کارخانه مازندران مشکلات کاغذ مطبوعات را برطرف کرد / هنوز در حوزه کاغذ به خودکفایی نرسیده‌ایم

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، نشست لزوم حمایت از تولید کاغذ در کشور و تجهیز و راه اندازی کارخانه‌های داخلی روز گذشته با حضور ابوالفضل روغنی، رئیس کارخانه کاغذ مازندران؛ سید طاهر شبیری، دبیر سندیکای تولید کنندگان کاغذ و مقوای ایران؛ همایون امیرزاده، رئیس کارگروه کاغذ وزارت ارشاد؛ نادر قدیانی، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران؛ حمید قبادی، مشاور سابق معاون فرهنگی وزیر ارشاد و علی‌اکبر تورانیان، عضو هیئت مدیره ناشران دانشگاهی  در محل خبرگزاری فارس برگزار شد.

روغنی: کارخانه کاغذ مازندران مشکل مطبوعات را برطرف کرد

روغنی گفت: کاغذ یک محصول فرهنگی است و هم در سود ناخالص ملی اثرگذار است؛ بنابراین باید هم از نظر اقتصادی و هم از نظر اقتصادی به آن نگاه کرد. مصرف کاغذ ما در داخل کشور  2 هزار میلیون تن است که از این مقدار 700 هزار تن آن را در تولید می کنیم و ظرفیت تولید یک میلیون تن دیگر را هم در کشور داریم.

وی با بیان اینکه تولید کاغذ در داخل سرمایه گذاری زیادی را می طلبد، ادامه داد: در این زمینه با وزیر ارشاد گفت‌وگوهایی کرده ایم که در طرح آمایش سرزمینی به رشد کمی و کیفی کاغذ توجه شود. در دولت نهم و دهم اهتمام جدی ای برای حل مشکل کاغذ وجود نداشت؛ برای رشد کاغذ در کشور ظرفیت های زیادی وجود دارد علاوه بر آن می توانیم از منابع چوبی که در کشورهای همسایه وجود دارد نیز استفاده کنیم ولی به دلیل وجود برخی معضلات نتوانستیم از این ظرفیت ها استفاده کنیم.

رئیس کارخانه کاغذ مازندران اظهار داشت: مصرف کاغذ در برخی موارد مانند روزنامه ها علی رغم افزایش جمعیت و به دلیل الکترونیکی شدن آنها روی به کاهش گذاشته است؛ اگر دولتمردان تعامل لازم را داشته باشند زمینه تولید کاغذ در داخل کشور فراهم می شود.
 
 روغنی اضافه کرد: وزیر ارشاد چند بار گفته بودند که از تولید کاغذ  در داخل کشور حمایت می کنند ولی من به عنوان یک تولیدکننده و رئیس هیئت سندیکا در عمل هیچ حمایتی ندیدم. یک روز که وزیر از جلوی در کارخانه کاغذ مازندران عبور می کرد حتی حاضر به بازدید از کارخانه نشد.

وی یادآور شد: کاغذ سفید در 3 بخش تولید می شود اولی کاغذهایی را عمر کوتاه مانند کاغذهای روزنامه، دومی کاغذهایی با ماندگاری میان مدت مانند کتاب های درسی و سومی کاغذهای گلاسه که برای کتب ارزشمند و مرجع هستند. ما در داخل کشور کاغذ گلاسه را تولید نمی کنیم و همه آنها وارداتی هستند.
 
رئیس کارخانه کاغذ مازندران با بیان اینکه انقلاب ما یک انقلاب فرهنگی و باید به مقوله فرهنگ اهمیت دهیم، گفت: ما نمی خواهیم و نمی گوییم 100 درصد نیاز کشور به کاغذ را تامین می کنیم ولی چرا دولت به همین مقدار کاغذ تولید داخل توجهی نمی کند؛ سال گذشته با حذف تعرفه واردات کاغذ تولید را سر بریدند و فاتحه تولید داخل را خواندند. در کشور ما ظرفیت تولید 150 هزار تن کاغذ وجود دارد ولی چرا دولتمردان از این مقدار هم حمایت نمی کنند؟
 
روغنی اضافه کرد: سال گذشته مطبوعات با مشکل کاغذ مواجه شدند و کارخانه کاغذ مازندران کاغذ مورد نیاز را در بازار ارائه کرد و مشکل را برطرف ساخت. ما ارز را با نرخ آزاد دریافت می کنیم و تاکنون ارز مرجع دریافت نکرده ایم و این مسئله باعث گرانی کاغذ داخلی شده است.
 
وی گفت: زمانی که قرار بود مقطع ششم راه اندازی شود آموزش و پرورش با مشکل کاغذ مواجه شد و باز هم ما کاغذ موردنیاز آنها را تامین کردیم ولی امسال آموزش و پرورش با ارز مرجع کاغذ مورد نیاز را برای کتاب های درسی وارد کرد؛ چرا بایدکتاب های درسی که تنها یکسال مورد استفاده قرار می گیرند ارز مرجع دریافت کنند؛ اگر وزارت آموزشو پرورش همان مقدار ارز مرجع را در اختیار ما می گذاشت ما کاغذی با قیمت 30 درصد کمتر به آنها تحویل می دادیم.

رئیس کارخانه کاغذ مازندران با بیان اینکه صنعت کاغذ هر 5 سال یکبار باید بازسازی شود، اظهار داشت: ما برای این مسئله با رئیس جمهور مکاتبه کردیم که برای بازسازی نیاز به اعتبار داریم ولی تا کنون هیچ اتفاقی در این زمینه نیفتاده است.
 
روغنی درباره مکاتبه با رئیس جمهور منتخب ادامه داد: ما به صورت تشکیلاتی و از طریق سندیکا نظرات خود را به رئیس جمهور منتخب منتقل کره ایم و گزارش مشروحی در هیئت نمایندگان ارائه شد با توجه به اینکه وی فردی فرهنگی است قطعا به حوزه کاغذ توجه خواهد کرد.
 
وی در پایان خاطر نشان کرد: ایران مزیت خوبی برای تولید کاغذ دارد؛ کارخانه کاغذ پارس در 700 سال گذشته دومین تولیدکننده کاغذ در جهان بوده است.

شبیری: مشکل کاغذ باید از وزارت صنعت، معدن و تجارت مطالبه شود نه از وزارت ارشاد

در ادامه سید طاهر شبیری گفت: بحث کاغذ بحث بسیار مهمی است؛ رهبری در هیچ مکانی 3 ساعت زمان نمی گذارند ولی همیشه در نمایشگاه کتاب این اتفاق می افتد و این نشان دهنده اهمیت مقوله کاغذ در کشور است.
 
وی با بیان اینکه مقوله کاغذ بحث مهمی است، ادامه داد: این حوزه باید به 3 بخش فرهنگی، صنعتی و بهداشتی تقسیم شود. ما توانایی تولید و توسعه صنعت کاغذ را داریم و می توانیم به قطبی در دنیا تبدیل شویم ولی متاسفانه ما  در زمینه مدیریت برنامه ریزی شده ضعف داریم؛ مدیریت یکی از وظایف حاکمیت است. در کشور ما هر دولتی مدیریت استراتژیک خودش را دارد در حالیکه نباید اینگونه باشد.

دبیر سندیکای تولید کنندگان کاغذ و مقوای ایران اظهار داشت: وزارت ارشاد و اتحادیه ناشران نباید وارد مقوله کاغذ شوند زیرا آنها وظیفه تولید محتوا را دارند؛ وزارت صنعت، معدن و صنایع است که باید مشکلات کاغذ را برطرف کند و مشکل اصلی کشورمان این است که افراد و موسسات در جای اصلی خود قرار ندارند.
 
شبیری اضافه کرد: وزارت ارشاد در کل این سال ها مخالف تعرفه کاغذ بود به گونه ای که آقای قبادی به من گفته بود که اگر قیمت یک کتاب مذهبی 400 تومان  افزایش پیدا کند دیگر کسی آن را نمی خرد؛ اگر وزارت ارشاد با افزایش 400 تومانی دچار مشکل خواهد شد دیگر چه ارزشی خواهد داشت.
 
وی با بیان اینکه با رئیس جمهور منتخب مکاتبه داشتیم، افزود: بحث سرمایه گذاری خارجی بستگی به روابط خارجی کشورمان با دیگر کشورها دارد  و باید منتظربمانیم تا روابط خارجی کشورمان بهبود یابد.
 
دبیر سندیکای تولید کنندگان کاغذ و مقوای ایران با بیان اینکه زمانی که ارز در کشور گران شد تاجر حرفه ای ما چطور می توانست سرمایه خود را افزایش دهد، اظهار داشت: اگر قیمت کاغذ گران شد به دلیل عدم حمایت دولت این بخش بود؛ اگر اعتقاد داریم که کاغذ یک کالای استراتژیک است باید برنامه ریزی راهبردی در این زمینه داشته باشیم و همه مولفه های مورد نیاز آن را فراهم کنیم تا این حوزه شرایط خوبی داشته باشد.
 
شبیری در پایان خاطر نشان کرد: زمانی که ناشر نیاز به کاغذ پیدا می کند باید از وزارت صنعت، معدن و تجارت این نیاز را مطالبه کند نه وزارت ارشاد؛ چون این وزارتخانه وظیفه تولید محتوا را بر عهده دارد.

امیرزاده: بین نیاز و تولید داخلی توازنی وجود ندارد

همایون امیرزاده در ادامه نشست با بیان اینکه در سال 83 در حوزه کاغذ ریل گذاری نامناسبی در برنامه چهارم توسعه انجام شده بود، گفت: در آن سال رویکرد حمایتی از تولیدکننده به مصرف کننده تغییر کرد؛ متاسفانه در کنار این تغییر رویکرد متولی تولید مشخص نشد و در واقع ما امروز به دنبال پرتقال فروش می گردیم.
 
 وی با بیان اینکه در واقع ما تولید را در آن مصوبه رها کردیم، افزود: بخشی از مشکلات کاغذ به وزارت ارشاد برمی گردد؛ ما باید این قانون را اجرایی می کردیم ولی از همان سال 85 دغدغه تولید داخلی را داشتیم؛ با این حال تا زمانی که بین تولید و نیاز تواضع به وجود نیاید قطعا وابستگی وجود خواهد داشت.
 
رئیس کارگروه کاغذ وزارت ارشاد با بیان اینکه در سال 85 بعد از آیین‌نامه مصوب هیئت وزیران دو آیین‌نامه داخلی به تصویب رسید، اظهار داشت: در این آیین نامه داخلی بخشی از یارانه که قرار بود به مصرف‌کننده اختصاص پیدا کند، در قالب بن‌کارت یا کارت الکترونیکی خرید کتاب‌، تخفیف در قیمت کتاب در زمان نمایشگاه‌ها،‌ یارانه ارزی بخش بین‌المللی نمایشگاه کتاب تهران اختصاص یافت که مجموع آنها به 50 درصد می رسید.
 
امیرزاده در همین زمینه اضافه کرد: 30 درصد نیز به خرید کتاب برای کتابخانه‌های عمومی‌، 10 درصد برای سود و کارمزد بانکی جهت شبکه توزیع کتاب و 10 درصد نهایی برای شبکه‌های تبلیغات و نمایشگاه‌های استانی اختصاص یافت.
 
وی اظهار داشت: در حال حاضر کاغذ ما واردات محور است، باید واردات را ساماندهی کنیم؛ یک عزم جدی در زمینه تولید کاغذ در داخل وجود داشته باشد و وزارت ارشاد بخش دوم را به جدیت دنبال کرده است. شاه بیت مطالبات وزارت ارشاد در این چند سال اخیر بعد از بررسی مشکلات مربوط به اتحادیه ناشران، تخصیص ارز مرجع به کارخانجات کاغذ است.
 
رئیس کارگروه کاغذ وزارت ارشاد افزود: ما از نظر کاغذ در کشور مشکلی نداریم، برای تولید داخلی نیاز به یک برنامه کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت داریم؛ با این حال تصمیم درست و مشخصی برای تولید داخلی وجود ندارد. متاسفانه بین نیاز و تولید داخلی توازنی وجود ندارد. ما بحث تعرفه واردات کاغذ را به صفر رساندیم و زمانی که هیچگونه تولید داخلی ای نداریم مجبور به انجام چنین کاری هستیم.
 
امیرزاده گفت: این استراتژیکی که عده ای مطرح می کنند که اگر کالا در داخل بازار وجود داشته باشد پس در آن زمینه مشکلی وجود ندارد در مقوله کاغذ جوابگو نیست.
 
وی در پایان با اشاره به جلسه اعضای چاپ و نشر با رئیس جمهور  خاطر نشان کرد:  بخشی از خروجی‌های این جلسه ناظر بر حمایت از تولید داخلی است که ما کار را در حوزه چاپخانه‌داران و ناشران آغاز کرده‌ایم‌، با آقای فرزین جلسه گذاشتیم و کارگروه تشکیل شده است، من و احمد علمشاهی و نادر قدیانی به عنوان اعضای این کارگروه از ارشاد انتخاب شده ایم. که امیدوارم بتوانیم نتایج خوبی را دریافت کنیم.

قدیانی: نباید به کرار بگوییم که حوزه کاغذ با بحران مواجه است

نادر قدیانی با بیان اینکه معتقدم مسئله کاغذ باید در دو نگاه بررسی شود که یک بخش آن زیربنایی و تولید و بخش دیگر شرایط حال و کنونی است، گفت: اگر بسیاری از کشورهای دنیا را مورد بررسی قرار دهیم قطعاً خواهیم فهمید که هیچ کشوری از هر نوعی خودش را غنی نمی‌کند و به واردات نیز توجه ویژه‌ای دارد.

وی با بیان اینکه کارخانه کاغذ پارس و مازندران تاکنون توانسته تقریبا استانداردهایی موجود حوزه کاغذ را رعایت کند، افزود: اما آن بخشی که آنها نمی توانند به آن بپردازند باید مورد بررسی قرار گیرد. ما در برخی مواقع قیمت کاغذ ایرانی با 7 هزار تومان اختلاف نسبت به کاغذ خارجی خریداری می کنیم و متاسفانه برخی مواقع مشکلاتی نظیر خیس بودن نیز در کاغذهای ایرانی وجود دارد.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران اظهار داشت: در این جا این سؤال مطرح است که آیا مصرف ناشران تنها کاغذ تحریر است؟ خیر، ناشران کاغذهای مختلفی را مورد استفاده قرار می‌دهند اما باید گفت که قیمت کاغذ تحریر داخلی با قیمت خارجی آن تفاوت چندانی ندارد.

قدیانی بابیان اینکه کارشناسی تولید داخلی نیستم و تلاش هم نمی‌کنم درباره این موضوع سخن بگویم، اضافه کرد: اما باید گفت ناشران بهترین کارشناسان بخش کاغذ به شمار می‌روند و متولی آنها نیز وزارت فرهنگ و ارشاد دانست که باید حامی ناشران باشد و باید بداند که ما نیازمند چه چیزهایی هستیم.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با اشاره به ممنوع شدن ورود کاغذ کلاسه، ادامه داد: ورود این کاغذ چندی پیش در کشور ممنوع شد یعنی در وهله نخست به کیلویی 10 هزار تومان و بعد از مدتی به 5 هزار تومان رسید که باید گفت در این موارد ضعف مدیریتی وجود دارد.
 
وی گفت: معتقدم به صورت مکرر نباید بیان کنیم که بحران کاغذ وجود دارد؛ چرا که زمانی می‌توان این را بیان کرد که کاغذ از برگی 30 هزار تومان به 100 هزار تومان برسد که همه آنها بلاتکلیفی و بحران است اما وقتی جامعه‌ای پذیرفته‌اند که قیمت دلار رسمی به طور مثال 2500 تومان است پس قیمت کاغذ نیز مشخص می‌شود و 3 الی 4 هزار تومان بالا و پایین بودن آن فرقی برای آنها ندارد.

قدیانی بیان کرد: معتقدم در بخش کاغذ ضعف‌های گمرکی و بخش مدیریتی دیده می‌شود که از وظایف وزارت فرهنگ و ارشاد کشور این است که به این مقوله نیز کمک کنند.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران با اشاره به روغنی درباره این سؤال که ناشران باید از چه کاغذی استفاده کنند، گفت: بنده به چاپ رمانهای مختلف می‌پردازم و از زمان قبل از انقلاب و بعد از انقلاب نیز به تولید کتاب‌های مختلف پرداخته‌ام اما متأسفانه باید بگویم که پالت‌های گرم‌های کاغذهایی که برای ناشران و چاپخانه‌داران به صورت داخلی ارسال می‌شود از لحاظ سایزی با همدیگر متفاوت هستند.

وی اضافه کرد: برخی اوقات وقتی از کاغذهای داخلی استفاده می‌کنیم می‌بینیم که از بین 12 تا پالت مصرف شده یک پالت خیس است درست است که برخی اوقات قیمت کاغذ داخلی ارزان‌تر از خارجی است اما این ضایعات باعث برابری آن شده و به گونه‌ای دیگر متأسفانه ما نسبت به استانداردهای تولید کاغذ توجه نداریم و استانداردها مشکل دارد.

قدیانی با اشاره به روغنی عنوان کرد: وقتی کارخانه شما کاغذها را به ناشران پیش‌فروش کردند چه دردسرهای متعددی را برای آنها درست کردید که هنوز قابل حل نیز نیست چرا که یا تولید کاغذ را قطع کردید و یا قراردادها را فسخ.

رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران گفت: اوایل انقلاب و در 8 سال دفاع مقدس ارائه یارانه به ناشران حرکت خوبی بود اما بعدها بعضی‌ها به صورت خانوادگی به اخذ پروانه کسب می‌پردازند و یک کتاب انگلیسی را اسکن و 200 بار چاپ می‌کردند.

قدیانی گفت: در این جا این سؤال مطرح است که چرا یک کتاب رمان توسط 50 ناشر ترجمه می‌شود حتی بنده نیز به تأُسیش صنعت دانشکده نشر نیز اشاراتی داشته اما محقق نشده است، همچنین حمایت از مصرف کننده امری مهم بوده است اما چقدر موفق بوده قابل بررسی است.

قبادی: باید کاغذ مورد نیاز کشور را با نگاه مزیت محور تولید کنیم
 

در ادامه نشست حمید قبادی، مشاور سابق معاون فرهنگی وزیر ارشاد با بیان اینکه باید نگاه مسئولان و سیاستگذاران کشور را به سمتی بریم تا تاکید کنیم که کاغذ از ارزش و اعتبار بالایی در صنعت برخوردار است، گفت: سال 1385 آخرین سالی بود که به تولیدکنندگان کاغذ، یارانه اختصاص داده شد؛ آن زمان بحث تحریم‌ها هم جدی نبود، اما تاکنون یعنی در سال 90 و 91، این یارانه تعلق نگرفته است. کاغذ یک  کالای استراتژیک است و اهمیت این کالا از آنجایی مشخص می شود که مقام معظم رهبری در یک جلسه یک ساعته 90 درصد وقت را به این موضوع اختصاص می دهند.

وی با بیان اینکه تفاوت کاغذ چینی با اندونزیایی در شیمیایی بودن آن است، ادامه داد: با وجود پیچیده بودن صنعت کاغذ ولی هنوز بسیاری از کشورها در حال تولید آن هستند و دلیلش هم این است که این کاغذ یک کالای سیاسی و استراتژیک به شمار می رود.
 
مشاور سابق معاون فرهنگی وزیر ارشاد با بیان اینکه در کشور ما باید مزیت‌ها را سنجید و با نگاه مزیت محور کاغذ تولید کرد، اظهار داشت: ما باید تعداد کارخانه‌های تولید کاغذ و حجم تولید را افزایش دهیم. کاغذ در 4 حوزه کتب درسی، کتب غیردرسی، صنعت چاپ و اطلاع رسانی و دفترچه های تحصیلی کاربرد دارد؛ برای همین 4 حوزه به 250 هزار تن کاغذ تحریر نیاز است و همه تلاش ها در جهت تامین این مقدار کاغذ است.
 
قبادی با بیان اینکه دولت در حال حاضر در 3 بخش کارخانه‌های تولیدی، تعرفه‌ و سیاستگذاری و نظارت موضوع کاغذ را مدیریت می کند، افزود: ولی متاسفانه سندیکاهای تولید و مصرف از تعامل خوبی برخوردار نیستند؛ چون کاغذ یکی از انحصاری ترین کالاها است و قاچاق در آن انجام نمی شود؛ بنابراین به راحتی می توان تمام مراحل آن از اولین مرحله تولید تا آخرین مرحله مصرف را رصد کرد.

وی در پایان با بیان اینکه هیچ کس کاغذ خود را به ضرر نمی فروشد، خاطر نشان کرد: اکنون طبق فرمولی با دلار 3300 تومان، کاغذ 70 گرمی بندی 86 هزار تومان محاسبه می‌شود، در حالی که همین کاغذ در بازار 80 هزار تومان به فروش می‌رسد. این موضوع نشان دهنده این است که نظارت خوبی بر روی این موضوع صورت نمی گیرد؛ بحث نظارت یکی از حلقه‌های مفقوده کاغذ شمرده می‌شود.
 
تورانیان: بعد از 34 سال هنوز در حوزه کاغذ به خودکفایی نرسیده‌ایم

علی‌اکبر تورانیان، عضو هیئت مدیره ناشران دانشگاهی نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه باید به کاغذ به عنوان یک کالای استراتژیک نگاه کرد، گفت: کاغذ و گندم همواره نیاز جامعه است و در واقع این دو لازم و ملزوم همدیگر هستند؛ چون گندم نیاز جسم و کاغذ نیاز روح افراد یک جامعه است.
 
وی با اشاره به اینکه بعد از 34 اسل از انقلاب هنوز در بحث کاغذ به خودکفایی نرسیده ایم، افزود: در جامعه کنونی با یک غافلگیری مواجه شده‌ایم؛ چون کاغذ از هر 25 هزار تومان به 100 هزار تومان رسید و این گرانی چهار برابر همه ابعاد صنعت نشر را تحت تأثیر قرار داد و دلیل گرانی کتاب نیز همین مسئله است.

عضو هیئت مدیره ناشران دانشگاهی اظهار داشت: بسیاری از موسسات انتشاراتی تعطیل یا نیمه فعال شدند و تیراژ کتاب‌ها هم بسیار پایین آمده است؛ با توجه به اینکه کتاب معقوله‌ای فرهنگی است اما حرکتی از سوی وزارت صنعت و معدن و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صورت نگرفت. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی وارد‌کننده کاغذ نیست اما متولی فرهنگ است و نقش مستقیمی در این عرصه دارد.

تورانیان اضافه کرد: یارانه‌ها کاغذ در اولویت هفتم قرار گرفته است؛ در واقع تولید‌کننده با ارز آزاد کتاب تولید می‌کند ولی عده‌ای از ارز مبادله‌ای استفاده می‌کنند و هیچ نظارتی در این موضوع صورت نمی‌گیرد و وزارتخانه‌ها به این موضوع جوابگو نیستند.
 
وی در ادامه گفت: ما می توانیم در حوزه کاغذ به خودکفایی برسیم؛ چون  کارخانجات با 50 درصد ظرفیت خود در حال حاضر کار می‌کند و برای آسیب‌شناسی باید به دنبال علت‌ها بود. آیا با همه بحث‌هایی که برای ارزانی کاغذ شد کاری هم صورت گرفت با صد میلیارد که با توجه به نرخ تورم به اندازه خانه‌ای در شمال شهر تهران است می‌توانستیم کارخانه کاغذ کارون را راه‌اندازی کنیم اما این کار صورت نگرفت و اگر در این عرصه عشق و علاقه‌ای نبود محال بود با این مسئله بتوان کنار آمد.
 
عضو هئیت مدیره ناشران دانشگاهی در پایان با بیان اینکه صنعت نشر از شریف‌ترین صنوف است و ناشران وظیفه سنگین را برعهده گرفته‌اند، خاطر نشان کرد: در این عرصه خلا‌های زیادی وجود دارد که با همت ناشران پر می‌شود؛ در حال حاضر دانشجویان ما از منابعی استفاده می‌کنند که همگام با خارج از کشور است در حالی که ما در گذشته از منابعی استفاده می‌کردیم که 20 سال پیش در خارج از کشور از آنها بهره می‌بردند.