اوباما، بوش دموکرات

به گزارش گروه بین‌الملل «خبرگزاری دانشجو»، دکتر رودریگه ترمبلی اقتصاددان مشهور کانادایی و نگارنده کتاب‏‌های راز اخلاق جهانی 2010 و پادشاهی نوین آمریکا 2003، در تحلیلی به بررسی لایه‌‏های پنهان سیاست خارجی اوباما در خاورمیانه و شرق اروپا می‌‏پردازد.

مقایسه سخنان رییس جمهور ایالات متحده آمریکا با نطق‏‌های آیزنهاور و جان آدامز در دهه‏‌های گذشته نشان می‏دهد، باراک اوباما طبق خط سیری مشخص و نقش‌ه‏ای از پیش تعریف شده ایفای نقش می‌‏نماید. گذر زمان، بیشتر و بیشتر وی را به عنوان جرج بوش دموکرات معرفی می‌‏کند. گویا طراحان سخنرانی‌های وی همان جنگ طلبانی هستند که ده سال پیش نطق‌های دیک چنی و جرج بوش را به رشته تحریر در می‏آوردند. بدون شک نو محافظه‏‌کاران آمریکایی که هسته اصلی مدیریتی در دولت اوباما را بدست گرفته‌‏اند همان‌هایی هستند که بوش پسر را به جنگ با عراق وادار کردند و تلاش کردند تا آمریکا را تا سرحد جنگ علیه ایران پیش برده و روسیه را برای درگیری نظامی تحریک کردند.

چگونه نومحافظه کاران می توانند در هر دو طیف جمهوری خواه و دموکرات نفوذ کرده و به آشوب گران اصلی در دولت های مختلف آمریکا تبدیل گردند. اینان همان طراحان ایده موسوم به نقشه بزرگ هستند که توسط "پروژه‏ای برای قرن نوین آمریکایی" طراحی و ساماندهی شده بود. اکثر موسسان این پروژه از اعضای اصلی تصمیم گیر در دولت چنی-بوش به حساب می‏‌آمدند. همین گروه پس از مدتی موسسه سیاست خارجی و بنیاد حمایت از دموکراسی را تشکیل داد که هم اکنون هسته مهم تصمیم ساز در دولت اوباما-بایدن به حساب می‏آید. ایشان و متحدانشان، رویکرد اصلی سیاست خارجی ایالات متحده امریکا به ویژه در قبال مسائل خاورمیانه و شرق اروپا را شکل می‏‌دهند.

جالب این که طرح مذکور اساساً دارای کمترین تناسب با منافع بنیادی مردم آمریکا بوده، و از یک سو در راستای تامین منویات رژیم اسرائیل و از سوی دیگر عربستان سعودی به عنوان بزرگترین تولیدکننده نفت جهان است. همچنین کمپانی‏‌های بزرگ اسلحه سازی که برای تامین بودجه‏‌های خود نیازمند راه اندازی جنگ‏های بی پایان در سراسر دنیا هستند، بیشترین انتفاع را از این طرح خواهند برد.

طرحی که بر پایه شعار قدیمی تفرقه انداز و حکومت کن شکل گرفته با شعله‏‌ور ساختن جنگ مذهبی در خاورمیانه به دنبال براندازی دولت‏های مخالف با امریکا و تقسیم این کشورهاست. به عنوان نمونه درحالی که پهبادهای امریکایی در کنار تفنگداران نیروی دریایی این کشور در عراق با شورشیان افراطی می‏جنگند، دولت اوباما اقدام به تجهیز و حمایت این گروه تروریستی در سوریه می‏کند. این سیاست عجیب و مضحک در چشم نومحافظه کاران امریکا منطقی جلوه می‏کند چرا که مطابق با پیش‏بینی ایشان، به جنگ درونی و تجزیه عراق منتج خواهد شد.

این تفکر در اروپا نیز بدنبال شعله‌‏ور کردن تنش میان امریکا از یک سو و روسیه و اروپا از سوی دیگر است تا از این طریق نفوذ خود در اتحادیه اروپا را افزایش داده و ناتو را به عنوان تشکیلاتی تحت کنترل امریکا جهت عملیات نظامی برون مرزی باز تعریف کند.

حال چرا این سیاست‏‌ها با منافع بلندمدت سیاسی و اقتصادی مردم امریکا در تضاد است. اولاً استقرار افراطیون تا بن دندان مسلح در کشورهایی از قبیل سوریه، عراق و لیبی سبب بروز جنگ داخلی و در نتیجه تجزیه سیاسی و افول اقتصادی در این کشورها شده است. این هرج و مرج بی پایان در برخی کشورهای نفت خیز منطقه، در راستای تامین اهداف سیاسی اسرائیل است چرا که منافع ژئوپولیتیک این رژیم در وجود کشورهای مسلمان ضعیف و تجزیه آنها به موجودیت‏‌های کوچکتر محقق می‏گردد. عربستان سعودی دیگر برنده این شرایط نابسامان خاورمیانه است، از افزایش قیمت نفت این رژیم گرفته تا تضعیف کشورهای شیعه منطقه. اما درگیری‏های نظامی سخت در کشورهای منطقه چندان به نفع مصرف کنندگان و کارگران امریکایی نیست و منافع تجاری شرکت های نفتی امریکایی فعال در این کشورها را نیز به مخاطره می‏اندازد. این امر سبب می‏شود به سختی بتوان میان سیاست‏‌های اوباما و مصالح سیاسی و اقتصادی مردم امریکا همسازی ایجاد کرد.

مشاهده می‏کنیم که اوباما چگونه با حمایت مالی و نظامی از سازمان‏های تروریستی در لیبی و سوریه، دستورالعمل نومحافظه کاران را در ناامن کردن اکثر کشورهای منطقه به نفع اسرائیل و عربستان مو به مو اجرا می‏کند. همچنین اوباما در سپتامبر گذشته به اصرار مشاوران نومحافظه کار خویش قصد حمله نظامی به سوریه را داشت، اما با صرف نظر از جنگ مذکور به شدت مورد حمله نومحافظه کاران افراطی قرار گرفت. ثانیاً به راه انداختن جنگ سرد نوین در اروپا، محاصره روسیه با سپر موشکی و تغییر رژیم در اوکراین از برنامه‌‏های نومحافظه کاران امریکایی به شمار می‏رود. حال باید دید ایجاد این تنش بیهوده به مصلحت مردم عادی در امریکا و اروپاست یا منافع سلطه طلبان، قاچاقچیان اسلحه و فرصت طلبان را تامین می‏کند.

در نهایت باید اعتراف کرد باراک اوباما از طراحی سیاست خارجی موثق و مقتدر با اصول و اهداف مشخص در دولت خویش ناکام مانده لذا با تکیه بر مشورت‏‌های منسوخ و نابخردانه نومحافظه کاران، خود و دولتش را در معرض تصمیمات مختلف و متناقض گذارده است. بدین ترتیب، گاه از این سوی بوم و گاه از سوی دیگر به پایین پرتاب می شود که این خود دلیلی استوار بر نبود رسالت و رهبری در ایالات متحده قلمداد می گردد. فرصت چندانی برای اوباما باقی نمانده تا خود را از تقلید صرف دیک چنی و جرج بوش رهانیده و سیاست‏‌های مستقلی را اعمال نماید و این تحقق نخواهد یافت مگر با اخراج نومحاظه کاران افراطی از بدنه سیاست‏گذار دولت. در غیر این صورت دیری نخواهد پایید که نام باراک اوباما به عنوان یکی از بدنامترین رؤسای جمهور تاریخ ایالات متحده هم ردیف جرج بوش به ثبت خواهد رسید.