پراکندگی دانشگاه‌های یزد و سردرگمی دانشجویان کتابخوان!

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، یکی از شاخصه های ارزیابی رشد، توسعه و پیشرفت فرهنگی هر کشوری در عصر حاضر میزان مطالعه و کتاب خوانی مردم آن مرز و بوم است و کشور تاریخی ما ایران اسلامی نیز از قدیم الایام تاکنون با داشتن تمدنی چندهزارساله و مراکز متعدد علمی، فرهنگی و کتابخانه های معتبر و علما و دانشمندان بزرگ با آثار ارزشمند تاریخی سرآمد دول و ملل دیگر بوده و در عرصه فرهنگ و تمدن جهانی بسان خورشیدی تابناک همچنان می درخشد و با فرزندان نیک نهاد خویش هنرنمایی می کند.
 
مقام معظم رهبری نیز در بیاناتی در خصوص پیرامون کتاب و کتابخوانی فرموده اند:  «من هر زمانی که به یاد کتاب و وضع کتاب در جامعه خودمان می افتم، قلباً غمگین و متاسف می شوم. این به خاطر آن است که در کشور ما به هر دلیل که شما نگاه کنید، باید کتاب اقلا ده برابر این میزان رواج و توسعه و حضور داشته باشد».
 
در این راستا دانشگاه ها در ارتقای میزان مطالعه دانشجویان و خانواده های آنان نقش موثری دارند که می توان برای سنجش این میزان به کتابخانه دانشگاه ها سر زد و این را مشاهده کرد.
 
ما امروز با بررسی وضعیت کتابخانه دو دانشگاه مرکزی استان یزد، دانشگاه یزد و دانشگاه علوم پزشکی یزد موانع و مشکلات پیش روی این کتابخانه ها را بررسی کرده ایم.
 
کتابخانه دیجیتال؛ ساده ترین راه استفاده از کتاب های به روز دانشگاه علوم پزشکی یزد
 
صادقیان، مسئول کتابخانه دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی یزد  با اشاره به بخش های مختلف کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی یزد گفت: کتابخانه این دانشگاه در سه زمینه کتابخانه دیجیتال، کتابخانه دیجیتال ملی و RDML فعالیت دارد که در حوزه های کتاب، مقاله و پایان نامه و کتابهای الکترونیکی و CD به دانشجویان، اساتید و کارمندان دانشگاه اطلاع رسانی می کند.
 
وی بیان کرد: یکی از فعالیت کتابخانه دانشگاه در زمینه کتابخانه دیجیتال پزشکی پیام می باشد که این بخش  از سال 85 تاسیس شده و توسط سرور مرکزی در ساختمان مرکزی دانشگاه پشتیبانی شده و 9 دانشکده، پنج بیمارستان، دانشکده های پزشکی، دندان سازی، پرستاری و مامایی و پیراپزشکی ابرکوه و دانشکده طب سنتی و بین المللی  را به خود متصل کرده است و به صورت 24 ساعته خدمت رسانی می کنند.
 
مسئول کتابخانه دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی یزد تصریح کرد: با توجه به امکانات بسیار زیاد این نرم افزار اساتید، دانشجویان و کارمندان می توانند هر کتابی را  توجه به تخصص خود سفارش داده و با برنامه ریزی های متعدد این کتاب ها را خریداری یا مشاهده کنند.
 
صادقیان با اشاره به بروز بودن کتاب های کتابخانه دانشگاه گفت: ما از طریق سیستم های کتابخانه دیجیتال نیاز سنجی کرده و بر همین اساس نیز کتاب ها را خریداری می کنیم و در اختیار کاربران قرار می دهیم که همین نیز باعث جلوگیری از خرید کتاب های غیر نیاز شده و در هزینه نیز صرفه جویی می شود.
 
وی همچنین با اشاره به نحوه خدمت رسانی توسط کتابخانه های دانشگاه گفت: این کتابخانه ها هر روز تا ساعت 19برای استفاده دانشجویان باز می باشد که در راستای رفع نیاز دانشجویان نیز چند کتابخانه مهم ما در روزهای تعطیل خدمت رسانی می کنند و آنچه در این کتابخانه ها مورد توجه می باشد این است که دانشجویان، اساتید و کارمندان دانشگاه در هر کدام از این کتابخاه های به صورت متمرکز می توانند کتاب ها را دریافت کرده و از آنها بهره ببرند.
 
مسئول کتابخانه دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی یزد بیان کرد: در اغلب شهرستان های استان مانند ابرکوه و مهریز کتابخانه های ما وصل سرویس مرکزی می باشند که چند شهرستان باقیمانده مانند بافق و خاتم نیز در آینده ای نزدیک به این سرویس وصل خواهند شد و اطلاعات آنها نیز ثبت خواهد شد.
 
صادقیان افزود: قسمت بعدی کار ما کتابخانه های RDML می باشند که از سال 89 این نرم افزار در دانشگاه راه اندازی شده و ممکن است با توجه به امکانات آن، هنوز بسیاری از اعضای هیات علمی از کاربردهای آن اطلاع کافی نداشته باشند.
 
وی ادامه داد: کاربرد این نرم افزار به گونه ای است که به صورت اینترانت اساتید و دانشجویان می توانند با ورود به قسمت سفارشات، کتاب ها را مطالعه کنند و همچنین با عضویت در این کتابخانه می توانند در شهرستان ها نیز از خدمات آن بهره ببرند.
 
مسئول کتابخانه دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی یزد گفت: همچنین در این نرم افزار اساتیدی که مایل باشند می توانند کتابهای خود را به صورت دیجیتال در کتابخانه قرار داده و  و دیگران نیز از آنها استفاده کنند که در آن نیز می توانند جدیدترین منابع کتاب 2013 را به صورت الکترونیکی و آنلاین دریافت کنند.
 
صادقیان بیان کرد: در این زمینه نیز ممکن است ما کتاب هایی که هنوز چاپ نشده را خریداری کرده و به محض چاپ آن را به صورت الکترونیکی دراختیار کاربران قرار دهیم.
 
وی بیان کرد: همچنین در این کتابخانه ها اساتید، دانشجویان می توانند جدیدترین فیلم های آموزشی پزشکی و جدیدترین تکنیک های جراحی را در رشته های قلب و عروق، پوست، زنان و زایمان هم برای استفاده خود و هم برای استفاده در کلاس های تخصصی مورد استفاده قرار دهند.
 
مسئول کتابخانه دیجیتال دانشگاه علوم پزشکی یزد تصریح کرد: تعداد کتاب های فارسی در کتابخانه حدود 26 هزار و 577 عنوان، کتاب های لاتین حدود 9728 عنوان، پایان نامه های ثبت شده 3800 عنوان،CD1600 عنوان، مجلات فارسی حدود500 عنوان، مجلات لاتین 600 عنوان، مقالات 380 عنوان و اسناد فارسی 250 عنوان می باشد؛ اما هنوز اطلاعات کتابخانه هایی مثل سوانح سوختگی، و اعصاب و روان تفت هنوز به سیستم مرکزی وصل نشده اند و همچنین به مرکز ارسال نشده تا آمار آنها نیز به این آمار موجود اضافه شود.
 
مهمترین مانع، بودجه ساخت ساختمان کتابخانه مرکزی
 
مظفری، مدیرپژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یزد گفت: با توجه به پراکندگی فیزیکی دانشگاه علوم پزشکی یزد، بیمارستان و مراکز آموزشی این دانشگاه ما مجبور شدیم که هر واحدی را مجهز به یک کتابخانه  که در حد یک کتابخانه مرکزی می باشند، کنیم  و در این راستا نیز کمتر به فکر کتابخانه مرکزی بودیم؛ اما ایجاد کتابخانه مرکزی را در دستور کار خود قرار دادیم که در یکی از سفرهای ریاست جمهوری نیز این را مطرح کردیم، ولی تاکنون هنوز این امر تحقق نیافته است.
 
وی بیان کرد: ما با توجه به اینکه کتابخانه مرکزی نداریم کتاب خانه های دیگر همچون بیمارستان شهید صدوقی یزد را گسترده کرده ایم تا اکثر گروه های آموزشی و مراکز بالینی ما که در آنجا قرار دارند از این امکانات استفاده کنند، اما با توجه به اینکه این دانشگاه  نیز ارتقا نیز پیدا کرده است این را نیز در نظر داریم که کتابخانه مرکزی از نظر واحد ساختمانی در دانشگاه راه اندازی کنیم.
 
مدیرپژوهشی دانشگاه علوم پزشکی یزد تصریح کرد: در تاسیس بنای یک ساختمان مشکلاتی از جمله هزینه وجود دارد که یکی از موانع عمده ما نیز همین است و این را در سفرهای استانی مطرح کرده ایم تا بودجه ای به آن اختصاص داده شود؛ اما در این راستا ما با مشکل عمده دیگری همچون نیروی انسانی و کتاب ها را نداریم و بودجه مشکل اصلی ماست.
 
مظفری خاطرنشان کرد: امیدواریم با برنامه ریزی و پیگیری و با توجه به گستردگی کار، کتابخانه مرکزی راه اندازی  شود و کتاب های مرجع را جمع آوری کرده و با استفاده از سخت افزارها و نرم افزارهای موجود کتابخانه را مجهز نماییم.
 
پراکندگی؛ مهمترین مشکل دانشجویان در استفاده از کتابخانه دانشگاه علوم پزشکی یزد
 
دانشجوی رشته دندانپزشکی دانشگاه یزد نیز در خصوص وضعیت کتابخانه های دانشگاه گفت: یکی از مهمترین مشکلات در راستای استفاده از کتابخانه در این دانشگاه پراکندگی دانشگاه در بخش ها و قسمت های مختلف می باشد و با توجه به اینکه یک کتابخانه مرکزی که مهمترین مرجع برای این دانشگاه باشد، وجود ندارد ممکن است سردرگمی در دانشجویان به وجود آورد.
 
وی بیان کرد: هر کدام از این کتابخانه ها دارای کتاب های متعددی می باشد؛ اما همانطور که گفته شد ممکن است نسخه های کتاب های بروز شده در کتابخانه های دیگر این دانشگاه یافت شود؛ اما اطلاع ناکافی و دور بودن مراکز ممکن است برای دانشجویان زمان بر و هزینه بر باشد که این خود نیز کاهش بازدهی را به همراه خواهد داشت.
 
این دانشجو افزود: هرچند نرم افزارهای خوبی همچون کتابخانه دیجیتال و دیگر نرم افزارها را برای استفاده کاربران راه اندازی کرده اند، اما اطلاع رسانی این فعالیت ها نیز امری مهم است؛ زیرا که ممکن است بسیاری از دانشجویان و حتی اساتید هم از این نرم افزارها اطلاعات نداشته باشند.
 
راه اندازی طرح غدیر از مهمترین فعالیت های دانشگاه یزد
 
تهماسبی، مسئول کتابخانه مرکزی دانشگاه یزد با اشاره به وجود کتابخانه مرکزی دانشگاه یزد در ساختمان علوم این دانشگاه گفت: کل نسخه های کتاب فارسی حدود 17 هزار نسخه، کتاب های لاتین 48 هزار نسخه و کتب مرجع لاتین  3406 نسخه و کتب مرجع فارسی 16926 نسخه و طرح های پژوهشی حدود هزار نسخه و تعداد نشریه های فارسی نیز بیش از 35 هزار نسخه و نشریه های لاتین نیز بیش از 16 هزار و500 نسخه می باشد.
 
وی با اشاره به هزینه بالای کتب لاتین تصریح کرد: هزینه های زیاد  کتاب های لاتین باعث شده که بیشتر ما به کتاب های الکترونیکی توجه کنیم؛ اما بر اساس برنامه ریزی و نیاز سنجی کتاب هایی که بیشتر مورد نیاز می باشد علاوه بر نسخه فیزیکی کتاب های الکترونیکی آن را خریده و در دسترس کاربران قرار می دهیم.
 
مسئول کتابخانه مرکزی دانشگاه یزد تصریح کرد: ما در راستای بروز رسانی کتاب های کتابخانه دانشگاه یزد فعالیت هایی از جمله خرید کتاب از نمایشگاه های کتاب در سراسر کشور را نیز داریم که در نمایشگاه بین المللی کتاب سال 90 بیش از 78 هزار کتاب و در نمایشگاه کتاب اسفندماه 91 نیز بیش از 850 جلد کتاب با هزینه 9 میلیون تومان خریداری کرده ایم.
 
تهماسبی افزود: ما در راستای افزایش نسخه های کتاب در کتابخانه طرحی به نام دریافت هدایا را نیز داریم که در آن دانشجویان، اساتید و افرادی که می خواهند می توانند کتاب های خود را به کتابخانه دانشگاه یزد اهدا کنند که در این راستا نیز در سال 90 کتابخانه امام علی(ع) حدود 1160 کتاب به مبلغ 6.5میلیون تومان، ریاست جمهوری300 جلد کتاب، اداره ارشاد150 جلد و مرکز آمار نیز 100 جلد به این کتابخانه اهدا کرده اند.
 
وی بیان کرد: از جمله برنامه های کتابخانه مرکزی دانشگاه شامل امکان سنجی وضعیت کتابخانه برای 10 سال آینده، اتصال به پایگاه استنادی ISC، مگ ایران و نمامتن و همچنین کارآموزی از دانشجویان خود دانشگاه و دانشگاه های پیام نور استان، تهیه و تولید نرم افزار کتاب خانه دیجیتال می باشد.
 
مسئول کتابخانه مرکزی دانشگاه یزد تصریح کرد: برگزاری نمایشگاه کتاب، اطلاع رسانی اینترنتی، تهیه و سازمان دهی نسخه پشتیبان از فایل پروژه های  دانشجویان تحصیلات تکمیلی، کارگاه های آموزشی آشنایی با منابع علمی، متمرکز کردن کل کتابخانه های اقماری در کتاب خانه مرکزی، تفاهم نامه با دیگر مراکز آموزشی استان، راه اندازی اینترنت بی سیم  در کتابخانه، بروز بودن نرم افزار کتابخانه، طرح غدیر ( که در آن دانشجویان دانشگاه های دیگر نیز می توانند از آن استفاده کنند) از جمله فعالیت های دیگر این دانشگاه می باشد.
 
یک دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اجتماعی این دانشگاه نیز با اشاره به راه اندازی ساختمان جدید کتابخانه مرکزی دانشگاه یزد گفت: عدم وجود برخی از منابع بروز و آنلاین و همچنین وجود یک نسخه محدود از برخی از کتاب های مورد نیاز دانشجویان از مشکلاتی است که در این کتابخانه دیده می شود.
 
وی بیان کرد: اگر که با کار تخصصی و همکاری یک استاد از هر دانشکده کتاب ها را با توجه به رشته های مختلف رده بندی و کدگزاری می کردند کمک شایانی به دانشجویان می شد و در این راستا نیز دانشجویان نیز به بهترین نحو از این کتاب ها استفاده می کنند.
 
دانشجوی دیگر کارشناسی ارشد کتابداری نیز در این خصوص با اشاره به گسترش مناسب کتابخانه مرکزی در چند سال گذشته و متمرکز شدن کتابخانه های دانشگاه گفت: در این کتابخانه منابع با توجه به رشته های متعدد به حد کافی وجود دارد که این کتابخانه را در سطح استان یزد به عنوان مرجعی برای محققان و پژوهشگران قرار داده است.
 
وی تصریح کرد: عدم دسترسی به پایگاه های متعدد لاتین به دلیل تحریم ها و بودجه ناکافی در رابطه با خرید منابع لاتین نیز از مشکلاتی است که در پیش روی این کتابخانه است؛ اما در کل دانشجویان از کارکرد این کتابخانه راضی می باشند.