در پی دعوت امام خمینی(ره) و روحانیون برای شرکت در راهپیمایی علیه رژیم پهلوی امروز تظاهراتی در سراسر کشور با حضور میلیونها نفر از مردم برگزار شد.
گروه سیاسی«خبرگزاری دانشجو»-سیده حنانه حسینی؛ امروز،جمعه 29دیماه 1357است، به گزارش منابع خبری آن روزها شمار مردم شرکت کننده در راهپیمایی روز اربعین حسینی به دو تا سه میلیون نفر میرسید.
منابع مختلف به روایت تظاهرات امروز تهران پرداختند. خبرگزاری دولتی پارس از راهپیمایی بزرگ مردم تهران گزارش داد: «امروز تهران دو چهره داشت، نخست قسمتهای کاملاً خلوت و بدون عابر شهر که به نسبت سراسر پایتخت را فراگرفته بود و دیگر اینکه سیل آرام جمعیت بود که با نظم و ترتیب و رعایت مقررات از نزدیکیهای تهران نو و میدان شهناز که مبدأ حرکت جمعیت بود، جریان یافت و همواره در هر تقاطع گروههای دیگری از مردم در حالی که پلاکارتها و شعارهای متعدد و نیز تمثال حضرت آیت الله العظمی امام خمینی و نیز تصاویری چند از شهدای انقلاب بزرگ مردم ایران را به همراه داشتند به آنها ملحق میشدند.
در این راهپیمایی عظیم که به دعوت روحانیت تهران به مناسبت اربعین حسینی برگزار شد، متجاوز از دو میلیون نفر زن و مرد و کودک شرکت کرده بودند. اکثر خانوادهها اعم از خرد و کلان با جمعیت به حرکت درآمدند؛ گزارشهای رسیده حاکی است راهپیمایی از ساعت 6 بامداد به تدریج شروع شد و تا ساعت 15 همچنان جمعیت در خیابانهای چهار طرفه آیزنهاور موج میزد. گفته میشود که نخستین گروههای پیشاهنگ این راهپیمایی در ساعت 10 به میدان بزرگ آیزنهاور رسید و همین که جمعیت از ازدحام در این میدان به حالت متراکم و بن بست رسید چند تن از روحانیون به قرائت قطع نامه جامعه روحانیت پرداختند.»
بنابراین گزارش خبرنگاران و عکاسان رسانههای گروهی پایتخت و نیز خبرنگاران و فیلمبرداران خارجی جایگاههای ویژهای برای خود تدارک دیده بودند که با تسلط بر جریان جمعیت برای منابع خبری خود خبر، عکس و فیلمهای خبری تهیه می کردند. (1)
روزنامه اطلاعات در گزارشی با عنوان «میلیونها نفر به انقلاب رأی اعتماد دادند» به شرح تظاهرات امروز مردم تهران پرداخت. به نوشته اطلاعات امروز هم، فریاد مردم در آسمان تهران طنین انداز شد، پخش شد، از ابرها گذشت و میثاق و پیمان مردم آزادیخواه را به گوش ستاره ها و اقمار رساند. باز هم تهران در زیر گامهای استوار و با اراده مردمش لرزید و مشتهای گره شده که رو به آسمان بود، حکایت از اراده خلل ناپذیر انسانهایی کرد که برای رسیدن به آزادی از کشته پشته دارند. امروز هم، چون تاسوعا و عاشورا، چون هفدهم شهریورماه خونین امسال و چون روزهای دگر، همچون در تهران و دیگر شهرهای ایران زن و مرد، پیر و جوان و نوجوان در کنار کودکان چند ساله در راهپیمایی روز اربعین شرکت کردند.
در ادامه آمده بود:در تاریک و روشن سحرگاهی که هنوز تاریکی بر روشنی صبحگاهی غلبه داشت، مردم تهران پای در خیابانها نهادند. از شمال تا جنوب، از شرق تا غرب و از هر کوچه و از هر خیابان فرعی مردم تهران به خیابانهای اصلی راه یافتند، تا به بزرگ ترین خیابان شرقی – غربی تهران برسند. خیابان چندین کیلومتری تهران که از شرق، آغازش پایان جاده تهران پارس است و پایانش در غرب میدان آزادی.
به گزارش خبرنگار اطلاعات هوای امروز تهران ابری و سرد بود و باران پراکنده ای نیز می بارید. اما در میان مردم حتی یک چتر نیز دیده نشد. نخستین توقف یکی از واحدهای سیار روزنامه اطلاعات در چهارراه پهلوی – شاهرضا بود. گروه کثیری در خیابان پهلوی مقابل کافه شهرداری سابق که حالا نامش تأتر شهر است، اجتماع کرده بودند. ساعت 8/30 تابلو بزرگی از تصویر امام خمینی که با مهارت و استادی نقاشی شده بود به اندازه تقریبی 5×3 متر از شمال خیابان پهلوی به چهارراه آورده شد و بعد در مسیر خیابان شاهرضا به سوی میدان آزادی حمل شد. این تابلو را دانشجویان دانشکده هنرهای تزئینی ترسیم کرده بودند و روی یک چهارپایه چرخدار حمل میشد که حدود سیصد دانشجوی دختر و پسر در حال سر دادن شعارهای مذهبی–ملی پشت تابلو راهپیمایی می کردند.
خبرنگار اطلاعات افزوده است: تابلوی نقاشی شده بزرگتری از امام خمینی نیز بر روی یک کامیون از غرب به شرق برده میشد.
به گزارش اطلاعات در راهپیمایی امروز تمامی گروههای سیاسی و صنفی علی الخصوص مذهبی شرکت کردند و این اجتماع یکپارچه مذهبی و اسلامی بود. حتی هم وطنان مسیحی، زرتشتی و کلیمی نیز با حضور در این راهپیمایی و سر دادن شعارهایی راه خود را با هم وطنان مسلمان خود یکی اعلام کردند.
خبرنگار اطلاعات در مورد حمل تصاویر شهدا و قهرمانان مبارزات ملی هم نوشت تصاویر علی شریعتی، جهان پهلوان تختی و کامران نجات اللهی بیش از دیگران بود. در این حال برخی راهپیمایان نیز عکسهایی از دکتر محمد مصدق در دست داشتند.
بر پایه همین گزارش گروههای مختلف مردم از نقاطی که از قبل تعیین شده بود حرکت خود را آغاز کردند. اما بیشتر گروهها حرکت خود را از مساجد و گروههای صنفی نیز حرکت خود را از محل کارشان آغاز کردند.
یکی از بزرگ ترین مراکز تجمع پیچ شمیران در نزدیکی منزل آیت الله طالقانی بود. گروهی از ورزشکاران نیز از ورزشگاه غلامرضا تختی (امجدیه) به مسیر اصلی مردم پیوستند.(2)
به گزارش خبرنگار روزنامه آیندگان، مأمور نظامی در تهران به خواست ورزشکاران شب گذشته مجسمه این ورزشگاه را پایین کشیدند. زیرا از قبل اعلام شده بود که ورزشکاران تظاهرات خود را از مقابل این ورزشگاه آغاز خواهند کرد.(3)
به گزارش خبرنگار روزنامه کیهان گروه زیادی از ورزشکاران رشته های مختلف به همراه عدهای از پیش کسوتان ورزش باستانی از ساعت 8:30 صبح در این استادیوم اجتماع کردند و در حالی که تصاویری از امام خمینی و جهان پهلوان غلامرضا تختی در دست داشتند از طریق خیابان روزولت به خیابان شاهرضا آمدند و به صفوف مردم پیوستند.
به گزارش کیهان این راهپیمایی به همت گروهی از ورزشکاران معروف ایران از جمله حاج مصطفی طوسی (پهلوان سابق پایتخت و از پیش کسوتان ورزش باستانی)، منصور برزگر، محمد نصیری، منوچهر برومند، سید محمدرضا طالقانی و عده ای دیگر از کشتی گیران و ورزشکاران رشته های دیگر صورت گرفت.(4)
روزنامه آیندگان نیز شمار ورزشکاران شرکت کننده در این مراسم را سه هزار نفر اعلام کرد و افزود ناصر نبوی رئیس انتظامات ورزشکاران بود و ورزشکاران معروفی همچون علی پروین، محمود خردبین، جلال طالبی، پرویز جلایر، تیمور غیاثی، مهراب شاهرخی، هادی نراقی، پرویز بادپا، فریدون عسگرزاده، و... در آن حضور داشتند. در این حال گروهی از رؤسای سازمان ورزش نیز در مقابل ورزشگاه حضور پیدا کردند، اما تنی چند از آنان در راهپیمایی شرکت نکردند! (5)
به گزارش آیندگان در جمع ورزشکاران حضور کشتی گیران و فوتبالیستها بیشتر بود و جلال طالبی در نقش راهنمای ورزشکاران انجام وظیفه می کرد و محمد نصیری و منصور برزگر شعار دهنده و سخنران گروه بودند. ورزشکاران در حالی که عکس جهان پهلوان تختی را حمل می کردند شعار مجاهد شهید، تختی سر دادند. آنان به علت تراکم جمعیت نتوانستند خود را به میدان آزادی برسانند لذا در مقابل دانشگاه تهران پس از استماع قطع نامه شورای انقلاب اسلامی متفرق شدند. (6)
ارتش نیز گزارش کوتاهی از تحولات امروز تهران تهیه کرد. در بخشهایی از این گزارش آمده بود: «در ساعت 9:25 دقیقه 1357/10/29 جمعیت انبوهی از خیابان گرگان به طرف شاهرضا در حرکت بوده و شعارهای جمهوری اسلامی، آزادی، کابینه بختیار یک توطئه است، مرگ بر .... می دادند. ساعت 13/5 دقیقه 1357/10/29 تعدادی در حدود دو هزار نفر در خیابان تهران نو نزدیک پمپ بنزین به دادن شعار ضد ملی مشغول و سربازان و پرسنل فرمانداری نظامی نیز با آنها در شعار دادن همکاری نمودند.» (8)