گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو» -یادداشت دانشجویی*؛ علی کرد، فعال دانشجویی دانشگاه بیرجند طی یادداشتی در سایت سمعک انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه بیرجند آورده است: این روزها در جریان رسانههای داخل کشور با یک طیف گسترده از رفتار رسانهای در رویارویی با مسئله هستهای مواجهایم. در یک سر این طیف رسانههایی حضور دارند که با کل و جزء برجام مخالفاند و تیتر یک هر روزشان در مذمت این توافق نامه نوشته میشود و ضررهایی که برای جمهوری اسلامی در پی دارد و در سر دیگر طیف رسانههای دولتی یا نزدیک به دولتاند که هر روز صبح با تیتری دلنشین از برجام استقبال میکنند. رسانههای دیگر نیز در جای جای این طیف قابل دسته بندیاند که البته این روزها رسانههای نزدیک به دو سر طیف بیش از پیش زیاد شدهاند و هر رسانهای سعی در آن دارد تا خود را به یکی از دو طرف طیف نزدیک کند - که بررسی علت این رفتار رسانهای خود مقالهٔ جداگانهای میطلبد و از حوصلهٔ این وجیزه خارج است-.
اما آنچه در اینجا محل بحث است تمرکز بیش از اندازهٔ رسانههای داخلی به فضای داخل کشور است و عدم جریان سازی آنها در فضای بین الملل و معادلات حاکم بر جو بین المللی در رابطه با جمهوری اسلامی. به واقع در جریانات امروز رسانههای داخل هر روز که آغاز میشود همراه است با یک جنگ رسانهای قوی بین موافقین و مخالفین فلان موضوع. حال اگر در شرایطی موضوع مناسبی هم وجود داشته باشد دیگر شاهد یک جنگ تمام عیار خواهیم بود. درست مانند آنچه که امروز در فضای رسانهای داخل کشور شاهد آن هستیم در رابطه با مسئله مذاکرات هستهای و توافق وین. این روند رسانهای اگر چه هر روز به قویتر شدن رسانههای دو طرف و پیشرفت حرفهای در فضای رسانهای کشور خواهد شد اما دو اشکال عمده دارد.
الف: هر چه قدرتمندی رسانهها افزایش مییابد ترکشهای آنها قویتر شده و آسیبهای آنها به جناح مقابلشان افزایش پیدا میکند.
ب: دو قطبی حاصله از اختلافات داخلی با پیشرفت و رشد روز افزون این رسانهها هر روز قویتر شده و سبب بیشتر شدن شکاف اجتماعی و انتقال اختلافات به کف جامعه خواهد شد.
قدرت این رسانهها میتواند در موضوعی خاص به نفع آن جریانی که کار رسانهای بهتر انجام میدهد تمام شود؛ اما در دیدگاهی کلان دو اشکالی که ذکر آن در بالا رفت میتواند آسیبهای جبران ناپذیری را به پیکرهٔ جامعه وارد کند.
اما در یک نگاه از بالا اگر به مجموعه رسانههای در حال رشد جمهوری اسلامی و خیل جوانانی که هر روز در حال ورود به آناند متوجه شویم شاید راهکارهای هوشمندانه تری برای استفاده از ظرفیت رسانهای داخل کشور به ذهن برسد. به عبارتی اگر این حجم روز افزون و انرژی عظیم هوشمندانهتر مصرف شود میتواند برکات زیادی را برای جمهوری اسلامی به ارمغان بیاورد.
در فضای فعلی اگر در یک جمله بخواهیم اثر رسانههای ارتباطی را با توجه به فضای قطبی بوجود آمده توصیف کنیم، میتوان از عباراتی شبیه جنگ داخلی رسانهای استفاده کرد. اما در همین مسالهٔ هسته اگر دیدی کلانتر و هماهنگتر وجود داشت حداقل رسانههای اصولگرا یا به عبارتی دلواپس مذاکرات میتوانستند بهتر و موثرتر ایفای نقش کنند. به عبارتی هم اکنون اوج فعالیت رسانهای رسانههای اصول گرا در پیدا کردن یک ایراد در متن برجام و یا فلان صحبت فلان عضو تیم مذاکره کننده خلاصه شده است و این در حالی است که تقریبا تمام همین رسانهها به این معتقدند که مجلس فعلی توانایی رد برجام را ندارد و انفعال حاکم بر آن اجازه رد برجام را به آن نمیدهد؛ اما در فضایی انفعالی همین رسانهها مجبورند تا هر روز تلنگری به نمایندگان زیر و بالای مجلس بزنند تا شاید کمی بیشتر به فکر بررسی این متون بیافتند.
اما شاید در صورتی که رسانههای داخلی تواناییهای بین المللی بیشتری داشتند میتوانستند در فضایی بین المللی بدون بر هم زدن وحدت ملی به جریان سازی رسانهای علیه متن فعلی توافق بپردازند و در نتیجه به خواستهٔ اصلیشان در معادلاتی گستردهتر برسند. برای مثال تصور کنید موج رسانهای قدرتمندی را که در آن رسانههای جمهوری اسلامی در فضای بین المللی فریاد میزدند برجام به نفع جمهوری اسلامی است. آنگاه اثر این فریاد در به خشم آوردن کنگره بوضوح دیده میشد و افزایش احتمال رد توافق توسط آن را بسیار افزایش میداد.
در واقع به نظر میرسد به عنوان یک راه در رو از فضای دو قطبی بوجود آمده در رسانههای جمهوری اسلامی بهترین روش برای رسانههای دلسوز انقلاب تمرکز بیش از پیش بر معادلات رسانهای بین المللی و سرمایه گذاری در آن حوزه است.
علی کرد، فعال دانشجویی دانشگاه بیرجند
انتشار یادداشتهای دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروهها و فعالین دانشجویی است.