یادداشت/
گروه سیاسی «خبرگزاری دانشجو» به آنچه رهبر معظم انقلاب در دیدار با اعضاى مجلس خبرگان رهبرى در موضوع تحولات جهانى و منطقه‌اى بدان اشاره فرمودند، حساسیت شرایط فعلی جهان و موقعیت استثنایی جهان اسلام در این تحولات را به خوبی نشان می‌دهد. در عین حال سخنان ایشان بیانگر آن است که شرایط و تلاطم های کنونی فقط به فضای سیاسی و سقوط و ظهور برخی دولت‌های منطقه محدود نمی‌شود بلکه تغییر نظم موجود و ایجاد نظم جدیدی را به دنبال خواهد شد؛ که تغییرات بزرگ‌تری در حوزه‌های مختلف را در آینده رقم خواهد زد. لزوم فهم چیستی و ابعاد این نظم جدید موضوع نوشتار حاضر است که می‌کوشد با نگاهی کلان‌نگر آن را مورد واکاوی قرار دهد. به طور کلی جهان در دوران گذار است اما چند سالی است که وارد مرحله‌ی جدیدی شده و بیداری اسلامی، بخش عمده‌ی تحولات آن است. این شرایط به نحوی شتابان در حال جهش است. دوران گذار نظم جهانی وارد مرحله‌ی جدیدی شده است که مقام معظم رهبری از آن با عنوان «پیچ تاریخی» یاد می‌کنند. مهم‌ترین مولفه این نظم جدید، بر هم ریختن نمودار و هندسه نظم موجود و ایجاد نظم نوین مطابق معماری جدید است.
چارچوبی که بر مبنای آن جهان‌های "اول و سوم" شکل گرفته بود در حال تغییر است و دوقطبی دیگری بر مبنای جهان استکبار و جهان استضعاف در حال شکل‌گیری است. در این دو قطبی نوین، قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای در حال ظهور هستند. این اتفاقات، مقدمه تغییر شکل کاملی است که فضای بین‌الملل بایستی منتظر آن باشد. جهان در شرایطی است که بی‌ثباتی‌های عدیده‌ای را شاهد بوده و آبستن شکل‌گیری نظمی جدید است. بنابراین تمامی قدرت‌ها با فهم این مسأله در تلاش‌اند وارد بازی‌ها و ائتلاف‌هایی شوند و بازسازی‌هایی را شکل‌دهند تا در آینده‌ی جهان سهم بیش‌تری را از آن خود کنند. در این گذار، شرق دیروز فرو پاشیده است و غرب امروز توانمندی کمی برای عبور از آن را دارد و نمی‌تواند نظمی را آن گونه که خود می‌خواهد، شکل داده و حاکم کند و قدرت‌های نوظهور از جمله قدرت اسلام و اسلام‌گرایی با محوریت ایران و انقلاب اسلامی، از مؤلفه‌های مهم و تأثیرگذار در شکل‌گیری نظم نوین جهانی هستند. در این دوران گذار، سرمایه‌داری، لیبرالیسم و دموکراسی‌های غربی در حال نزدیک شدن به نهایت و پایان خود هستند. چراکه نمی‌توانند پاسخگوی نیازهای واقعی انسان باشند. بر همین اساس ما با افول قدرت‌های سرمایه‌داری و دارای نظام‌های لیبرال دموکراسی مواجهیم. به دنبال این روند، شاهد شکل‌گیری قطب‌بندی‌های جدیدی نیز خواهیم بود که بسیار متفاوت از قطب‌بندی‌های گذشته است.
این قطب‌بندی‌های جدید بر اساس مقوله استضعاف و استکبار در حال شکل‌گیری است. در این میان سوال این است که جایگاه ایران و اسلام در نظم جدید در حال شکل‌گیری چگونه است؟ در پاسخ باید گفت تفکر و گفتمان انقلاب اسلامی در حال تقویت است و به تدریج در حال تبدیل شدن به قدرت برتر فرامنطقه‌ای و بین‌المللی است. اقمار این قطب و قدرت نوظهور بین‌المللی را هم می‌توان در منطقه دید. کشورهایی همچون عراق، سوریه، لبنان، فلسطین و به تدریج در سایر نقاط منطقه همچون یمن و بحرین اقمار این قطب نوظهور است. رهبر انقلاب در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری به اقتدار ایران اشاره کردند و فرمودند: «اقتدارِ نظام جمهورى اسلامى، امروز امر واضحى است؛ این را دشمنان آن هم دارند اعتراف می‌کنند.» یکی از مصادیق افزایش اقتدار ایران و تبدیل شدن به قدرت برتر منطقه‌ای و جهانی، دست برتر ایران در تحولات سوریه و عراق و تحمیل اراده ایران به قدرت‌های غربی و فرامنطقه‌ای و همچنین پیروزی مقاومت فلسطین بر رژیم صهیوینستی و حضور پررنگ، قاطع و محکم ایران در این نبرد است.
از سوی دیگر، قدرت غرب در حال افول است. نشانه و شاخص آن هم این است که بسیاری از استراتژیست‌های غربی معتقدند که «جنگ» دیگر یک گزینه‌ى معتبر و باصرفه براى غرب نیست؛ حتی غالب سیاسیون آمریکایی و اروپایى به این امر معترفند که جنگ براى ما دیگر یک گزینه‌ى باصرفه نیست. یکی از معانی که بر این اعتراف مترتب است این است که توانایى‌هاى نظامى و اقتدار نظامى و امنیتى غرب کاملاً به چالش کشیده شده و این رخداد، همزمان و توأمان شده با قدرت‌یابی و افزایش اقتدار ایران در منطقه و جهان. چنین مصادیقی بیانگر این است که قدرت‌های سنتی بین‌المللی دیگر امکان حاکم کردن دیدگا ه‌هایشان را به جامعه جهانی ندارند. اما باید پرسید پایه‌های این نظم در حال شکل‌گیری چیست؟ با نگاهی به تحولات منطقه‌ای و جهانی می‌توان به وضوح دریافت که اصلی‌ترین پایه نظم جدید، معنویت و معنویت‌گرایی است. آنچه روند شکل‌گیری نظم جدید را تسریع می‌کند، درک عمیق‌تر علل و زمینه‌های قطب‌بندی جدید است. ایفای نقش فعال و موثر در نظم جدید هم، الزامات و ضرورت‌های خاص خود را می‌طلبد. به نظر می‌رسد مهم‌ترین آنها، تلاش برای افزایش سطح اقتدار کشور است. همان‌طور که رهبر انقلاب مطرح و بر آن تأکید کردند؛ 3 موضوع محوری و راهبردی برای افزایش اقتدار کشور عبارتند از "علم و فناورى، اقتصاد و فرهنگ". در انتها باید یادآور شد کههم‌اکنون می‌توان شاهد طلایه‌هایی از شکل‌گیری نظم جدید با محوریت و مرکزیت ایران بود. تأکید مقام معظم رهبری بر بیداری اسلامی، تحرک مسلمین، تمدن‌سازی اسلامی دقیقاً ناظر به اهمیت تاریخی گذار از این مرحله است.
ارسال نظرات