیدن فیلم ها درباره آنها اظهارات غیر تخصصی بیان نکنند.

وی در ادامه درباره حمایت هایی که سازمان سینمایی از هنرمندان کرده است، عنوان کرد: صندوق حمایت از هنرمندان بدون هیچ محدودیتی برای هنرمندان تهرانی و شهرستانی بیمه خدمات درمانی و تکمیلی را ارائه می دهد؛ همچنین تا به حال به 1300 هنرمند درجه هنری تعلق گرفته است که بیش از 150 نفر از این هنرمندان سینماگر بوده اند.

حسینی افزود: تا به حال برای هنرمندان بازنشسته نشان دولتی نداشتیم که قرار است به پنج هنرمند این نشان تعلق گیرد؛ در حال حاضر مراحل اداری اهدای نشان به محمدعلی کشاورز انجام شده و داوود رشیدی، عزت الله انتظامی، جمشید مشایخی و ژاله علو، دیگر هنرمندانی هستند که قرار است به آنها نشان دولت تعلق بگیرد؛ همچنین قرار است به 2000 نفر از سینماگران، در پرند و پردیس مسکن  واگذار شود.

وزیر ارشاد درباره نظراتی مبنی بر پرداختن فیلم های امسال به موضوع خیانت گفت: در این سه سال که من تصدی وزارت ارشاد را بر عهده داشتم،250 فیلم در کشور ساخته شده که از این میان تنها 18 فیلم بحث برانگیز بوده است؛ برخی از این فیلم ها حتی مجوز اکران هم نگرفتند، در واقع در هفت درصد از فیلم های ما اختلاف نظر وجود دارد، اما این به معنای آن نیست که این فیلم ها باید از چرخه اکران کنار گذاشته شوند، بلکه می توان برای برخی اکران محدود در نظر گرفت.

وی اشاره کرد: در واقع مسئله مهم این است که قانون و مقررات و ضوابط باید اجرا شود و در نهایت تنها یک نهاد پاسخگو وجود داشته باشد که آن هم وزارت ارشاد است؛ اگر کسی از این قوانین تبعیت نکند، مشکل به وجود می آید؛ بنای ما در مشکلاتی که به وجود آمده بر تعامل و تفاهم بوده و قرار هم نبود این اختلافات تا این حد رسانه ای شود؛ چون گاهی اوقات رسانه ها حرف ها را تحریف می کنند و چیزی که مد نظر است، انتقال نمی دهند.

حسینی یادآور شد: معتقدم که باید آسیب های اجتماعی در آثار ما نشان داده شود، اما نه به صورتی که این آسیب ها ترویج و از آنها قبح زدایی شود، باید این مسائل با ظرافت نمایش داده شود؛ همچنین از آنجا که از این پس همه آثار با دقت ساخته می شوند، دیگر نگرانی درباره آینده وجود ندارد؛ اختلافات در حال حاضر مربوط به فیلم های گذشته است؛ چرا که خوشبختانه همه پذیرفته اند که یک نهاد باید حرف آخر را بزند، ما نیز دقت های لازم را خواهیم داشت و نگرانی برای آینده وجود ندارد، از روز گذشته نیز حواله فیلم «من و زیبا» برای سینما آزادی صادر شده است و سینما آزادی برای باقی فیلم ها در حال صحبت با تهیه کنندگان است.

وزیر ارشاد درباره سرنوشت خانه سینما عنوان کرد: تاکید همیشگی ما بر ضرورت اجرای قانون بوده و قانون باید فصل الخطاب باشد؛ در بحث خانه سینما نیز اشکالات قانونی وجود داشت که باید برطرف می شد، مثلاً درباره اصناف مختلف مسائل و معضلاتی وجود داشت که باید از طریق قانون حل می شد.

وی افزود: اساسنامه جدید خانه سینما باید یا در شورای عالی انقلاب فرهنگی یا در شورای عالی سینما مصوب شود و به صورت قانونی به ثبت برسد؛ تک تک صنف ها نیز باید با اساسنامه و قانونی فعالیت کنند.

حسینی در ادامه درباره نظرات جواد شمقدری مبنی بر ریل گذاری در سینمای ایران گفت: یکی از مشکلات سینمای ایران در چند سال اخیر دور شدن از ارزش ها و فرهنگ ایرانی بوده است؛ ما تلاش کردیم در طول این مدت سوژه های مفیدی را پیگیری کنیم و حتی چهره واقعی ایران را به دنیا نشان دهیم؛ چهره ای به دور از سیاه نمایی.

وزیر ارشاد متذکر شد: برخلاف تبلیغات منفی، در این دوره فیلم های بسیار خوبی ساخته شده است. فیلم های ارزشمندی در ژانرهای مختلف دفاع مقدس، سیاسی، اجتماعی، کودک و انیمیشن تولید شده که مطبوعات کمتر به آنها پرداخته اند و به این ترتیب برخی فکر می کنند کل سینمای ما سینمای مسئله داری است.

وی ادامه داد: متاسفانه عده ای بنا داشتند از روز اول، تجربه وزارت بنده را ناموفق بدانند و برخی کارشکنی ها نیز در همین رابطه وجود داشت، برخی نیز از عمد ساخت فیلمشان را به تعویق می انداختند که مثلاً مخالفتشان را با حضور نداشتن در جشنواره نشان دهند.

حسینی درباره عادلانه تقسیم نشدن بودجه بین سینماگران و اختلاف در این مورد گفت: بحث عدالت از ابتدا مسئله محوری و اساسی برای دولت بوده است، هر جا که برای راه اندازی جشنواره یا رویدادی نیاز باشد، دولت وارد عمل می شود، همان طور که از جشنواره مردمی فیلم عمار و پروین اعتصامی نیز حمایت شد.

وزیر ارشاد درباره حضور نمایندگان حوزه هنری در شورای صنفی نمایش گفت: حوزه هنری با توجه به اینکه سینماهای بسیاری را در اختیار دارد، حق دارد که بخواهد نماینده ای در شورای صنفی نمایش داشته باشد، اما بعد از تصویب این قانون همه باید به خروجی شورا احترام بگذارند و به مصوبات آن پایبند باشند.

وی در پایان صحبت هایش درباره عملکرد مثبت وزارت ارشاد و حضور سینمای ایران در هفته های فیلم در کشورهای مختلف و دیده شدن سینمای ایران در خارج از کشور صحبت کرد و در نهایت از عملکرد وزارت ارشاد و مدیران سینمایی در طول سه سال و نیم ابراز رضایت نمود.

در میانه صحبت های وزیر، گفت و گو با مردم و برخی سینماگران از جمله جابر قاسمعلی، جهانگیر الماسی، همایون اسعدیان، جمال شورجه و سید ضیا هاشمی درباره عملکرد وزارت ارشاد پخش شد.

گفت و گو با جواد مزدآبادی به بهانه پخش تله فیلم «ابابیل» که به موضوع انتخابات سال 88 می پرداخت، بخش بعدی برنامه بود؛ مزدآبادی درباره ساخت این تله فیلم گفت: همه هدف ما این بود که این تابو شکسته شود و بالاخره بتوانیم فیلمی درباره وقایع سیاسی یک دهه اخیر بسازیم.

وی ادامه داد: البته نقاط ضعفی هم در این باره وجود داشت که امیدوارم در فیلم های بعدی برطرف شود؛ هیچ گونه موضع سیاسی و طرفداری از جناح خاصی نیز برای ساخت این فلیم از طرف صدا و سیما به ما اعمال نشد و بیشتر تلاش داشتند با نگاهی عادلانه به اتفاقات انتخابات 88 بپردازیم.

میزگرد هفته نیز به ارتباط مردم با سینما با حضور مسعود فراستی، منتقد برنامه و حسین فرح بخش، تهیه کننده و کارگردان سینما اختصاص داشت.

فراستی در ابتدای صحبت هایش با تاکید بر لزوم حضور تماشاگر در سینما گفت: سینما بدون مخاطب عام شکل نمی گیرد و بی معنی است اگر قبول کنیم سینما بدون مخاطب شکل می گیرد؛ سینما تنها مدیوم صنعتی – هنری است که نمی تواند منتظر بنشیند تا مخاطب کشفش کند، بلکه مخاطب بدون واسطه با سینما مرتبط است، این مخاطب آن قدر مهم است که فیلمسازی مثل «کوروساوا» به خاطر نفروختن فیلمش خودکشی می کند.

فرح بخش نیز در این زمینه عنوان کرد: این بحث که سینما، سینما است و به مرور مخاطب خودش را می شناسد، بحثی انحرافی در ارتباط با سینما است. ما یک سینمای اجتماعی و یک سینمای رویاپردازانه داریم، به سینمای اجتماعی که اجازه ساخته شدن نمی دهند، افرادی هم که به این نوع سینما معترض هستند به دنبال منافع سیاسی شان می گردند و بیشتر به دنبال شارلاتانیزم هستند تا حب ایمان؛ این در حالی است که افرادی در حوزه سینما دخالت می کنند که هیچ ارتباطی به آن ندارند.

وی ادامه داد: به سینمای رویاپرداز هم اجازه فعالیت نمی دهند، پس ما یک سینمای خنثی داریم که هیچ اعتباری ندارد؛ مسئولان ما بین خودشان و مردم دیوار کشیده اند، مشکل سینمای ما دولتی بودن آن است، برخی فیلمسازان بی مسئولیت ما از دولت پول می گیرند و فیلم هایی خنثی می سازند و نگران فروش و بازگشت سرمایه هم نیستند، بنابراین بسیاری از سینماداران ما به این ترتیب ورشکست شده اند.

فراستی در ادامه بحث گفت: این مسئله که سینمای ما خنثی است، درست است، سینمای ما شجاع نیست و بیشتر مسئولان هم که ادعای ارزشی بودن می کنند طرفدار همین سینمای خنثی هستند، سینمای دولتی و سینمایی که پول و سفارشش از طرف دولت باشد، ارتباطش با مخاطب قطع می شود؛ به این ترتیب وقتی این بند ناف بریده شد، فیلمساز نیز از بین می رود.

این منتقد سینما ادامه داد: تولید فیلم در بخش خصوصی به این معنی نیست که برای یکی شدن دخل و خرجش باید سینمای مبتذل بسازد، سینما یک هنر سرگرمی ساز است و ما نمی توانیم به مخاطب بگوییم فیلم های ما روشنفکرانه یا ارزشی است و شما آنها را نمی فهمید؛ هر دو این قشر بدون اعتقاد به سینما و مخاطب هستند، پس فیلم باید مخاطب را سرگرم کند و بعد از آن حرف هایش را منتقل نماید و تاثیرگذار باشد.

در ادامه بحث جهانگیرالماسی نیز پشت خط آمد و گفت: در برخی مواقع ما به جای سرگرم کردن، از خیلی مسائل دیگر دور می افتیم. همه می دانند سکس و خشونت مهمترین جنبه سرگرمی در سینما هستند که آقای فرح بخش یک نمونه غیر مستقیم و پنهان آن را در فیلمش نشان داد که جواب هم داد. معتقدم که سینما فقط فیلم نیست و مسائل کلان بسیاری را در خود جای داده است. بحث من از هنر، انگیزه و عقبه حضور است.

فراستی در ارتباط با ابتذال در سینما گفت: ما علاوه بر ابتذال فیلم فارسی در قبل و بعد از انقلاب ابتذال روشنفکری هم داریم که مهمتر از قبلی است؛ امروزه یک ابتدال دیگر هم به نام ابتذال به اصطلاح ارزشی در سینمای ایران باب شده که بدتر از بقیه است و با شعارهای انقلاب، بی هنری خودش را پس پرده نگاه می دارد.

در بخش دیگری از بحث فریبرز عرب نیا نیز پشت خط آمد و گفت: متاسفانه هر چند وقت یک بار عده ای از دوستان در حیطه مدیریت و سینماداری وارد می شوند که با شعار، اصل قضیه را مخدوش می کنند. ما به فرم در سینمای ایران کمتر توجه می کنیم. برخی دوستان که بحث ارزش ها را در آثارش مطرح می کنند حتی قادر نیستند دو فریم را به یکدیگر بچسپانند. مدت هاست در سینمای ما بی سوادها و کارنابلدها در حال فعالیت هستند.

جابر قاسمعلی نیز پشت خط آمد و درباره ارزش مخاطب در سینمای ایران صحبت کرد.

از هفت تا 7، گزارش فروش فیلم های روی پرده، در آرزوی سیمرغ و گزارش تولید آثار سینمایی بخش های بعدی برنامه شب گذشته بودند.

به دلیل طولانی شدن صحبت های وزیر، بخش های دیگر برنامه شامل دیدار با اکبر اصفهانی، پشت صحنه فیلم «دهلیز» و بخش رویدادها پخش نشد.