خوارج در حکومت امام علی (ع) تا زمانی که دست به سلاح نبردند آزاد بودند

به گزارش خبرنگار «خبرگزاری دانشجو» از مشهد، علی مطهری امروز در مراسم گرامیداشت روز معلم در مجتمع فرهنگی دانشگاه آزاد مشهد با بیان اینکه بسیار خوشحالم که در جمع شما دانشجویان و اساتید دانشگاه آزاد مشهد هستم، گفت: از برگزار کنندگان این مراسم تشکر می‌کنم.

وی گفت: زندگی حضرت زینب(س) باید برای همه درس باشد، این روحیه که با آن همه مصیبت که برادری مثل امام حسین(ع) و سه برادر دیگر مثل حضرت ابوالفضل را از دست دادند؛ اما روحش هرگز شکست نمی‌خورد، باید برای ما درس باشد. این روحیه از ایمان و اعتماد به خداوند و از رضای خدا پیدا شده است.

این نماینده مجلس افزود: ایشان از نظر خانواده و وظایف اجتماعی الگویی برای زنان ما هستند.

مطهری ادامه داد: شهید مطهری معتقد بودند در هر نهضتی که زنان همراهی کرده باشند آن نهضت موفق بوده؛ اما در نهضت‌هایی که زنان همراه نبوده اند آن نهضت نتوانسته به موفقیت برسد. همچنین در جای دیگر ایشان گفته اند زن از نظر ساختن تاریخ سه دوره را طی کرده است ، دوره نخست زمانی بود که زن مانند یک شی گرانبها در اندرونی جای داشت که در آن دوره استعدادهای وی شکوفا نشد؛ دوره دوم مانند یک شخص بی ارزش در هر کوی و برزن اعلام حضور کرد مانند زن در جامعه غربی و در دوره سوم زن یک شخص گرانبها بود که این نظریه از آن اسلام است در این دوره هم استعدادهایش شکوفا شد و هم درجامعه به گونه ای ظاهر نشد که ارزش خودش را از دست بدهد و این راهی است که در جمهوری اسلامی پیش گرفته شده و باید ادامه یابد.

وی با اشاره به اینکه امامت مقامی بالاتر از نبوت است، گفت: هنگامی که خداوند حضرت ابراهیم (ع) را آزمود و او سرافراز از امتحانات بیرون آمد آنگاه خداوند وی را برای مردم امام قرار داد و این مسئله به این معناست که پس از مدت ها که حضرت ابراهیم (ع) پیامبر بود باید مورد آزمایش قرار می‌گرفت تا بتواند مقام امامت را کسب کند.

این نماینده مجلس با طرح این پرسش که چرا مقام امامت بالاتر از نبوت است؟ خاطرنشان کرد: فردی که صرفا نبی است تنها پیام آور است؛ اما فردی که به مقام امامت می‌رسد باید مردم را حرکت دهد و با توجه به اینکه حرکت دادن جامعه و مردم اقدامی بسیار مشکل است بنابراین مقام امامت از نبوت بالاتر است.

مطهری ضمن اشاره به اینکه عرفا طی چهار مرحله به سمت خداوند حرکت می‌کنند گفت: مرحله چهارم مرحله بسیار دشواری است زیرا مردم دارای اراده هستند و با توجه به اینکه باید در اراده آنان تأثیر گذاشت تا بتوان آنان را حرکت داد بنابراین مرحله چهار را دشوارترین مرحله می‌دانند.

امام انسان مافوق است نه مافوق انسان

این نماینده مجلس تأکید کرد: گاهی امام را مافوق انسان تعبیر می‌کنند که تعبیر غلطی است؛ امام انسان مافوق است نه مافوق انسان. چنانچه بگویم امام مافوق انسان است مردم نخواهند توانست وی را به عنوان الگوی خود قبول کنند زیرا در این صورت جامعه وی را بسیار فراتر و دست نیافتنی تر می‌دانند.

وی با بیان اینکه شهید مطهری معتقد است انسان کامل انسانی است که همه ارزش‌ها در او به صورت هماهنگ و در بالاترین حد رشد کرده است تصریح کرد: انسان کامل فردی نیست که به شکل کاریکاتور گونه رشد کرده باشد به طور مثال در انسان کامل تمامی ابعاد و در بالاترین حد و به طور هماهنگ رشد کرده نه اینکه تنها در بعد عبادت رشد کند و مابقی ویژگی ها مسکوت بماند.

مطهری ادامه داد: انسان تنها موجودی است که ماهیتش را خودش می‌سازد زمانی که به دنیا می‌آید بی هویت است و خودش می‌تواند این هویت را بسازد و در این بین میلیاردها ماهیت می‌تواند در فرد متصور شود.

فرزند شهید مطهری با بیان این مطلب که برخی انسان ها به صورت خروس، برخی پلنگ و برخی معجونی از هویت‌های حیوانی مختلف در قیامت ظاهر می‌شوند، بیان کرد: چنانچه نمی توانیم انسان کاملی باشیم باید تلاش کنیم تا انسانی متعادل باشیم.

مطهری با تأکید بر اینکه همان طور که انسان متعادل داریم جامعه متعادل نیز داریم، خاطرنشان کرد: فردی که معتقد است همه ارزش ها در آزادی و یا عشق خلاصه می‌شود و یا همه ارزش ها در عقل خلاصه می شوند این فرد انسانی یک بعدی است.

وی یادآور شد: فردی نزد پیامبر(ص) آمد و گفت تعدادی از خلق کناره گیری کرده اند و با دیگر انسان‌ها در تعامل نیستند پیامبر آن افراد را خواست و به شدت آنان از این کار نفی کرد.

این نماینده مجلس با اشاره به اینکه معتقدیم امام علی (ع) انسانی کامل بود، خاطرنشان کرد: یکی از یاران امام علی (ع) می‌گوید نیمه شب به دنبال امام علی (ع) به نخلستان رفتم که مشاهده کردم ایشان درحال شب زنده داری و راز و نیاز است حال همین انسان را مشاهده می‌کنید که در میدان جنگ به روی دشمن لبخند می‌زند.

مطهری با تأکید بر اینکه جامعیت نهج البلاغه حاکی از جامعیت امام علی (ع) می باشد، خاطرنشان کرد: درست است که ما نمی‌توانیم به ایشان برسیم؛ اما می توانیم در سطوح پایین تر خود را نزدیک وی کنیم.

وی در ادامه با بیان اینکه شخصیت شهید مطهری نیز دارای یک نوع جامعیت بود، گفت: بسیاری گریه‌ها و شب زنده داری‌های شهید مطهری را دیده اند. شهید مطهری هم اهل عبادت بود و هم اهل عرفان، ادبیات و شعر به همین دلیل است که می‌گویند شخصیت مطهری دارای یک نوع جامعیت بود.

وی با اشاره به اینکه برخی به اشتباه تصور می‌کنند اسلام با شمشیر گسترش یافته است در صورتی که این گونه نیست، تصریح کرد: اینکه فردی هم اهل دانشگاه هم اهل ادبیات و عرفان باشد و اجتماع را نیز در کنار همه این ویژگی‌ها حفظ کند کمتر یافت می شود درصورتی که ما همه این ویژگی ها را در شخصیت شهید مطهری مشاهده می‌کنیم.
 

دموکراسی از نگاه امام علی (ع)

مطهری توجه به دموکراسی را از جمله ویژگی‌های حکومت داری امام علی (ع) دانست و بیان کرد: ایشان با سرسخت ترین مخالفین خود که خوارج بود به نرمی برخورد می‌کرد امام علی (ع) به خوارج اجازه اظهار نظر می‌داد آنان را شلاق نمی زد و به زندان نمی افکند حتی زمانی که در سخنرانی ایشان اخلال ایجاد می‌کردند و یا زمانی که در نماز به ایشان اقتدا نمی کردند امام علی (ع) متعرض این افراد نمی‌شد.

وی با بیان اینکه خوارج در حکومت امام علی (ع) آزاد بودند، گفت: هنگامی که خوارج دست به سلاح بردند امام علی (ع) سکوت نکرد؛ لشکری را به سوی آنان حرکت داد ابتدا با آنان به نرمی سخن گفت که این مسئله باعث شد که بسیاری از خوارج کناره گیری کنند و مابقی افرادی که ماندند از دم تیغ گذرانده شدند.

مطهری با تأکید بر اینکه امام علی (ع) حکومت را برای اجرای عدالت و خدمت به اجتماع می‌خواستند، گفت: ایشان حتی جهت تحقق عدالت حکومت را پذیرفتند بنابراین به مسئله عدالت بسیار تأکید داشتند.

این نماینده مجلس با اشاره به اینکه حکومت در ذات خودش ارزشی ندارد و مهم این است که ما حکومت را برای چه می خواهیم گفت: خوارج حکومت را تنها از آن خداوند می‌دانستند در حالی که قانون کلی از آن خداوند است به همین دلیل امام علی (ع) به ایجاد یک حکومت مقتدر تصریح می کردند و می‌‌گفتند من بودم که چشم این فتنه را درآوردم و فرد دیگری جرات این کار را نداشت زیرا این افراد در ظاهر بسیار عبادت می‌کردند و جنگیدن با آنان دل شیر می‌خواست.

وی با بیان اینکه از امام علی (ع) سوال می‌کنند عدل بهتر است یا جود؟ گفت: امام در جواب گفتند عدل بهتر و برتر از جود است، عدل همه چیز را در خودش قرار می‌دهد؛ عدل یک مدیر عمومی است در حالی که جود یک پدیده خاص است در عدل گشایشی است که همه را راضی می‌کند بنابراین چنانچه فردی با عدل راضی نشود با جود راضی نخواهد شد. همچنین درجای دیگری امام علی (ع) تأکید می‌کنند عدل نباید فدای مصلحت شود.

مطهری اصلاح داخل را از دیگر ویژگی‌های حکومت داری امام علی (ع) دانست و گفت: در زمان عثمان جهاد تبدیل به تجارت شده بود زیرا تربیت اسلامی حاکم نشده بود. امام علی (ع) بیش از فتوحات اسلام به اصلاح درون توجه داشت.

این نماینده مجلس نوع نگاه مردم به حکومت و خودش را یکی دیگر از توجهات امام علی (ع) برشمرد و خاطرنشان کرد: امام علی (ع) خطاب به مردم می‌گوید همان طور که برای شما نسبت به من حقی است برای من نیز نسبت شما این حق وجود دارد.

وی ادامه داد: در قرون وسطی در اروپا همان طور که عنوان می‌کردند که بین خدا و آزادی باید یکی را انتخاب کنید و این مسئله باعث شد بین مردم و دین جدایی افکنده شود عده‌ای نیز پس از آن به دین آسیب زدند و گفتند حاکم تنها مقابل خداوند باید جوابگو باشد.

سه عامل جدایی مردم اروپا از دین

مطهری نارسایی مفاهیم فلسفی کلیسا، تحمیل عقایدو جنگ انداختن میان دین و غرایض انسانی را از جمله دلایل جدایی مردم اروپا از دین دانست و یادآور شد: امروز نیز کلیسا دین را از علم جدا می‌داند آنان معتقدند عقل حق ورود به دین را ندارد در حالی که در اسلام هیچ تضادی بین علم و ایمان، عقل و دین وجود ندارد.

وی با بیان اینکه شهید مطهری معتقد بود عدالت مقیاس دین است نه دین مقیاس عدالت خاطرنشان کرد: کلیسا مال دوستی را امری پلید می‌دانست همچنین بین جاه و مقام و دین جنگ می انداخت در صورتی که اسلام عنوان می‌کند هیچ یک از این امور ناردست نیست بلکه انسان باید بداند مقام و پول را ابزاری برای رسیدن به چه هدفی می‌داند.

این نماینده مجلس با بیان اینکه قرابت این مسائل به دنیای جدید را در تفکرات برخی روشنفکران مشاهده می‌کنیم گفت: برخورد مسلمین با مسیحیان عامل پیشرفت مسیحیان شد؛ اما مشاهده می کنید مسلمین پس از این اتفاق از رشد بازماندند و پس رفتند.

وی برداشت های غلط از مفاهیم اسلامی مانند توحید، انتظار و ... را از جمله عوامل پس رفت مسلمین دانست و تصریح کرد: شهید مطهری معتقد بودند چنانچه به عدالت توجه نکنیم انقلابمان با شکست مواجه خواهد شد بنابراین پرچم اصلاحات را روحانیت باید در دست گیرد و چنانچه این کار را نکند این پرچم به دست دیگری خواهد افتاد.

این نماینده مجلس با اشاره بر اینکه مطهری تأکید می‌کرد تصور نکنید اسلام برای اداره کشور کافی نیست، گفت: شهید مطهری معتقد بود که منطق اسلام منطقی قوی است؛ بنابراین هیچ ترسی نباید از بیان مخالف داشته باشیم به طوری که در جایی شهید مطهری می‌گفت در دانشکده الهیات باید دو واحد تئوری مارکسیسم گنجانده شود و یک استاد مارکسیست این واحد را ارائه دهد تا دانشجویان ما خود دست به انتخاب بزنند.

وی با بیان اینکه شهید مطهری بر مسئله آزادی بیان تأکید بسیاری داشت، گفت: اظهارنظر باید آزاد باشد و به خیال حفظ انقلاب نباید از اظهار نظر مخالفان جلوگیری کنیم.