موسوی در گفتگو با «خبرگزاری دانشجو»:
گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ سال 1393 با تدبیر رهبر معظم انقلاب سال «اقتصاد و فرهنگ با عزم ملی و مدیریت جهادی» نامیده شده که این نامگذاری نشان می‌دهد دغدغه‌های ویژه ایشان در این سال دو مولفه اساسی «اقتصاد» و «فرهنگ» است، اما دغدغه‌های فرهنگی رهبر انقلاب تنها محدود به سال جاری نیست و ایشان در مناسبت‌های مختلف دغدغه‌های فرهنگی خود را در حوزه‌های مختلف تبیین و تشریح نموده‌اند. با وجود این و پس از تأکیدات مکرر ایشان بر مسأله فرهنگ و ضرورت توجه به آن توسط نهادهای مختلف که در سالیان متمادی مطرح شده و همچنین تذکراتی که ایشان در مورد مسائلی مانند تهاجم فرهنگی و شبیخون فرهنگی داشتند باز هم در عرصه فرهنگ کاستی‌های بسیاری وجود دارد، به گونه‌ای که این مسأله باعث شده ایشان فرهنگ را به عنوان یکی از مولفه‌های عنوان سال 93 مطرح کنند و این نشان از اهمیت موضوع دارد.
یکی از مهمترین نهادهای فرهنگی کشور دانشگاه‌ها هستند که نقش بی بدیلی در عرصه فرهنگ دارند. رهبر معظم انقلاب نیز به مناسبت‌های مختلف بر اهمیت نقش این نهاد در بهبود اوضاع فرهنگ جامعه تأکید کرده‌اند و مطالباتی را از این قشر داشته‌اند.
از همین رو، گفتگویی داشتیم با سید مجتبی موسوی، مسئول فرهنگی بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع) و از نقش تشکل‌های دانشجویی مانند بسیج دانشجویی در تحقق بخشیدن به مطالبات فرهنگی رهبر انقلاب پرسیدیم.
انتظار رهبری از دانشجویان «مطالبه‌گری» و «عدالت‌خواهی» است
«خبرگزاری دانشجو» - به نظر شما نقش تشکل‌های دانشجویی مانند بسیج در تحقق بخشیدن به شعار امسال چیست؟
موسوی: شعار امسال چند محور دارد. یک مقوله، بحث اهمیت اقتصاد و فرهنگ است که از دغدغه‌های مقام معظم رهبری می باشد. محور دوم مربوط به بخش دوم شعار است که تحقق اقتصاد و فرهنگ را جزو شاخصه‌های عزم ملی و مدیریت جهادی عنوان کرده است. من ابتدا از بخش دوم شعار سال آغاز می‌کنم. مقام معظم رهبری در دیداری که چند سال پیش با دانشجویان داشتند فرمودند: لُبّ انتظار ما از شما دانشجویان مطالبه‌گری و عدالت‌خواهی است.
ما می‌خواهیم مدیریت جهادی را در دستگاه‌های مختلف از جمله دستگاه‌های فرهنگی داشته باشیم. در این راستا اولین مأموریت یک تشکل دانشجویی که می‌خواهد کار زمین مانده انقلاب اسلامی را انجام دهد بحث مطالبه‌گری است. یعنی ما در دو حوزه اقتصاد و فرهنگ مطالبات تراز انقلاب اسلامی را مطرح کنیم و اگر مسئولانی سهواً یا عمداً در این حوزه کم کاری کردند به عنوان خط قرمز این مطالبه برای آنها مطرح شود تا نتوانند از توقعاتی که انقلاب اسلامی از آنها دارد کوتاه بیایند.
انگ‌هایی مانند «افراطی» و «ضد اعتدال» از مطالبه‌گری دانشجویان کاسته است
اکنون و با روی کار آمدن دولت جدید چندان این فرهنگ متبلور نشده و تشکل‌های دانشجویی هم چندان در این قضیه حساس نیستند و حتی حساسیت‌زدایی شده است که ممکن است این مسأله به دلیل انگ‌هایی مانند «افراطی» و «ضد اعتدال بودن» باشد که از طرف سیاسیون زده می‌شود. این مسأله در همه دوره‌ها بوده، اما نقش تشکل دانشجویی این است که به عنوان یک تشکل پیشرو در جمهوری اسلامی حد مطالبات را مشخص کند. ماموریتی که حضرت آقا در راستای بحث مدیریت جهادی به تشکل‌های دانشجویی داده‌اند، همین است.
در مورد عزم ملی، حدیثی از حضرت امیر (ع) وجود دارد که می‌فرمایند: «عالی‌ترین و بالاترین درجه امر به معروف و نهی از منکر، امر و نهی مسئولان توسط مردم است». یعنی باید تحقق معروف و از بین بردن منکر برای خود مردم مسأله باشد و در این زمینه عزمی جمعی وجود داشته باشد و از طریق مشارکت جمعی این مسائل حل شود نه فقط از طریق دستگاه‌های ذی‌ربط.
حضرت آقا در بند 21 سیاست‌های اقتصاد مقاومتی می‌فرمایند: اقتصاد مقاومتی باید به گفتمان رایج عمومی یعنی به گفتمان کوچه و بازاری تبدیل شود و هر کسی دغدغه اصلیش این باشد که زندگیش را مطابق اقتصاد مقاومتی برنامه‌ریزی و اداره کند. در قضیه فرهنگ هم تا خواست عمومی وجود نداشته باشد برای این که مثلاً حجاب بهتر شود این اتفاق نمی‌افتد و فرهنگ و اقتصاد در همان درجه‌ای که است باقی می‌ماند.
تشکل‌های دانشجویی قشر پیشرو جامعه هستند
شهید بهشتی فرمودند: «دانشجو مؤذن جامعه است». در این راستا بسیج دانشجویی و به طور کلی تشکل‌های دانشجویی باید قشر پیشرو جامعه باشند. دانشجو همیشه یک قدم از فضای عمومی جامعه جلوتر است، یعنی چیزی که الان در دانشگاه‌ها وجود دارد چند سال بعد جامعه ما از نظر فرهنگی و علمی به آن خواهد رسید. مثلاً در دوره اصلاحات شعارهای ایهام‌داری مثل آزادی مطرح شد یا در زمینه عفاف و حجاب در دانشگاه‌ها تساهل و تسامح انجام گرفت که نتیجه آن بد پوششی در دانشگاه‌ها بود و این مسأله چند سال بعد در جامعه تبلور پیدا کرد.
تشکل‌های دانشجویی باید گفتمان انقلاب اسلامی را برای مردم ترجمه کنند
کار تشکل دانشجویی در زمینه به وجود آوردن عزم ملی این است که گفتمان انقلاب اسلامی را برای مردم ترجمه کند. بسیج دانشجویی می‌تواند با برگزاری همایش‌ها و تولیدات رسانه‌ای این خواست عمومی را در دانشگاه‌ها برای رسیدن به اقتصاد مقاومتی و پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی در عرصه فرهنگ فراهم کند. در واقع، مدیریت فرهنگی داخل دانشگاه‌ها یکی از وظایف تشکل‌های دانشجویی است.
رهبری با عدم حضور در نمایشگاه کتاب به مسئولان فرهنگی پیام دادند
«خبرگزاری دانشجو» - بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع) به عنوان یک تشکل دانشجویی از ابتدای سال تا کنون چه برنامه‌ای برای تحقق بخشیدن مطالبات رهبری در حوزه فرهنگ داشته است؟
موسوی: در سال جاری یک نامه سرگشاده تنظیم و برای وزیر ارشاد فرستادیم یا نامه دیگری برای آقای روحانی فرستادیم من باب این که از سیاست‌های عالی نظام و اهداف انقلاب اسلامی در عرصه فرهنگ کوتاه نیایند. یکی دو همایش هم در این زمینه برگزار شده که برخی از آنها کنسل شد. مثلا همایشی با موضوع عدم حضور رهبر انقلاب در نمایشگاه کتاب آن هم در سالی که موسوم به سال فرهنگ است، کنسل شد. این مساله نشانه‌ای است که شاید نارضایتی ایشان از وضعیت فرهنگی دولت را می‌رساند و از سوی مقام معظم رهبری پیامی باشد برای آقایانی که در عرصه فرهنگ در دولت کار می‌کنند.
البته، این کارها کافی نبوده و باید تشکل‌های دانشجویی در این زمینه تلاش بیشتری داشته باشند. اما متاسفانه از زمان تغییر دولت به دلایل مختلف شور و شوق چندانی بین تشکل‌های دانشجویی وجود ندارد. عمدتا نیز به خاطر عملکرد دولت در برخی از مباحث خاص مثل بحث سیاست خارجی، توزیع سبد کالا، ثبت نام یارانه‌ها و حواشی مستند من روحانی هستم تمرکز دانشجویان و قشر عامه جامعه به سمت این موضوعات رفته است. البته تمرکز روی برخی مسایل مثل کوتاه نیامدن در سیاست خارجی درست است اما به طور کلی پرداختن به حواشی چندان مشکلی را حل نمی‌کند و شاید برای هدف اصلی ما آدرس غلط هم باشد.
هدف اصلی ما پیشبرد بحث فرهنگ و اقتصاد در راستای سیاست‌هایی است که مقام معظم رهبری فرمودند. مثلا اگر در مورد قانون حجاب واقعا بخواهد مطالبه‌ای صورت گیرد نه فقط از دولت که از 23 نهاد باید پیگیری شود که باید قانون حجاب را پیگیری کنند و در این زمینه وظیفه دارند.
یکی از وظایف بسیج دانشجویی ایجاد شور و شوق نسبت به مسایل فرهنگی در جامعه است
شورای عالی انقلاب فرهنگی وظیفه کرده که در حوزه حجاب فعالیت‌های تبلیغی، ترویجی و زیرساختی را انجام دهند اما متاسفانه می‌بینیم که هیچ کس حساسیتی در این زمینه ندارد و از خواست عمومی مردم هم متاسفانه کاسته شده است. یک وظیفه بسیج دانشجویی شور و شوق دادن به جامعه و پر رنگ کردن این مباحث در فضای جامعه است تا حالت رخوت از بین برود و آگاهی به وجود آید و مردم نسبت به این مباحث حساس شوند و به دنبال آدرس غلط نروند.
یک بحث هم مطالبه‌گری است که این 23 نهاد چه کاری انجام می‌دهند. مثلا سر اقتصاد مقاومتی هنگامی که مقام معظم رهبری سیاست‌های آن را ابلاغ فرمودند آقای روحانی نامه‌ای به آقای جهانگیری و آقای نجفی زدند که این اتفاق بشود و خوب است اما الان می‌بینیم که اتفاق خاصی نیفتاده است. باید ببینیم که آیا وزارت صنعت و معدن وظایف خود را در این راستا خوب انجام می‌دهد یا وزارت نفت و بحث‌های خروج از فضای نفتی در اقتصاد مقاومتی زیرساخت‌های آن انجام می‌شود یا این مساله شعاری بالای سر وزارتخانه‌ها شده و همچنان کارهای قبلی پیش می‌رود؟
وظیفه رصد این مطالبات به عهده تشکل‌های دانشجویی است که متاسفانه ما دنبال آدرس غلط هم رفته‌ایم و درگیر برخی مباحث حاشیه‌ای شده‌ایم که از طرف خود دولت به وجود آمده است.
تحولات فرهنگی در جمهوری اسلامی متأثر از تحولات سیاسی است
«خبرگزاری دانشجو» - چرا تشکل‌های دانشجویی مثل بسیج بیشتر در مسایل سیاسی مثل تجمع‌ها و بیانیه دادن ورود می‌کنند اما حضور آنها در فعالیت‌های فرهنگی کمتر محسوس است؟
موسوی: این مساله با یک نگاه خاص یک ویژگی مثبت باشد که نشان می‌دهد بسیج فعالیت بیشتری دارد و کم نمی‌گذارد اما از یک طرف هم این نکته‌ای منفی است. شاید یکی از دلایل وقوع این مساله این باشدکه معمولا تغییر و تحولات فرهنگی در جمهوری اسلامی متاثر از تغییرات مدیریتی در عرصه سیاسی بوده است.
دوره‌های مدیریت سیاسی کشور ما معمولا هشت ساله بوده و در هر هشت سال یک گفتمان جدید روی کار آمده و آن گفتمان فرهنگ‌ساز شده است. به عنوان مثال در زمان آقای هاشمی گفتمانی خاص مطرح شد و ایشان در نماز جمعه در مورد پوشش و حجاب بانوان گفت که چه اشکالی دارد خانم‌ها با کت و دامن سر کار بیایند و نیازی به پوشش قبلی نیست یا حواشی خاصی در مورد فرزندان ایشان در همان دوره ابتدایی حضور ایشان در مقام ریاست جمهوری مطرح شد.
آن مقطع زمانی دوره بعد از جنگ و حساس بود چون کشور ما از نظر فرهنگی هنوز درگیر مباحث جنگ و برگشتن شهدا و اسرا بود و خبرهایی از این قبیل که فرزندان آقای هاشمی در فلان مکان‌های تفریحی دیده شدند فضا را به سمت و سوی دیگری برد.
مهمترین اتفاق در دوره اصلاحات گفتمان‌سازی در حوزه فرهنگ بود
در زمان اصلاحات نیز مدیریت سیاسی تغییر کرد اما اتفاق اصلی گفتمان‌سازی در حوزه فرهنگ جامعه بود. در آن دوره شعارهای ایهام‌داری مانند «آزادی» بدون این که منظور از آزادی مشخص شود مطرح شد و از بسیاری از مقاومت‌های فرهنگی جامعه کاسته شد. مثلا با مساله حجاب با تساهل و تسامح برخورد می‌شد یا فیلم‌های جهت‌دار ساخته می‌شدند.
وقتی آقای روحانی به عنوان رییس جمهور کشور در دیدار با هنرمندان شعارهایی مانند اعتدال، برداشتن ممیزی و رفع فیلترینگ فیسبوک می‌دهد، آن هنرمند متاثر از آن شعارها اثر هنری خود را می‌سازد. در دوره آقای خاتمی فیلم‌هایی با گفتمان ایشان مانند «آدم برفی»، «نان، عشق، موتور هزار» و ... ساخته شد. بحث سینمای نیم‌بها هم از همان زمان آغاز شد تا مردم به سمت سینما بیشتر گرایش پیدا کنند اما این تولیدات بیشتر به سمت و سوی نگاه آقای خاتمی بود. در دوره بعدی هم این اتفاق افتاد و حاشیه‌هایی که اطرافیان آقای احمدی نژاد مثل آقای مشایی و آقای رحیمی درست می‌کردند گفتمان این دوره را جلو برد.
پس یکی از دلایل پر رنگ بودن حضور تشکل‌ها در مباحث سیاسی ناشی از تاثیر و تاثرات فرهنگ از گفتمان دولت‌هایی است که در عرصه سیاسی جا عوض می‌کنند. یکی از آسیب‌های تشکل‌ها و بسیج دانشجویی این است و باید به سمتی بروند که در موضوعات فرهنگی هم وظیفه خود را انجام دهند. شاید اگر بسیج دانشجویی این وظیفه خود را با حساسیت بیشتری انجام داده بود وضع فرهنگی جامعه بهتر بود.
در دانشگاه‌ها تشکل‌های مختلف دانشجویی وجود دارند که معمولا درگیر فضای داخلی دانشگاه هستند. در دوره اصلاحات مکرر اتفاق می‌افتاد که اختلاف گفتمانی بین انجمن اسلامی و تحکیم وحدت و بسیج دانشجویی فضای دانشگاه را متشنج می‌کرد. بالاخره رسیدگی به فضای داخلی دانشگاه یک اولویت برای یک تشکل است و به همین دلیل ممکن است از ریزه‌کاری‌هایی که در عرصه فرهنگ باید به آن بپردازند جا بمانند. اما در هر صورت نمی‌شود نتیجه گرفت که بسیج دانشجویی در این زمینه کم کاری کرده است.
انقلاب اسلامی در دولت‌های مختلف مسایل متعددی داشته و باید قبول کنیم که مسایل سیاسی نسبت به مسایل فرهنگی رو و مستقیم هستند. قاعدتا اگر اتفاقی در وین یا ژنو بیفتد توجه بسیج دانشجویی را بیشتر به خود جلب می‌کند تا موضع‌گیری سخیف وزیر ارشاد راجع به برداشتن فیلترینگ فیسبوک یا عدم حرمت صدای زنان. آن مساله ملی‌تر است اما نباید توجیه کرد و بسیج دانشجویی باید شاخه سیاسی، فرهنگی و اقتصادی داشته باشد و در تمام این زمینه‌ها مطالبات خود را بیان کند و ترجمه گفتمان انقلاب اسلامی را پیگیری نماید.
ارسال نظرات