به گزارش خبرنگار اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»، غار تمتمه یا تمتمان غار تم تمه در کوهی به همین نام در هجده کیلومتری جنوب غربی شهر ارومیه قرار دارد.
این غار در سال 1949 میلادی توسط پروفسور «کارلتون استنلی کون» مورد گمانه زنی قرار گرفت. آثار بدست آمده از این غار ، قدیمی ترین مستندات در زمینه سکونت انسان در آذربایجان غربی است و سکونت انسان را در دوره پارینه سنگی در این منطقه تایید می کند .
ارتفاع غار از سطح دریا 1500 متر است و منطقه سردسیر است بنا بر این احتمال میرود این غار تنها در فصول گرم سال استفاده میشده است.
بدون تردید مردمان قدیمی ساکن این منطقه یکی از بسترهای شکل دهنده تمدن بشری بوده اند. امروز نشانه هایی در دست است که سابقه زندگی انسان را در این منطقه به 5000 سال قبل باز می گرداند. آثار به دست آمده از غارهای تمتمه و دیگر نقاط ، نشان دهنده زندگی انسانها از عصر جمع آوری خوراک تا ساختن ابزارهای ابتدایی سنگی در این نواحی است.
اين غار در کوهي به همين نام در هجده کيلومتري جنوب غربي شهر اروميه قرار دارد. اين غار در سال 1949 م توسط پروفسور «کارلتون استنلي کون» مورد گمانهزني قرار گرفت. آثار به دست آمده از اين غار، قديميترين مستندات در زمينه سکونت انسان در آذربايجان غربي است و سکونت انسان را در دوره پارينه سنگي در اين منطقه تأييد ميکند. 40هزار سال پيش پناهگاه انسان، امروز طويله گوسفندان
غار تمتمان با شماره 14299 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است.
غار داراي يک اوشکوب و دو شاخه است. در درون قسمت انتهايي غار، نشانه هاي دستکاري انسان براي مهياکردن اين محل براي زيستن ديده مي شود.
در نزديکي غار تمتمان چشمه آبي قرار دارد که روستاييان از آن بهره برداري مي کنند. هواي غار در تابستان ها بسيار خنک و ملايم و به همان نسبت در زمستان ها گرم تر است و رطوبت چنداني ندارد.
«بهروز خان محمدي» باستان شناس در رابطه با اين غار در وبلاگ خود نوشته است:«طول کلي غار 30/35 و عرض آن 90/16 متر است. در بخش داخلي غار دو حفره وجود دارد، حفره سمت راست به عمق چهار و عرض 5/5 و حفره دراز تر سمت چپ به عمق 28 و عرض ميانگين پنج متر است. هر چه به انتهاي غار نزديک تر مي شويم ارتفاع آن بيشتر مي شود. انتهاي حفره اخير به صورت دو اشکوبه است، ظاهرا اشکوبه پاييني مصنوعي است و به دست انسان ايجاد شده چراکه لايه هاي سنگي اين بخش استحکام چنداني ندارند و به راحتي از يکديگر جدا مي شوند و اين احتمال وجود دارد که غارنشينان جهت گنجايش بيشتر چنين کاري کرده اند. اين غار يکي از قديمي ترين سکونت گاه هاي انسان در شمال غرب کشور است.
مطالعات علمي اين غار نخستين بار توسط کارلتون استانلي کوون، انسان شناس آمريکايي در سال 1949 انجام گرفت. وي در اين سال گمانه آزمايشي در کف غار باز کرد و از آن 48 قطعه مصنوعات سنگي و 2766 قطعه استخوان و دندان جانوري شامل سمور، کفتار، روباه، اسب سانان، مرال، گاو وحشي، آهو، گوسفندسانان و چند نمونه ديگر را به دست آورد و برخي از آنها را جهت مطالعه و بررسي بيشتر با خود به آمريکا برد.
مطالعات وي نشان مي دهد که غار در دوره مياني پارينه سنگي جديد يعني تاريخ تقريبا حدود 40هزارسال پيش مسکوني بوده است. کوون معتقد است اين غار تنها در تابستان ها مورد استفاده قرار گرفته است. با اين حال تاريخ گذاري وي مورد ترديد برخي ديگر از پژوهشگران قرار گرفته است.»
علاوه بر اين آنگونه که از سوي انسان شناسان انستيتو تحقيقاتي - اسميت سوييان- وابسته به دانشگاه کلمبيا ذکر شده است: اجداد انسان جديد براي نخستين بار از حدود 40هزار سال پيش در منطقه شاليندار عراق در 90کيلومتري جنوب غربي اروميه زندگي مي کردند. انسان شناسان تاکنون هزاران آلات گوناگون و از جمله هفت اسکلت متعلق به انسان نئاندرتال را که صدهزار سال پيش از اين زندگي مي کرده در يکي از غارهاي آن منطقه کشف کرده اند.
علاوه بر اين در صفحه 10 کتاب جغرافياي «ماد» نوشته جواد صدفي با اشاره مستقيم به غار تمتمان آمده است: کميسيون ملي يونسکو در ايران بعد از بررسي نتيجه تحقيقات دانشمندان آمريکايي در گزارش خود (در آبان 133٦) اعلام کرد، ابزارآلات انسان دوره «لوا لوازين» که در حدود 3٥هزار سال پيش از ميلاد در منطقه آذربايجان زندگي مي کرد از غار تمتمان واقع در 20کيلومتري شمال غربي اروميه به دست آمده است.