"خوش‌‌فهمی" لازمه ورود به عرصه سینما است

گروه فرهنگی "خبرگزاری دانشجو"؛‌ حجت الاسلام پناهیان در این برنامه که با حضور هنرجویان جدید موسسه فرهنگی هنری شهید آوینی برگزار شد با طرح این سوال که برگزاری چنین حرکت های آموزشی چقدر ضرورت دارد و برای برپایی چنین رویدادهایی باید به چه موضوعاتی بیشتر توجه شود، سخنرانی خود را آغاز کرد.

وی با عنوان کردن موضوع «خوش فهمی» در سینما توضیح داد: حضور در عرصه رسانه و هنر به ویژه سینما یکی از ضرورت های حیاتی است ولی برای ورود به آن باید خوش فهم بود. خوش فهمی یعنی درست فهمیدن و اصولا آدم هایی که می خواهند در عرصه رسانه به انتقال معانی و مفاهیم عالی بشری بپردازند باید انسان هایی خوش فهم باشند وگرنه اگر انسان هایی هم گرایش مذهبی داشته باشند اما خوش فهم نباشند نمی توانند در این عرصه حضور جدی داشته باشند. البته باید به این موضوع نیز توجه داشت که دین، تقوا و معنویت مهم ترین کمک ها را برای خوش فهمی می کنند.

این مدرس حوزه و دانشگاه ادامه داد: ما هم اکنون در جامعه ای حضور داریم که چالش های مختلفی بین افراد وجود دارد و به اعتقاد من یکی از دلایل اصلی به وجود آمدن این چالش ها فقدان خوش فهمی است. حتی در این مجال که بسیاری بر این باورند که دوره دین داری به اتمام رسیده و این موضوع تبدیل به یک جریان خارج از مد به حساب می آید باید بدانند که اگر خوش فهم بودند می توانستند متوجه این موضوع  شوند که نه تنها دوره دین داری به اتمام نرسیده است بلکه دین داری به قدری رواج پیدا کرده که دین های قلابی نیز به فروش می رود. اینها اگر متوجه باشند اگر خوش فهم باشند به طور حتم پی به این موضوع خواهند برد آدمی که زمان حال و آینده را می فهمد نمی تواند بگوید که دوره دین داری در دنیا به پایان رسیده است.

پناهیان گفت: ما در خیلی از موارد از این خوش فهمی ها محروم هستیم و موجب بروز اختلافاتی می شویم که نشات گرفته از محدودیت در خوش فهمی است. بنابراین یک سینماگر در کنار هر ویژگی که دارد باید خوش فهم باشد من حتی معتقدم اگر این فیلمساز دین هم نداشته باشد با وجود خوش فهمی محصول خوبی ارائه می دهد. اساسا شما در بعضی از سینماگران خارجی نیز خوش فهمی را می بینید که واقعا قابل درک است. به نظر من بسیاری از این فیلم ها به دلیل خوش فهمی که از سوی خالق آن دارند از عمیق ترین سخنرانی ها نیز تاثیر بیشتری دارد؛ بماند که بسیاری از دوستان نیز به من به دلیل این رویکردم اعتراض می کنند اما من معتقدم باید خوش فهمی را باور کرد که در بسیاری از موارد از سخنرانی تاثیر بیشتری دارد.

وی با بیان اینکه لزومی ندارد که یک سینماگر در نقش مربی مردم ایفای نقش کند، تصریح کرد: ضرورتی ندارد که سینماگر مربی باشد و مردم را به قله قاف معنویت برساند . بله اگر بخواهد فیلم عرفانی بسازد طبیعتا باید علاوه بر هنرمندی عارف هم باشد ولی برای دیدن درست در اول راه عارف بودن نیاز نیست بلکه فیلمساز باید خوش فهمی را تجربه کند که بتواند بر اساس آن یکسری نیازهای واضح را متوجه شود. من به شما فیلمسازان جوان توصیه می کنم از خوش فهمی غفلت نکنید. بماند که بعضی ها بدفهم هستند و تمایل دارند این بدفهمی را نیز به دیگران منتقل کنند اما من حتم دارم آدم های خوش فهم نتایج خوب و مهم یک پدیده را بسیار زود می فهمند اما آدم های بد فهم هیچ گاه حسن قضیه را درک نمی کنند.

اگر خوش فهم نیستید سراغ شغلی غیر از سینما بروید

این کارشناس مسائل مذهبی در ادامه صحبت های خود با عنوان کردن موضوع حجاب برای ساخت یک اثر سینمایی بیان کرد: خدمت کردن یک سینماگر به موضوع حجاب به عنوان یک الگوی رفتاری خاص به شدت خوش فهمی می خواهد. به طور حتم هنرمندی که خوش فهم نباشد با هزاران استدلال هم نمی توان به او اثبات کرد که حجاب مقوله ای ارزشمند در جامعه است و کسانی که حجاب را رعایت می کنند افرادی مهربان هستند که حواس دیگران را پرت نمی کنند اما از سوی دیگر مطمئن باشید اگر این کارگردان خوش فهم نباشد باعث می شود هارمونی اثرش نیز از بین برود. من معتقدم اگر خوش فهمی در عرصه سینما وجود نداشته باشد ما باید به دنبال شغل دیگری غیر از سینما و فلیمسازی باشیم کما اینکه بسیاری از کارها هستند که نیازی به خوش فهمی ندارند.

پناهیان تاکید کرد: افرادی که وارد مقولاتی چون سینما می شوند باید دارای خوش فهمی باشند اینها اگر خوش فهم باشند دین دار هم می شوند اما اگر بد فهم باشند قطعا پدیده های زمان خود را خوب نخواهند شناخت. خوش فهمی باعث می شوند آدم پدیده ها را از بالا نگاه می کند. خواهش من از شما دوستان این است که برای خوش فهمی در فضایی دانشجویی و هنرجویی دائم سوال کنید. از ترس اینکه متهم شوید سوال های خود را دفن نکنید اما سوال ها را ارزیابی کنید. اتفاقا یکی از جاهایی که می توان خوش فهمی را تمرین کرد رفتن به سمت سوال های خوب و ارزیابی آنهاست. به نوعی می توان گفت یک سینماگر خوب یک پرسشگر خوب است که می تواند همه را به پرسشگری وا دارد. به نظر من در این راه نتیجه مهم نیست فقط کافی است سوال ایجاد کنید بعد می بینید که به نتایج خوبی هم می رسید.

برای خوش فهم شدن با آدم های خوش فهم هم نشین شوید

وی با اشاره به مولفه های دیگر خوش فهمی توضیح داد: من به شما هنرجویان پیشنهاد می کنم که برای تمرین خوش فهمی با آدم های خوش فهم نشست و برخاست کنید و از آدم های بدفهم حتی یک کلمه هم چیزی نشنوید. من حتی توصیه می کنم فیلم های این آدم های بد فهم را هم نبینید و اگر هم می بینید آن قدر توانایی خود را بالا ببرید که بتوانید منتقد آن فیلم باشید. به نظر من در این بین شهید آوینی در خوش فهمی فوق العاده بود او در زمان خود از خوش فهم ترین هنرمندان دیندار بود که ممکن است عالم دینی نباشد اما به قدری خوش فهم بود که توسط یک عالم فرزانه و دینی به «سید شهیدان اهل قلم» نامگذاری شود. به اعتقاد من خوش فهمی در نوشته های سید مرتضی آوینی موج می زد.

این کارشناس مسائل فرهنگی با ذکر خاطره ای شهید آوینی درباره خوش فهمی یک هنرمند بیان کرد: مواظب خوش فهمی خودتان باشید حتی از کنار حرف های خوبی که زده می شوند اما خوش فهمی ندارند به راحتی عبور کنید و با حرف های عمیق زندگی کنید. شما برای اینکه خوش فهمی را بالا ببرید باید خوش نفس باشید. شما باید تسلیم کسی که شایسته است شوید تسلیم لطیف ترین و مهربان ترین یعنی پروردگار مهربان. بماند که بعضی ها می خواهند ادای آزادی را در بیاورند و خود را از بندگی پروردگار هم آزاد کنند اما این شمایید که نباید به سمت آنها بروید.

پناهیان در بخش دیگری از صحبت های خود گفت: دین به آدم خوش فهمی می دهد. البته که فیلم ساختن در فضای دینی خیلی کار سختی است، کما اینکه مدتی پیش که سریالی با موضوع ابلیس در ماه رمضان ساخته شد که به بالاخره این پلیس بود که در نهایت فهمید الیاس شیطانی است در لباس انسان. باید پرسید هدف خوب این سریال چه بود؟ و اینجاست که اگر خوش فهمی اندکی وجود داشت می شد به نتیجه بهتری برای این مجموعه دست پیدا کرد. خوش فهمی را می توان از هوا دریافت کرد و شهید آوینی هنرمندی بود که آگاهی را از هوا می گرفت و وقتی یک کلمه می خواند به چشمه ای تبدیل می شد که این نشان دهنده خوش فهمی این هنرمند بود. آوینی طوطی وار حرف نمی زند. او از درون خود می جوشید.

او تصریح کرد: سینما قبل از هنر وابسته به فهم آدمی و خوش فهمی است. سینما قبل از هر چیز دیگر یک عرصه فکری است. سینما جای آدم های خوش فهم است. سینما جای کسانی نیست فقط به آن علاقه دارند. بنابراین باید خوش فهم باشید که در این هنر ماندگار شوید شما باید دوست داشته باشید که مردم سعادتمند باشند بنابراین ادا در نیاورید و دوست نداشته باشید که سینماگر موفق تاریخ بشریت شوید. اصلا به فرض اینکه شدید چه اتفاقی می افتد؟ همه می دانند که شهید آوینی نویسنده متن فیلم هایش بود او قبل از اینکه همراه همکارانش به دیدار مقام معظم رهبری برود به رفقای خود گفت اگر رهبری درباره نویسنده پرسید کسی نگوید که آوینی بوده است. اما وقتی رهبر انقلاب بالاخره از همکاران آوینی می پرسند که نویسنده متن ها کیست و بعد اعلام می شود که این هنرمند مرتضی آوینی بوده است.

این مدرس حوزه و دانشگاه خطاب به هنرجویان شرکت کننده در این دوره های آموزشی گفت: شما فقط کارتان را بکنید افتخارات را بی خیال شوید. اینجا عرصه خوش فهمی است نه خیال پردازی. بدانید که آدم های خیال پرداز اسیر خیال می شوند و اما این آدم های خوش فهم هستند که خیال را می سازند. از سوی دیگر بعضی ها انقدر غرق سینما می شوند که نمی توانند سینما بسازند. به نظر من سینماگر وقتی سینماگر است که بتواند مانند جراح دست به جراحی بزند. سینماگر باید احساسات خود را کنار بگذارد. متاسفانه برخی از دانشجویان یا شیفته و یا متنفر از برخی فیلم های سینمایی هستند که من به آنها می گویم این دیدگاه ها را کنار بگذارید و از بالا به همه چیز نگاه کنید.

پناهیان با اشاره به مقولات دیگر خوش فهمی در سینما تصریح کرد: شاید شما به زیبایی گرایش داشته باشید که به عالم سینما وارد شدید. شاید شما از قدرت خیال خوشتان آمده که به سینما آمدید. شاید شما به خاطر آرمان های انقلاب و خیلی اتفاقات دیگر وارد سینما شدید اما خواهش می کنم از همه اینها بیرون بیایید و از عرصه خوش فهمی وارد سینما شوید. حتم داشته باشید با خوش فهمی است که می توانید روی مخاطب تاثیر بگذارید. هنرمند خوش فهم خوب می داند که چگونه می تواند روی مخاطب اثر بگذارد. در این خوش فهمی تا آنجا که می توانید کار کنید. آثار بزرگانی چون حضرت امام (ره)، آیت الله بهجت، علامه محمد تقی جعفری، علامه طباطبایی، علامه عسگری و شهید آوینی را مطالعه کنید چرا که این عزیزان در خوش فهمی فوق العاده بودند.

وی در بخش پایانی صحبت های خود گفت: و من امیدوارم سینما با خوش فهمی شما ارتقا پیدا می کند. به طور حتم وقتی دینداران خوش فهم وارد این مقوله نشوند در سینما شاهد تحولات زیادی خواهیم بود.

همچنین در این مراسم ربیعی معاون آموزش و پژوهش موسسه فرهنگی هنری آوینی گزارشی را از روند برنامه های موسسه و راهبردهای تعیین شده ارائه داد.