روزشمار انقلاب اسلامی ایران-20
گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»-سیده حنانه حسینی؛ شاپور بختیار گفت: من نه با شاه سازش می‌کنم نه با آیت‌الله خمینی، و اجازه تشکیل دولت موقت را به او (امام خمینی) نمی‌دهم.
وی همچنین افزود: درهای مذاکره با آیت‌الله خمینی همچنان باز است، ولی هنوز جمهوری اسلامی برای من مجهول است.
حضرت امام خمینی نیز طی یک سخنرانی جوانان را به ادامه تظاهرات و اعتصابات فرا خواندند.
گفتنی است، به دنبال جلسه روز گذشته شورای انقلاب نخست وزیری دولت موقت به مهندس بازرگان پیشنهاد شد.
این شورا برای گرفتن جواب از وی تشکیل جلسه داد. بازرگان درباره این جلسه می‌گوید: ابتدا پس از تشکر از حسن ظن آقایان، گفتم: «اگر بنده را نامزد نخست وزیری نمایید با علم و اطلاع از افکار و اخلاق و سوابقم خواهد بود... همه می‌دانید که من معتقد به دموکراسی و مشورت و اعتقاد به دیگران هستم و از تندی و تعجیل احتراز دارم و علاقمند به مطالعه و علم تدریجی هستم. حال اگر با این سوابق و شرایط قبولم دارید، پیشنهاد فرمایید.»
عکس‌العمل مثبت یا منفی در مجلس ندیدم. سکوت و قبولی و اصرار مجدد آقایان روحانی عضو شورا و امام در برابر شرایط و اتمام حجت من باعث تعجبم شد و انتظار آن را نداشتم.
رادیو عدن اعلام کرد: عده زیادی از افسران پایگاه هوایی همدان، در پایگاه بازداشت و زندانی شدند.
وزرای خارجه آمریکا و انگلیس نیز طی دیدار دیوید اوئن از آمریکا، در مورد اوضاع ایران به گفت‌وگو نشستند؛ بغداد نیز با اعزام هیأتی به عربستان، به بررسی اوضاع ایران و منطقه پرداخت.
بنا به گزارش دولت آمریکا، ایران به علت کمبود مالی در اثر از دست دادن فروش نفت، قرارداد 10 میلیارد دلاری خرید اسلحه از آمریکا را لغو کرد.
گفتنی است، چون آمریکا نظام سلطنتی ایران را در خطر می‌دید، فروش این سلاح‌ها از جمله چندین فروند آواکس را به مصلحت خویش نمی‌دید، لذا یکی از مأموریت‌های هایزر، بر هم زدن این قرارداد به نحوی بود که آمریکا متضرر نشود.
خانواده‌های همافران و درجه‌داران بازداشتی و نیروی هوایی با تجمع در دادگستری برای اعتراض به دستگیری آنها، خواهان آزادی این همافران شدند.
همافران نیروی هوایی در بهبهان به عنوان طرفداری از امام خمینی، دست به راهپیمایی زدند.
از سوی آیت‌الله گلپایگانی اعلامیه‌ای خطاب به نمایندگان مجلس، هیئت دولت و امرای ارتش منتشر شد.
آیت‌الله سیدمحمدباقر صدر با ارسال نامه‌ای از عراق برای حضرت امام، از مبارزات ملت ایران حمایت کرد.
به مناسبت ورود حضرت امام به ایران، از سوی آیت‌الله مرعشی نجفی تلگرامی برای ایشان ارسال شد.
خبرگزاری فرانسه: آیت‌الله شریعتمداری اظهار داشت: اختلاف جزئی بین آیات عظام با مذاکره مرتفع خواهد شد.
دولت بختیار برداشت از پس‌انداز و سپرده‌های بانکی مردم را محدود کرد.
یک خبرگزاری ژاپنی گزارش داد: یک نماینده از سوی امام خمینی با برژنف در بلغارستان ملاقات و گفت‌وگو کرده است. (تذکر؛ برژنف از سیزدهم تا هفدهم ژانویه 1979، مطابق با بیست و سوم دی ماه 1357، در بلغارستان بسر می‌برده است.)
جواد شهرستانی از سوی دولت بختیار ممنوع‌الخروج شد و گروهی از نمایندگان مستعفی مجلس شورا با حضرت امام دیدار کردند.
رادیو لندن: از تظاهرات دیشب تهران هیچ گزارشی که حاکی از برخورد مردم با نظامیان باشد، نرسیده است.
خسرو قشقایی پس از 25 سال تبعید در آمریکا، به ایران بازگشت. وی یکی از رهبران ایل قشقایی است.
ژنرال هایزر که بود و چه کرد؟!
ژنرال چهار ستاره آمریکایی، رابرت ای هایزر Robert E. Huyser فرستاده کارتر به تهران که در جریان یکی از بزرگترین فرازهای تاریخ ایران و در جریان انقلاب اسلامی به تهران سفر کرده بود، سرانجام در 15 بهمن 1357 ایران را ترک کرد تا گزارش ماموریت خود را در جلسه کابینه دولت آمریکا مطرح کند.
سخنگوی وزرات خارجه آمریکا گفت: هایزر سعی کرد تا نظامیان ایران از بختیار حمایت کنند. وی به این علت ایران را ترک کرد که اقامت وی به احساسات ضد آمریکایی در ایران دامن می‌زد.
هایزر در آستانۀ سالگرد قیام 19 دی قم و شکست کامل رژیم شاه در سرکوب انقلاب، وارد کشور شد.
انتخاب او با توجه به سابقه مأموریت‌های قبلی به ایران و دارابودن روابط شخصی با شاه و فرماندهان نظامی و نیز آشنایی وسیعش با مسائل سیاسی و نظامی ایران کاملا حساب شده بود.
هایزر بارها برای انجام مأموریت‌های ویژه به ایران سفر کرده بود که از برجسته ترین آنها سفر ١٣٥٦ بود که درپی درخواست شاه از دولت آمریکا و با موافقت کاخ سفید صورت پذیرفت تا هایزر برای ایجاد یک سیستم کنترل و فرماندهی اصول عملیاتی به سازمان نیروهای مسلح ایران کمک کند.(1)
شهرتش بیشتر مرهون مهارت و شایستگی او به عنوان یک سازمان دهنده و کارگردان نظامی بود که می توانست در حساس ترین موقعیت‌ها به نمایش گذاشته شود. هایزر درباره تسلیحات و امور نظامی ایران نگرشی ویژه داشت.
وی بدون اطلاع قبلی شاه در پنجم ژانویه 1979 یعنی یک روز پس از برگزاری کنفرانس گوادلوپ که در آن رهبران کشورهای بزرگ اروپایی تصمیم گرفتند از شاه بخواهند ایران را ترک کند، وارد تهران شد. وی در خاطراتش درباره ورود به ایران می‌گوید: «خبر ورود من به ایران به طور سری به اطلاع ژنرال فیلیپ گاست، رئیس هیئت نظامی آمریکا در ایران رسیده بود. ترتیب استقبال از من به طور مخفیانه داده شده بود. در سفرهای قبلی مهمترین رهبران نظامی حکومت شاه در فرودگاه به استقبال من می‌آمدند و مراسم استقبال پرطمطراق بود، اما این بار با همیشه فرق می‌کرد».(2)
از آنجا که هایزر رسالت دوگانه داشت، می‌کوشید از اضمحلال ارتش ایران درپی خروج شاه از کشور ممانعت به عمل آورد و همزمان نظامیان را از دست زدن به اقدامی نسنجیده یا خشونت آمیز بر ضد حکومت بختیار بازدارد.(3)
هایزر تقریبا همزمان با معرفی بختیار و آماده شدن شاه برای فرار از کشور به تهران آمد. این مسئله برای مقامات رژیم شاه ناامیدکننده بود. موج خروج وابستگان رژیم از کشور با پول‌های مردم، از مدت ها پیش شروع شده بود و روز به روز بیشتر می‌شد. آنچه در این میان بر روحیه مقامات ارشد نظامی شاه به طور خاص تأثیر داشت فرار هم‌قطارانشان از کشور بود.
تیمسار ازهاری که سال ها ریاست ستاد بزرگ ارتشتاران را برعهده داشت و دولت نظامی هم به نخست‌وزیری او تشکیل شده بود، پس از سقوط دولتش به بهانه بیماری قلبی راهی آمریکا شد. پیش از این نیز، ارتشبد غلامعلی اویسی، فرماندار نظامی تهران پس از جنایت 17 شهریور با کسب موافقت محمدرضا از کشور گریخته بود. (4)
این سفر در شرایطی صورت می‌گرفت که شاه دانسته بود امکان سرکوب خشونت‌آمیز انقلاب وجود ندارد. احسان نراقی در این باره می‌نویسد: «شاه که گویی ناگهان به وخامت اوضاع پی برده باشد، با حالتی منفعل و تسلیم شده، به سمت من (احسان نراقی) خم شد و گفت: «با این تظاهرکنندگانی که از مرگ هراسی ندارند، چه کار می‌توان کرد، حتی انگار، گلوله آنها را جذب می‌کند».(5)
به خوبی روشن است که معنای نهفته در این جمله آن بود که به منظور جلوگیری از پیروزی انقلاب اسلامی، کشتار مردم ایران به هر میزان، مجاز است.
در این میان آنچه آمریکا و مامور ویژه آن، هایزر را با شکست مواجه کرد، لطف الهی در موفقیت رهبری امام و وفاداری مردم به ایشان بود.
خروج هایزر از ایران پیش از به ثمر رسیدن برنامه‌های وی، بی‌تردید تحت تأثیر تحولات ناشی از حضور امام در کشور و ایجاد اختلالات جدی در برنامه ریزی‌های آمریکا صورت گرفت. به این ترتیب معمار کودتا شکست سختی را متحمل شد و ایران را ترک کرد.
ناگفته نماند که پس از خروج هایزر و اوج‌گیری روند انقلاب، هرچند که امکان انجام کودتا بر طبق طرح‌ها و برنامه‌های هایزر فراهم نیامد، اما به هر حال حرکتی شبه کودتا در روزهای آخر عمر رژیم پهلوی با هدف سرکوب شدید و کشتار مردم صورت گرفت که به دلیل هوشیاری رهبر انقلاب و صدور فرمان حضور مردم در خیابان‌ها و بی‌اعتنایی به حکومت نظامی اعلام شده از ساعت 4 بعداز ظهر روز 21 بهمن 57، این طرح نیز با شکست مواجه شد.
منبع؛
1- تاریخ سیاسی بیست و پنج ساله ایران(از کودتا تا انقلاب)، ج2، غلامرضا نجاتی، رسا، ١٣٧١
2-خاطرات ژنرال هایزر ترجمه علی اکبر عبدالرشیدی٬ اطلاعات، ١٣٦٥
3- داستان انقلاب، محمود طلوعی، علم٬ چاپ پنجم ص 400، 1357
4- - اعترافات ژنرال (خاطرات ارتشبد عباس قره باغی)، نشر نی، ص 107، 1365
5- از کاخ شاه تا زندان اوین، احسان نراقی، رسا، ص 154
ارسال نظرات