به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ نشست های جشنواره – همایش روحانی در قاب سینما عصر امروز در دانشکده علوم اجتماعی برگزار شد. در نشست «مطالعات مقایسه ای روحانی در سینمای ایران و غرب» دکتر مجید شاه حسینی کارشناس حوزه سینما و مدیر اسبق بنیاد سینمای فارابی، دکتر عبدالله بیچرانلو عضو هیات علمی پژوهشکده هنر و رسانه و محمد آقاسی حضور داشتند و به ارائه سخنانی پرداختند.
بیچرانلو با بیان این که مباحث او حول موضوع «سیمای روحانی در مستندهای غربی» است گفت: در دهه های اخیر و پس از فروپاشی کمونیسم به تدریج تصویر مسلمانان در رسانه های غرب برجسته تر شده که این تصویر خدشه دار، کلیشه ای و غیر منصفانه است. در واقع، پس از 11 سپتامبر مسلمانان در فضای رسانه ای جایگزین کمونیست ها شده اند.
وی ضمن بیان این مطلب که 10 مستند غربی را که در خصوص ایران بوده بررسی کرده است خاطرنشان کرد: عمده تصویری که در این مستندها به نمایش درآمده ایران را کشوری عقب مانده و فاقد توسعه نشان داده است. از طرف دیگر، نام ایران همراه با واژه هایی مانند تروریسم آورده می شود.
بیچرانلو افزود: در این موارد معدودی از این مستندها مانند فیلمی که در مورد دو جنسی ها است تصویر روحانی خنثی است و روحانی را به شکل بدی به تصویر نکشیده اند. علاوه براین، تصویر روحانی در همنشینی با ترور و خشونت و جنگ طلبی دیده می شود و روحانیون در زورخانه ها افراد ساده دلی را بعنوان تروریست پرورش می دهند.
عضو هیات علمی پژوهشکده هنر و رسانه خاطرنشان کرد: علاوه بر موارد فوق، تصویر روحانیون در همنشینی با عقب ماندگی نمایش داده می شود و به هیچ وجه تصویر روحانیون در ارتباط با پیشرفت های اخیر نشان داده نمی شود و می گویند روحانیت به دلیل تفکر واپس گرایی که دارد با پیشرفت مخالف است.
وی با اشاره به تصویر رسانه های غربی از نقش روحانیون در تضییع حقوق زنان گفت: در این مستندها روحانیون خشن و بی رحمی به نمایش در می آیند که نسبت به زنان کینه دارند و مشکلات بسیاری برای زنان ایجاد می کنند.
بیچرانلو در خاتمه تصریح کرد: رسانه های غرب در قبال ایران و از جمله روحانیون مرتکب خشونت فرهنگی می شوند به این معنا که بخش های زیادی از واقعیت موجود نادیده گرفته می شود و تحولات مثبت در حوزه های مختلف به هیچ وجه دیده نمی شود.
در ادامه نشست محمد آقاسی به ارائه مقاله مشترک خود و دکتر جوادی یگانه عضو هیات علمی دانشگاه تهران تحت عنوان «تصویر مقایسه ای روحانی در سینمای ایران و سینمای هالیوود» پرداخت و گفت: سینمای هالیوود دو نوع شخصیت روحانی کاتولیک و پروتستان را به تصویر می کشد.
وی افزود: روحانیون کاتولیک به شکل طنزآمیز، خرافه گرا و به دنبال جن و جن گیری نمایش داده می شود در حالی که روحانیون پروتستان روحانیون پیشرو به تصویر کشیده می شوند که مسایل دنیای روز را می فهمند و با مردم همراه هستند. در واقع، قدرت تصویر نشان می دهد که دین کاتولیک عقب مانده است و به درد زندگی در جامعه امروز نمی خورد اما دین پروتستان همگام با تحولات روز دنیاست.
آقاسی با اشاره به این که از سال 79 و با فیلم زیر نور ماه روحانیت به صورت جدی در سینما مطرح شد تصریح کرد: سه فیلمی که به صورت بسیار جدی به روحانیت پرداختند فیلم های مارمولک، زیر نور ماه و طلا و مس بودند.
وی ضمن برشمردن ویژگی های مهم تصویر روحانیت در سینما که هم در ایران و هم در هالیوود وجود دارد اظهار داشت: روحانی در سینمای ایران و هالیوود دور از جامعه است و اگر هم در دل مردم باشد در مسجد و هیات ظاهر می شود در حالی که روحانیت در جامعه ایران و در میان مردم نقش جدی و تاریخی داشته است.
آقاسی بیان داشت: در این دو سینما روحانی با دنیا سر ستیز دارد و آرامش خود را در ستیز با دنیا می بیند . از سوی دیگر، روحانی از حاکمیت و سیاست جداست و همچنین دور از خرد و عقلانیت می باشد و بیشتر به دنبال اوراد و اذکار است.
وی در پایان گفت: این فیلم ها عرفانی گوشه گیرانه و به دور از جریان های جدید اجتماعی را بیان می کنند در حالی که عرفان امام (ره) عرفانی جهادی بود.
در ادامه نشست دکتر مجید شاه حسینی مدیر اسبق بنیاد سینمایی فارابی به بیان مطالبی در خصوص «طبقه بندی مدل نمایش چهره روحانی در آثار تولیدی صداوسیما طی 3 دهه اخیر» پرداخت و گفت: بدنه سینمای ما چه درسینما چه درتلویزیون روحانیت را نمی شناسد جزدر موارد خاص و آن چیزی که به نمایش در می آید تصویری فرضی و ساخته ذهن آنهاست . روحانی را از دور و با احتیاط تصویر کرده اند و در نتیجه اکثر روحانیونی که به نمایش در می آیند در حد تیپ باقی می مانند که تیپ ضعیف ترین حالت نمایش چهره هر شخصیتی در سینماست.
شاه حسینی با اشاره به افراط و تفریط های موجود خاطرنشان کرد: تفریط به این معناست که می خواهیم روحانیون را دور از دسترس و حجره نشین نشان دهیم و به همین دلیل جوان ها نمی توانند با این روحانی ارتباط بگیرند. افراط هم توسط کسانی که باب شد که در کسوت روحانیت به سینما گرایش پیدا کردند.
وی افزود: روحانیون وقتی می خواهند در حوزه نصیحت ها و اندرزها و یا حتی به دست گرفتن دوربین وارد سینما و فیلمسازی شوند باید توجه داشته باشند که حضور آنها در سینما که عرصه جلوت است ابعادی دارد که شاید درعرصه های دیگر نداشته باشد.
مدیر اسبق بنیاد فارابی با بیان این مطلب که گاهی معنویت در آن سوی پرده سینما جای می ماند تصریح کرد: گاهی قصد فیلمسازان این بوده که معنویت را نشان دهند اما به دلیل ویژگی های تصویر ممکن است این معنویت به کنار برود. مثلا درفیلم گهواره ای برای مادر دختر طلبه مجردی به نمایش در می آید که بسیار دختر کاملی است به گونه ای که نمی تواند همسر هم کفو خود را پیدا کند و الگوی تجرد آتنایی را که از اساطیر یونان بود در پیش گرفته است. در مقابلٰ مردان فیلم مانند برادر دختر افرادی واداده و منفعل هستند.
شاه حسینی در ادامه گفت: البته نیت سازندگان خیر بوده اما به دلیل دوری فیلمساز از مدل زندگی طلبگی این اتفاقات می افتد. فیلمسازان باید به روحانیت نزدیک شوند زیرا ما با این افراد هم زیست هستیم. بهره ای که سینما و تلویزیون می توانند از روحانیت شیعه ببرند بسیار بیشتر از این تیپی است که الان از روحانیت نشان داده می شود.