به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ پنجمین جلسه از سلسله نشستهای نمایش فیلم «سینماروایت» با نمایش مستند «آرامش شام» که کارگردانی آن را محمدهادی نعمتی برعهده داشته برگزار شد. «روایت شام» مستندی است گزارشی که بنا دارد به این سوال پاسخ دهد که چرا دولتمردان ایرانی برای ایجاد محیطی امن در کشورهای همسایه ایران نظیر سوریه و عراق تلاش می کنند. «روایت شام» سعی می کند در گفتگو با آدمهایی از طیفهای مختلف اجتماع درباره آگاهی ایرانیان نسبت به ماهیت فعالیتهای ایران در حل بحران کشورهای همسایه اطلاعات به مخاطب داده و البته خود نیز بکوشد در این باره حرفهایی تازه تر برای مخاطب بزند.
بعد از برگزاری نمایش فیلم جلسه گپ و گفت درباره آن با حضور محسن یزدی منتقد سینما و محمدهادی نعمتی کارگردان کار برگزار شد. در ابتدای این جلسه یزدی با اشاره به لحن جسورانه این مستند از کم کاریهای رسانه ای در تحلیل اوضاع و احوال کشورهایی چون سوریه گفت و «آرامش شام» را کاری دانست که سعی می کند با ساختارشکنی به مخاطب آگاهی دهد.
نعمتی کارگردان کار در ابتدای صحبتهایش با اینکه پیش از این دو کار مستند دیگر هم ساخته و این سومین کارش است گفت:«هدف شخصی ام از ساخت این فیلم این بود که به بررسی ماهیت شعار "نه غزه نه لبنان جانم فدای ایران" بپردازم و به مردم بگویم حتی اگر بناست بخش دوم این شعار یعنی "جانم فدای ایران" محقق شود نباید نسبت به اتفاقات کشورهای همسایه بی تفاوت باشند و در یک کلمه آرامش آنها در هنگام خوردن شام مدیون آرامش شامات است.»
افراطیون وابسته به دشمن تا پشت مرزهای ما هم آمده اند
این کارگردان با بیان اینکه وقتی سراغ شهروندان می رفته و از آنها درباره موافقت یا عدم موافقت برای دخالت دولت در حل بحرانهای کشورهای همسایه می پرسیده، برخی مردم واقعا چیزی درباره علل اصلی این ماجرا نمی دانستند و برخی نیز از سر لجبازی، کار دولت را نقد می کرده اند و هر دوی این نگرشها نیاز دارد به اصلاح، ادامه داد:«نمی خواستم بگویم هر اتفاقی که در کشور ما رخ می دهد خیلی خوب است اما می خواستم این را بگویم که دشمنی وجود دارد که ما را تهدید کرده و افراطیون وابسته به این دشمن تا پشت مرزهای ما هم آمده اند. درست است که در کشور مشکلات اقتصادی و اجتماعی هم داریم اما متاسفانه برخی از مردمان ما نمی دانند که یک دشمن وحشی پشت مرزهاست و ما نباید اجازه دهیم به خود جسارت ورود را بدهد.»
این ما هستیم که باید برویم و مصادیق دشمن را پیدا کنیم
نعمتی سپس با ذکر صحبتهایی از رهبر انقلاب افزود:«رهبرمان همواره از یک دشمن بزرگ به نام شیطان بزرگ یاد می کنند و این ما هستیم که باید برویم و مصادیق این دشمن را پیدا کنیم. اینکه مجروحان «داعش» در جایی مثل اسرائیل درمان می شوند معنایی ندارد جز اینکه این گروه افراطی خود مصداقی است از دشمن اصلی که همان اسرائیل است. از این نظر داعش می تواند زمینه ای را فراهم کند که ما متحد شویم در برابر دشمن.»
این کارگردان 25 ساله ادامه داد:«برای اینکه اهمیت هر چیزی را به مخاطب نشان دهیم باید از دریچه منافع ملی طرح مساله کنیم. در کشوری مثل کلمبیا تعداد زیادی کودک وجود دارند که هویت پدران آنها مشخص نیست. در تحقیقات پلیس این کشور مشخص شده که این فرزندان نامشروع معلولی هستند از عدم رعایت حجاب در این کشور یعنی اگر حجاب نباشد امنیت به مخاطره می افتد. پس باید برای مخاطب روشن کرد که یکی از اصلی ترین دلایل رعایت حجاب همین حفظ امنیت ملی است.»
سران اصلاحات از حضور در برابر دوربین سرباز زدند
اولین سوالی که مخاطبان از کارگردان حاضر در نشست پرسیدند مربوط می شد به چرایی اینکه کارگردان برای ضبط تصاویرش شخصا به نقاطی مانند سوریه سفر نکرده و با استفاده از تصاویر آرشیوی شبکه های ماهواره ای فیلم را ساخته است. محمدهادی نعمتی در پاسخ به این پرسش گفت:«مخاطبی که هدفم بود را خیلی خوب می شناختم. این مخاطب هموست که با من لج کرده چراکه فکر می کند من می خواهم از کلیشه ها برایش حرف بزنم. من سعی کردم با استفاده از برنامه های همان شبکه های ماهواره ای که ابن مخاطب به آنها استناد می کند بخشی از واقعیت را به او بنمایانم و اگر مستقیم می رفتم در جایی مثل سوریه و به ضبط فیلم می پرداختم احتمالا این مخاطب پیش خودش می گفت باز هم یک فیلم شعاری دیگر.»
سوال دوم درباره چرایی تکیه بیش از حد فیلم بر نظرات یکی از کارشناسان بود که نعمتی در پاسخ به آن گفت:«شخصی که شما از او نام می برید کسی است که از اوضاع سوریه مطلع بوده و خودش به این کشور رفته و خاطرات خوبی هم دارد و فکر کردم ذکر این خاطرات به فیلم کمک می کند وگرنه نگاهم این نبود که فیلم دریچه نگاه یک کارشناس خاص باشد.»
نعمتی درباره اینکه چرا سعی نکرده از کارشناسان جناح موسوم به اصلاحات برای پاسخ به پرسش کلیدی فیلمش استفاده کند افزود:«اتفاقا به سراغ سردمداران اصلاحات رفتم و آنها با اینکه بر حفظ امنیت ملی که دلیل اصلی حضور ایران در منطقه است توافق نظر داشتند اما جلوی دوربین من نیامدند و به عبارتی از حضور در برابر دوربین سرباز زدند.»
من از ابتدای کار روحیه دینی ام را گذاشتم کنار و سعی کردم سکولار باشم
یکی از حاضران در نشست از نعمتی پرسید که چرا از جایی به بعد طیفهای مختلف مخاطبان را رها کردی و برای پاسخ گویی به پرسش کلیدی فیلم فقط سراغ آدمهای خاصی رفتی؛ نعمتی در پاسخ با بیان اینکه تفکر شیعی قادر است به هر شبهه ای پاسخ دهد گفت:«من از ابتدای کار روحیه دینی ام را گذاشتم کنار و سعی کردم سکولار باشم اما در انتها فهمیدم فقط و فقط با همان ایدئولوژی شخصی خودم است که می توانم نتیجه گیری کنم. هیچ چیزی در دنیا وجود ندارد که تفکر شیعی نتواند در برابر آن قدعلم کند.»
وی ادامه داد:«ما بزرگانی را داریم که قادرند به هر شک و شبهه ای پاسخ دهند و فقط نیاز است که فضا باز شود برای گفتگوی این آدمها و طیف مقابل. صداوسیما می تواند شرایط گفتمان های این چنینی را فراهم کند. مگر ابتدای انقلاب شهید بهشتی دربرابر همه جور طیفی مناظره نمی کرد. خوب الان هم می شود همین طور اسباب آگاهی بخشی را فراهم کرد.»
دغدغه ام این بود که به سوالات مخاطب داخلی پاسخ دهم
در ادامه مخاطبی از نعمتی پرسید که چرا فیلم را برای مخاطب ایرانی ساخته و به مخاطب فراایرانی توجه نکرده و او نیز پاسخ داد:«می توانستم با طرح مسائل حقوق بشر کاری کنم که فیلم ورای مرزها هم مورد توجه قرار گیرد اما دغدغه ام این بود که به سوالات مخاطب داخلی پاسخ دهم. دلم می خواهد شرایطی فراهم آید که آدمهای مختلف این مستند را ببینند چون واقعا فیلم را برای پاسخگویی به مخاطب وطنی ساخته ام.»
سعی کنیم به جای چماق بلند کردن، گفتگو کنیم
در بخش پایانی نشست محسن یزدی درباره این موضوع طرح مساله کرد که آیا در کنار بحث امنیت ملی نباید به دیگر مباحثی نظیر اشتراکات دینی که توجیه گر حضور ما در کشورهای همسایه است تمرکز کنیم و محمدهادی نعمتی در این باره گفت:«مطمئنا مستندهایی درباره اشتراکات جهان اسلام ساخته شده و می شود اما من حسم این بود که اگر بر منافع ملی تاکید کنیم می توانیم دایره بیشتری از مخاطبان را به خود جلب کنیم و وقتی مخاطبان به سمت ما آمدند در کارهای بعدی داده های بیشتری بهشان دهیم.»
نعمتی پایان نشست را نیز به گلایه ای از برخی رسانه هایی اختصاص داد که فیلم او را «جواب علیه فتنه گران» قلمداد کرده بودند. نعمتی با بیان اینکه بسیاری از آنهایی که آمدند و شعار "نه غزه و نه لبنان" را دادند واقعا به کُنه قضیه اشراف نداشتند گفت:«بعضی واژه ها را نباید خراب کنیم، مثلا اینکه بدون دلیل به کسی بگوییم تحت تاثیر صهیونیستهاست و یا از فتنه گران است عاقلانه نیست. تعارف که نداریم؛ در همان جریان بعد از انتخابات 88 بسیاری بودند که واقعا نادانسته وارد ماجرا شدند و با کمترین آگاهی شعارهایی دادند. پس به جای اینکه در برابر آنها چماق بلند کنیم سعی کنیم با گفتگو به آنها اطلاعات دهیم که دوروبرشان چه می گذرد.»
