قاسم زاده: بعد از انقلاب دولت‌ها از طنز می‌ترسیدند/رمان‌های ما از لحاظ پرسش فقیر هستند

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، قاسم‌زاده در مراسم رونمایی از «جناب آقای دیو» که عصر روز گذشته در بنیاد ادبیات داستانی برگزار شد، گفت: رشته تحصیلی من ادبیات نبوده و در خارج از کشور در رشته علوم سیاسی تحصیل کرده‌امو اگر میان سال‌های 35 تا دهه 50 از زاویه ادبیات نگاهی به فضا فرهنگی کشور داشته باشیم می‌توانیم تاریخ دسترس‌مان را نسبت به آن چیزی که امروز از آن می‌بینیم، پیدا کنیم؛ در این برهه زمانی که بیش از یک دهه طول کشید اولویت بر ترجمه بود؛ چرا که این کار سهل‌الوصول‌تر بود.

 

وی افزود: تولید داخلی در آن دوره کم بود و یا خیلی استقبال نمی‌شد. من در آن سال‌ها که دوره دبیرستان را می‌گذراندم  بسیار رمان می‌خواندم و هر چه جلوتر می‌رفتم پزم این بود که رمان‌های روسی و فرانسوی و انگلیسی خوانده‌ام؛ چرا که در آن دهه کمتر می شد رمانی را پیدا کرد که با استقبال مواجه نشده و نقد و بررسی در آن نباشد. به طور کلی آن دوره از نگاه حرفه‌ای و علمی بسیار به مسئله رمان‌نویسی توجه می شد؛ شاید کمتر در حوزه ادبیات به رمان‌نویسی علاقه نشان داده شود اگر چه کسانی چون جلال آل احمد دانشکده ادبیات را بیشتر مقصر این موضوع می‌دانستند؛ البته در بخش شعر این موضوع دیده نشد.

 

قاسم‌زاده اظهار داشت: جامعه از لحاظ پرسش فقیر است؛ جامعه‌ای که دارای پرسش نباشد دارای فقر فلسفی و بدون تردید جامعه‌ای که دچار فقر فلسفی باشد. رمان که شاخص بزرگی در بیان فلسفه در جامعه است در آن دیده نمی‌شود.

 

روزنامه نگار کشورمان گفت: ‌باور تجربی و تحلیلی من این است که جامعه ما تا به حال از لحاظ پرسش فقیر بوده است و پرسشی نداریم تا پاسخ‌مان را از حوزه قلم و رمان‌نویس‌ها بگیریم، در مقابل حتی رمان‌نویس‌های ما هم در حوزه پرسش فقیر هستن.د این موضوع در رمان‌های دهه 40 یا 50 به چشم می‌خورد؛ اما در مقابل ترجمه‌های بسیار خوبی در اختیار ما قرار می‌گیرند که از آن استقبال می‌کنیم.

 

قاسم‌زاده با اشاره به اینکه اولین موضوعی که طنزپردازان به آن طعنه می‌زنند، سیاست است ؛گفت: اواخر دهه 30 تا 50 دست مطبوعات در حوزه طنز بازتر بود و طنز دایره چرخشی داشت که در آن دوران مطبوعات توانستند به آن بپردازند؛ اما بعد از انقلاب این دایره تنگ‌تر شد و دولت‌ها از طنز می‌ترسیدند اگر چه فضایی در این حوزه در یک زمان محدود ایجاد گردید، اما باز هم این فضا بسته شد.

 

وی عنوان کرد:‌ در جامعه انگلیس نویسندگان به راحتی از طنز استفاده می‌کنند و دلیلش هم این است که خودشان را پایان تاریخ نمی‌دانند؛ با این که نسبت به سایر کشورهای اروپایی تاریخ قوی‌تری دارند؛ در حالی که اگر تاریخ ما مورد طنز قرار بگیرد انگار که به حیثیت جامعه اهانت شده است.

 

این نویسنده ادامه داد: به عنوان مثال در انگلیس هم مانند سایر کشورها مردم دارای مشکلاتی هستند؛ اما در زندگی حد جدی گرفتن آن را رعایت می‌کنند و مشکلات‌شان را آنچنان در زندگی اجتماعی تبلور پیدا نمی‌کند؛ در حالی که در کشور ما برعکس این قضیه است.

 

وی در پایان با بیان اینکه طنز در جامعه‌ای رشد و نمود پیدا می‌کند که آزادی گل دهد؛ خاطر نشان کرد: طبیعتا اگر در جامعه‌ای آزادی گل ندهد و طنز آنجا حاکم باشد این ادای طنز است؛ چیزی که کم و بیش در جامعه ما دیده می‌شود این است که طنزپردازان خوبی داریم اما متاسفانه به جای اینکه طنزشان تبدیل به معامله شود نمای بیرونی آنها برای جامعه ادای طنز است.