گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ علی اکبر ولایتی، مشاور مقام معظم رهبری در امور بین الملل، عضو ائتلاف سه نفره پیشرفت و کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری است که با هفت نفر دیگر به رقابت خواهد پرداخت.
ولایتی در سخنرانی های اخیر برخی از برنامه های اقتصادیش را طرح کرده که اهم آنها در پایین می آید:
سه گام اقتصادی ولایتی
برنامههای ولایتی در حوزه اقتصاد در برگیرنده سهگام مختلف میباشد؛ در گام ابتدایی، برنامهها حول بازگرداندن ثبات به اقتصاد میگردد، مسلما طی دوران آغازین، محدود کردن و کنترل نوسان متغیرهای اقتصادی همچون نرخ تورم و ارز، توجه ویژه به رونق تولید و اعتمادسازی متقابل میان دولت و بخش خصوصی، کاهش مخارج جاری دولت و بطور کلی برقراری آرامش و ثبات در محیط اقتصادی کشور و نیز ایجاد چشم انداز مثبت، از سیاستهای اصلی خواهد بود.
در گام دوم به دنبال رساندن متغیرهای مذکور به شاخصهای مورد نظر خواهیم بود تا از طریق توجه و دستیابی به شرایط با ثبات اقتصادی، بتوان بر مولفههای دیگر موثر بر یک اقتصاد پررونق دست یافت که از جمله آن، ایجاد فرصتهای شغلی جدید و غلبه بر بیکاری خواهد شد؛ ضمن اینکه باید توجه داشت که حفظ اشتغال موجود از طریق رشد و رونق تولید نیز از نظر دور نخواهد ماند تا در کنار آن و در سایه تمرکز بر بخش تولید و رونق آن، بستر مناسب برای جذب نقدینگی های بالای مردم در بخشهای مولد و اشتغالزای تولیدی، بتوان مشکل اشتغال کشور را نیز حل کرد.
گام سوم تلاش در جهت افزایش کارایی اقتصادی از طریق موثر نمودن نقش دولت و حرکت آن به سمت سیاستگذاری و خروج از تصدیگری، رقابتی نمودن بنگاههای کشور در سطوح داخلی و بینالمللی و ارتقای رفاه مردم در قالب الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت خواهد بود.
اقتصاد باید تولید محور شود
ولایتی بر دو فاکتور مهم در کار اقتصادی یعنی اول تقویت تولید و دوم واگذاری کار تولیدی به مردم تاکید دارد می گوید: مطابق اصل 44 باید
اغلب این تصدیگریها واگذار میشد که این کار صورت نگرفته است؛ راهکار دولت مشخص است اما یک دولت باید تصمیم خود را بگیرد هر کس داعیه کاندیداتوری دارد اول تکلیفش را مشخص کند.
باید اقتصاد تولیدی جایگزین اقتصاد توزیعی و مصرفی شود و شرکتها و کارخانههای تولیدی و کانونهای اقتصادی در هر شکلی به مردم واگذار شوند.
قانون هدفمندی باید ادامه یابد
اجرای سیاست های کلی نظام، برنامه پنجم و تفسیری که با تایید مقام معظم رهبری از اصل 44 ارائه شده لازم است. قانون هدفمندی
یارانه ها تصمیم بسیار مهمی است و حتما باید ادامه پیدا کند؛ منتها نباید ناقص باشد و مطابق آنچه در قانون تصویب شده به شکل کامل ادامه یابد. این جزو صحیح ترین کارهایی است که صورت گرفته و متخصصان اقتصاد هم این موضوع را تایید میکنند که اگر قرار است سوبسید داده شود، به طور هدفمند پرداخت شود به کسانی که نیاز دارند.
این هدفمندی حتما باید ادامه یابد، اما در عین حال نباید از صنعت غفلت شود. در قانون هدفمندی آمده است که باید به صنایع کمک شود، چون هزینه های آنها هم افزایش مییابد. کمک به آنها در واقع کمک به طبقه کارگر هم هست؛ چراکه مانع از آن میشود که کارخانجات از فعالیت خود باز بمانند و کارگران بیکار شوند. اجرای کامل قانون هدفمندی یارانه ها بسیار مهم است.
یارانه ثروتمندان قطع خواهد شد
یارانه جزو قانون برنامه پنجم است که از برنامه سوم مطرح بوده است. هر دولتی بیاید موظف است هدفمندسازی یارانهها را اجرا کند و در این طرح طبقات کم درآمد جامعه یارانه دریافت کنند ولی با اتخاذ تدابیری درست، قشر ثروتمند از دریافت یارانه منع شوند.
به گفته وی، نباید از طرفی یارانهها را زیاد کنیم و از سوی دیگر نرخ تورم طوری باشد که یارانهها را خنثی کند، یارانه در صورتی خوب است که ما دیگر مولفهها را همراه با آن هماهنگ کرده باشیم.
غفلت از تولید عامل افزایش بیکاری است
بیکاری نه به دلیل رشد جمعیت و ورود نیروی کار جدید در اقتصاد، بلکه به دلیل عدم ایجاد پتانسیلهای لازم برای تولید در کشور ایجاد شده است. تجربه در زمینه سیاستهای مبارزه با بیکاری حکایت از آن دارد که استخدام های وسیع در بدنه دولت و تبدیل نیروی انسانی به نیروی غیرمولد، هزینه سنگینی را به کشور تحمیل کرده و در نهایت افزایش حجم دولت در اقتصاد کشور را سبب شده است.
با توجه به همین موضوع، در این فاز، برنامهها بر هدایت نقدینگی و سرمایههای بخش خصوصی به بخش تولید از طریق ایجاد چشم انداز
سود مناسب، توسعه بورس اوراق بهادار و استفاده از ابزارهای متنوع تامین مالی، واگذاری بنگاه های دولتی به بخش خصوصی واقعی، تدوین سیاستهای حمایتی از صنایع اشتغالزا و استفاده از سرمایههای خارجی به خصوص ایرانیان خارج از کشور، متمرکز خواهد بود.
در این زمینه دولت بازنگری و در صورت ضروت تدوین استراتژیهای جدید در حوزه صنعتی، معدنی، کشاورزی و خدمات فنی و مهندسی را در دستور کار خود قرار خواهد داد.
تنفس مالیاتی برای برخی صنایع
کاندیدای یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه یک فرد دولتی باید تخصص، توانایی و علم لازم را داشته باشد اظهار کرد: این فرد باید حوزه صنعت را بشناسد و بخشهایی از صنعت را که تعطیل شده است احیا کند.
وی با اشاره به اینکه میتوانیم یک دوره تنفس را برای برخی واحدهای صنعتی در نظر بگیریم و برای مدتی آنها را از پرداخت مالیات معاف کنیم، اظهار کرد: باید با پرداخت وام و به تعویق انداختن اقساط، به صنعت کشور کمک کنیم و این مسئله به کاهش نرخ بیکاری کمک می کند.
اقتصاد بدون نفت ممکن است
علی اکبر ولایتی معتقد است باید از سرمایه خدادادی نفت و گاز به گونهای استفاده کنیم که اگر روزی این سرمایه تمام شد پایه و زیرساختی داشته باشیم و کشور را در منطقه بر اساس سیاستهای کلی 1404 به یک جایگاه والایی برسانیم.
با اجرای برنامههای 5 ساله باید در جهت قطع تدریجی درآمد کشور از بودجه نفت گام برداریم زیرا نفت و گاز را به صورت خام فروختن و درآمد آن را صرف هزینه جاری کشور کردن بدترین کاری است که ممکن است رخ دهد.
از نظر این نامزد ریاست جمهوری با اشاره به اینکه اگر قرار است صادرات نفت و گاز خام داشته باشیم خیانت بزرگی انجام دادیم و بهترین روش برای ایجاد ارزش افزوده بر روی نفت و گاز خام استفاده از صنعت پتروشیمی است.
ایران این مزیت نسبی را دارد که هم از نفت بهره میبرد و هم از گاز و هم در منطقهای است که میتواند حلقه ارتباط تولیدکنندگان و مصرفکنندگان گاز باشد.
ولایتی گفت: چندین سال قبل طرحی را مطرح کردیم برای گاز در منطقه به این ترتیب که دور تا دور ایران خطوط گاز را لوپ کنیم به این ترتیب که هر کس که گاز دارد از او خریداری کرده و هر کس گاز نیاز داشت به او بدهیم و این خطوط می تواند یک موقعیت ترانزیتی مناسبی ایجاد کند بدون اینکه هزینه زیادی صرف کند.
از طرفی کشورهای غربی ایران فاقد گاز هستند مانند عراق که ذخایر عظیم نفتی دارد اما گاز ندارد و یا پاکستان و چین که به گاز نیازمندند و ایران میتواند گاز را به این کشورها تحویل دهد.
ولایتی با اشاره به گازرسانی به کشورهای اروپایی گفت: از طرف ترکیه میتوان گاز را به راحتی به اروپا صادر کرد و حتی در مورد صادرات برق نیز همین دستورالعمل را میتوان در پیش گرفت، مثلا تاجیکستان دارای برق زیادی است اما عراق از بیبرقی رنج میبرد و ایران میتواند حلقه اتصال بین این دو کشور باشد.
همه این صحبتها مطرح شد تا بگوییم که سخن از اقتصاد بدون نفت سخن گزافی نیست و از همین موقعیت درست استفاده کردن میتواند اقتصاد ایران را رشد دهد و حتی از پتروشیمی میتوان بیش از شرایط کنونی در اقتصاد بهره برد.
ایران دارای ذخایر عظیم گازی است و این گاز میتواند به جای آنکه بسوزد ارزش افزوده داشته باشد و منابع ارزی ایران را به راحتی تأمین کند و اقتصاد بدون نفت قابل عملیاتی شدن است حتی در کوتاهمدت که باید در این زمینه برنامهریزی کرد.
مشکلات اقتصادی اولویت بندی شوند
ولایتی در خصوص برنامههای خود برای رفع مشکلات کنونی اقتصاد کشور عنوان داشت: مشکلات اقتصادی با توجه به شدت و میزان آسیبرسانی باید اولویتبندی شوند؛ معیشت، بیکاری، تورم و گرانی از جمله مسائل دارای اولویت هستند زیرا مردم نیازمند ثبات در قیمتها و نرخ متناسب با درآمدشان هستند و دولت میتواند این امر را کنترل کند زیرا شرایط کنونی از زمان جنگ بدتر نیست.
ولایتی ادامه داد: در زمان جنگ تنها با چند میلیارد دلار کشور اداره میشد زیرا اولویتبندی خوبی وجود داشت؛ امروز بخشی از یارانهها باید صرف کمک به تولید بشود تا کارخانهها تعطیل نشوند و اگر این کار صورت میگرفت معیشت افراد تامین میشد و تورم کاهش مییافت.
باید بدنبال درمان فوری باشیم
ساماندهی معیشت مردم نکته بسیار مهمی است و دردهای اقتصاد ایران، معالجه فوری میخواهد.کنترل قیمتها در بازار نکته بسیار مهمی است و نمیشود هر کس هر قیمتی روی کالا یا خدمات خود بگذارد و بیدلیل آن را افزایش بدهد.
این عضو ائتلاف پیشرفت، ضرورت احیای صنایع و کارخانجات را متذکر شد و گفت: توجه ویژه به بخش کشاورزی نیز نباید فراموش شود چرا که نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور دارد و کشورهایی که در این عرصه پیشرفت کرده اند، هیچگاه یارانه را از بخش کشاورزی خود حذف نکردهاند.
به جایگاه موثر دولت و نقش هدایتگری آن اعتقاد دارم
ولایتی قائل به اهمیت جایگاه دولت موثر و یا دولت توسعهگرا است که در آن وظیفه دولت هماهنگی با بخش خصوصی و بازار در راستای اهداف توسعهای است. دولت در این گونه اقتصادها، نقش هدایتگری اقتصاد در مسیر توسعه را به عهده میگیرد؛ به گونهای که کوتاهترین و کمهزینهترین راه را برای توسعه کشور بیابد.
بر این اساس تلاش شده تا برنامهها و راهکارهای خروج از بحران فعلی اقتصاد، بر اساس این نظریه تدوین شود؛ از سوی دیگر، در گام اول، اولویت با داشتن استراتژیهای موثر و کارآمد توسعهای در حوزههای صنعت، معدن، کشاورزی و خدمات است تا راهنمای فعالیت و سرمایه گذاری بخش خصوصی باشد.
البته در این میان باید از تغییر مکرر قوانین کارآمد و صدور بخشنامههای شبانه نیز جلوگیری کرده و تلاش نمود تا ثبات در استراتژیها و اجرای قوانین مصوب و پایبندی به آنها سرلوحه کار باشد؛ البته اگر جایی نیاز به اصلاح باشد با هماهنگی و در نظر گرفتن منافع تمامی ذی نفعان و با دریافت نظرات بخش خصوصی، این کار صورت خواهد گرفت.
در عین حال، تاکید بر استفاده از فناوریهای جدید و توسعه صنایع دانش محور و ادغام آنها با فعالیتهای اقتصادی موجود کشور از جایگاه کلیدی برخوردار خواهد بود.
باید در کشاورزی خودکفا شویم
ولایتی درباره ضرورت خودکفایی گندم گفت: خودکفایی در عرصه کشاورزی به پیشرفت در صنعت تبدیل خواهد شد و اقتصاد مقاومتی یعنی کاری کنیم از طریق اقتصاد نتوانند دیگر فشاری بر ما بیاورند، اگر در سالهای گذشته هر سال 10 درصد از بودجهای که از نفت تامین میشد را کم میکردند الان از طریق تحریم نفت بر ما فشار نمیآوردند.