به گزارش گروه دانشگاه«خبرگزاری دانشجو»؛ هجوم ریزگردها طی چند سال اخیر به مناطقی از کشور چنان شدت یافته که این موضوع به یکی از محورهای داغ خبری تبدیل شده است. اما این پدیده سوژه جدیدی نیست و محققین دانشگاهی از مدت‌ها قبل کار مطالعه بر روی این پدیده را انجام می‌دادند. در این راستا طرحهای پژوهشی مختلفی مانند طرح کلان ملی توسط شورای علوم، تحقیقات و فناوری تحت عنوان طرح کلان ملی مطالعه، ارزیابی و مدیریت ریزگردها تصویب شده، با این وجود و همچنین اعلام وعده‌های متعدد از سوی مسئولین به ویژه پس از بحرانیکه این پدیده در بهمن ماه سال گذشته به وجود آورد، کماکان بستر و بودجه لازم جهت انجام این تحقیقات تامین نشده است. دکتر محمد ارحامی، مدیر گروه محیط زیست دانشکده مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف درباره آنچه عملا در حوزه پژوهش اتفاق افتاد، می‌گوید:« تا کنون پروپوزالها متعددی از سوی دانشگاه شریف به ارگانهای مرتبط با ریزگردها ارائه شده که متأسفانه بودجه هیچ یک از این طرحها تأیید نشده است.» وی همچنین از عدم تخصیص بودجه‌های مصوب برای مطالعه ریزگردها انتقاد کرد و گفت:« عدم اهتمام مسئولین و اختصاص نیافتن اعتبارات لازم باعث شده تا به حال پیشرفت قابل ملاحظه‌ای از این طرح ها که برای حل ریشه ای معضل ریزگردها تعریف شده بود به دست نیاید.»
مطالعات شریفی‌ها درباره ریزگردها
پروپوزال‌های ارائه شده به ارگانهای مرتبط با پدیده ریز گردها بر اساس مطالعاتی بوده است که پیش از این در دانشگاه صنعتی شریف صورت پذیرفته. دکتر ارحامی یکی از مهمترین مطالعات انجام شده را اینگونه تشریح میکند:« چند سال قبل تحقیقاتی در مورد شناخت کانونهای خارجی ریزگردهای تهران شد و بعد از آن نتایج بدست آمده برای 5 شهر دیگر نیز مورد بررسی قرار گرفت که اهواز نیز جز شهرهای هدف بوده است. شیوه‌ای که در این مطالعه در پیش گرفته شد مدلسازی الگوهای گرد و غبار بود. در این مطالعه الگوهای آلودگی گسترده چند سال پیش بررسی شد تا مشخص شود کدام مناطق در خارج از ایران کانون اصلی ایجاد غبار در شهرهای داخل کشور هستند. در بررسی مناطقی که احتمال میرفت در ایجاد گرد و غبار نقش داشته باشند کشورهای همسایه‌ی غربی ما تا شمال آفریقا دسته بندی شدند و با مدلسازی صورت گرفته، مشخص شد بیشترین تأثیر پذیری گرد و غبار تهران در دوره های مورد مطالعه از کشور عراق و به طور دقیق نواحی بین دجله و فرات است. علاوه بر بین النهرین به نظر میرسد نقش سایر مناطق نیز در تشدید طوفانهای گردوغبارشهرهای جنوبی مانند اهواز قابل توجه میباشد، یکی از مناطقی که احتمال میرود نقش پر رنگی را در این موضوع ایفا میکند هورالعظیم است. ویژگی مشترک این دو ناحیه کم شدن سطح آب آنها طی سالهای گذشته و به تبع آن افزایش مناطق خشک در اطرف آنهاست که عامل تشدید کننده‌ی پدیده‌ی گرد و غبار به شمار میروند.»
پژوهش، کلید حل ریشه‌ای مشکلات
استادیار دانشکده عمران دانشگاه صنعتی شریف عدم توجه به توانمندیهای مراکز پژوهشی دانشگاهها در زمینه‌ی مطالعات و اجرای طرحها در حوزه‌های مختلف و به کارنگرفتن نتیجه‌ی تحقیقات و پژوهشها در حل ریشه‌ای مسائل را علت پیشرفت ضعیف در حل و فصل مسائل کلان کشور دانسته و می‌افزاید:« عملکرد ضعیف در ساماندهی طرحها و پروژه‌های مطالعه ریزگردها و تحقق اهداف آنها موجب شده تا بدون ریشه یابی و نگاه جامع بر مشکلات با اقدامات کوتاه مدت و جزیره‌ای نهادها، مسائل به طور کامل حل و فصل نشوند و ادامه‌ی این روند به بحرانهای جدی بیانجامد.»
ارحامی عوامل مهمی که در عدم به ثمر نشستن مطالعات و تحقیقات دانشگاهی در زمینه ریزگردها نقش دارند را نبود یک متولی مشخص باتوجه درگیر بودن ارگانهای مختلف در موضوع ریزگردها وجای خالی مدیریت کلان، جهت راهبری نهادها و مشخص کردن وظیفه‌ی هر نهاد می‌داند که به گفته وی موجب می‌شوند، تحقیقات دانشگاهی هم کاربردی نشوند.» با این وجود وی نقش سازمان حفاظت محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت بهداشت و درمان و به سبب تولید گرد و غبار از کانونهایی در خارج از کشور، مسئولان روابط خارجی پر رنگ و تأثیرگذار می‌داند.
ارسال نظرات