نگرانی اسرائیل و عربستان از گسترش تشیع در نیجریه چگونه به قتل‌عام انجامید؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری دانشجو، جمهوری فدرال نیجریه کشوری در غرب آفریقا به پایتختی آبوجا است. جمعیت این کشور 170 میلیون نفر و زبان رسمی آن انگلیسی است. نیجریه پرجمعیت ترین کشور قاره آفریقا است. این کشور از غرب با بنین، از شرق با چاد و کامرون و از شمال با نیجر همسایه‌ است.

شیعیان نیجریه پر جمعیت‌ترین گروه شیعی در قاره آفریقا هستند. مهم‌تر از آن اینکه گفته می‌شود 95 درصد شیعیان، پیش‌تر مذهب یا دین دیگری داشته‌اند و در 3 دهه‌ی اخیر به تشیع گرویده‌اند که به مستبصرین معروف‌اند. شیعیان این کشور دوازده امامی و علاوه بر برگزاری مراسم مذهبی - مانند دسته‌های چند هزار نفری عاشورا ؛ روزنامه، مجله، کتاب‌، سایت و تولیدات صوتی و تصویری درباره مذهب اهل بیت و ائمه معصومین به زبان‌های بومی این کشور دارند.

خشم سعودی‌ها و صهیونیست‌ها از گسترش تشیع

گسترش اعجاب‌آور مذهب شیعه در سال‌های اخیر که بهترین پاسخ را برای دلهای آماده‌ی مستضعفان این کشور دارد، موجب بروز حساسیت دشمنان از جمله سازمان های صهیونیستی و وهابی شده است. بررسی دقیق این مخالفت ها از همکاری پنهان دو جریان سلفی و صهیونیستی در قالب حرکت های تروریستی علیه شیعیان حکایت دارد. بنابه برخی گزارش‌ها این اقدامات عمدتاً با طراحی موساد و با مشارکت نیروهای امنیتی نیجریه عملیاتی می‌شود. به عنوان نمونه می توان به طرح ترور ناکام شیخ زکزاکی رهبر مذهبی شیعیان در سال 2009م. اشاره کرد. این نقشه قرار بود با انفجار بمب در محل اسکان شیخ زکزاکی در زاریا اجرا شود، اما خود زکزاکی در خطبه‏‌های نماز جمعه روز 11 سپتامبر این نقشه را افشا کرد.

پنج شنبه دو هفته پیش باشکوهترین راهپیمایی شیعیان مظلوم نیجریه به طول 180 کیلومتر و با حضور ده‌ها هزار نفری شیعیان برگزار شد.گروه تروریستی بوکوحرام در آن راهپیمایی بزرگ با حمله به عزاداران حسینی ده‌ها نفر را به خاک و خون کشید اما این کشتار نه تنها مانع حضور گسترده مردم در عزاداری اربعین نشد بلکه بسیاری از مسیحیان نیجریه نیز همراه با شیعیان به این راهپیمایی پیوستند.

اما ظاهرا این قدرت‌نمایی به هیچ عنوان خوشایند گروههای تکفیری و وهابی که از سوی رژیم سعودی حمایت می‌شوند، نبوده است چرا که آنان به خوبی دریافته‌اند مردم نیجریه به محض دریافت آموزه‌های اصیل شیعه از شخصیت‌هایی مثل «شیخ زکزاکی» رهبر شیعیان نیجریه متوجه شده‌اند که وهابیت ساخته دست انگلیس است. آل‌سعود و رژیم صهیونیستی در نیجریه به شدت نفوذ دارند.

ارتش پا جای بوکوحرام می‌گذارد

به این ترتیب اوایل هفته‌ی جاری شیعیان این کشور تاوان علاقه‌ی خود به اهل بیت پیامبر را پرداختند اما برخلاف گذشته که گروه‏های تروریستی برای حمله به جنبش اسلامی شیعیان تحریک می‏شدند، این بار نیروهای امنیتی نیجریه خود رأساً وارد عملیات شده و تعدادی از شیعیان را به شهادت رسانده و شیخ زکزاکی رهبر شیعیان این کشور را به مکان نامعلومی انتقال دادند.

با این حال به نظر نمی‌رسد دولت نیجریه تنها به کشتن رهبر و اعضای فعال جنبش راضی باشد؛ فاز بعدی این برنامه دراز مدت شناسایی علمایی است که نوعی همفکری با جنبش اسلامی دارند. پلیس ایالت کادونا در گزارشی که چندی پیش به دولت مرکزی داده؛ آورده است که سفارت آمریکا خواستار یک اقدام قاطع بر ضد شیعیان نیجریه شده است.

براساس اسناد افشا شده در ویکی لیکس، سفارت عربستان در ابوجا نیز طی نامه‌ای که در اسفندماه سال ۱۳۹۰ خورشیدی به ریاض ارسال می‌کند، از گسترش تشیع در این کشور اظهار نگرانی کرده است.

سفر فوری وزیرخارجه اسرائیل به نیجریه

از سوی دیگر آویگدور لیبرمن وزیر خارجه رژیم صهیونیستی، چند روز قبل از اجرای این عملیات‏ها به نیجریه سفر کرد. اگرچه این ملاقات در قالب انعقاد یک قرارداد همکاریِ کشاورزی و تکنولوژیکی بین دو کشور انجام شد؛ ولی حاوی یک پیمان محرمانه امنیتی نیز بود که بر اساس آن نه تنها پرسنل امنیتی نیجریه از سوی رژیم صهیونیستی آموزش داده می شوند، بلکه در درگیری‏های محلی رأساً دخالت می‌‏کنند.

رسانه‌های دولتی نیجریه و همراه با رسانه‌های غربی پوشش‌دهنده این خبر به نقل از ارتش نیجریه و در یک توجیه احمقانه برای این کشتار وحشیانه مدعی شده‌اند کاروان رئیس ستاد مشترک ارتش در حال عبور از کنار حسینیه شیعیان در شهر زاریا بودند که طرفداران شیخ مانع عبور کاروان  آن‌ها شده‌اند و نظامیان ارتش نیز به همین دلیل روی آن‌ها آتش گشوده‌اند!؟ این توجیه احمقانه در حالی است که به گفته شاهدان محلی نیروهای ارتش با برنامه قبلی به خانه رهبر شیعیان و حسینیه یورش برده‌اند. از سوی دیگر سؤال اینجاست چرا ارتش نیجریه به جای مبارزه با گروه تروریستی بوکوحرام که آسایش و امنیت مردم نیجریه را با کشتارهای روزانه سلب کرده است به شیعیان حمله می‌کند؟

ناظران سیاسی بر این باورند که رئیس ستاد مشترک ارتش نیجریه که دارای روابطی نزدیک با رژیم صهیونیستی است و در این اواخر سفری مخفیانه به تل‌آویو و دیداری با نخست وزیر رژیم صهیونیستی و رئیس ستاد مشترک ارتش و رئیس موساد داشته، این اقدام را به شخصه عهده‌دار بوده است.

نقش عربستان در قتل‌عام شیعیان

برخی کارشناسان نیز یورش اخیر ارتش نیجریه به شیعیان این کشور را با شکست‌های سیاسی مستمر عربستان در خاورمیانه از عراق گرفته تا سوریه و لبنان و یمن مرتبط دانسته و تاکید می‌کنند، ریاض درپی ایجاد شکاف در صفوف مسلمانان آفریقاست تا بازی درگیری‌های طایفه‌ایش را به این قاره انتقال دهد، به ویژه آن که ملک سلمان و محمد بخاری رئیس جمهور نیجریه، رابطه نزدیکی دارند و این موجب شده، برخی بخاری را به داشتن اندیشه‌های سلفی وهابی و مدارا با بوکوحرام متهم ‌کنند.

دکتر جعفر قناد باشی، کارشناس مسایل آفریقا با اشاره به فعالیت گروه های افراطی و تکفیری در نیجریه گفت: عناصر تکفیری برای ممانعت از رشد و ترقی شیعیان در این منطقه از هیچ اقدامی خودداری نمی‌کنند، حتی کشتار و قتل عام مردم بی‌گناه. وی مبارزه با شیخ زکزاکی به عنوان یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های نیجریه را یکی دیگر از اهداف پشت پرده قتل عام زاریا عنوان کرده و افزود: پشت پرده قتل  عام شیعیان مظلوم نیجریه، مثلت آمریکا، انگلیس و عربستان  است.

وی با اشاره به اینکه ارتش نیجریه تحت نظر مستشاران انگلیسی بوده و دلیل اقدامات ضد اسلامی آنان نیز تفکراتی است که از قدیم وجود داشته، بیان کرد: اقدام ارتش نیجریه توطئه ای برای رودر‌ رو قرار دادن شیعیان با محمد بخاری، رئیس جمهور نیجریه است.

همانگونه که پیش‌تر اشاره شد به شهادت رساندن صدها شیعه در نیجریه درحالیکه این کشور مدتهاست با اقدامات جنایتکارانه‌ی بوکوحرام روبروست بسیار عجیب به نظر می‌رسد. گردان‌های حزب الله عراق در بیانیه‌ای تاکید می‌کند: «شیعیان نیجریه در حالی مورد حمله نیروهای امنیتی این کشور قرار گرفتند که گروه جنایتکار «بوکوحرام» بدون هیچ مانعی اقدام به فساد در زمین می کند.»

موضع‌گیری نه چندان قاطع ایران

در ایران نیز اعتراضاتی از سوی مقامات دولتی و نمایندگان مجلس نسبت به این کشتار وحشیانه صورت گرفته است. جواد ظریف در گفت وگوی تلفنی با همتای نیجریه ای خود گفت: انتظار می رود دولت نیجریه اقدام جدی و سریعی برای اجتناب از خشونت و ایجاد آرامش و حفظ جان مسلمانان به عمل آورد. حسن روحانی نیز دو روز پس از این کشتار، در تماس با همتای نیجریه‌اش خواستار جلوگیری از ایجاد تفرقه میان مسلمانان شد. این اظهارنظرها و همچنین احضار کاردار نیجریه به وزارت خارجه تمام واکنش مقامات دولتی ایران به فاجعه‌ی زاریا بوده است.

در این شرایط و در حالی که مراجع تقلید در ایران و عراق نیز مواضع صریحی نسبت به این حادثه اتخاذ کرده‌اند؛ لزوم اتخاذ تدابیر موثرتر برای حفاظت از جان علامه زکزاکی و مجازات عاملان این جنایت احساس می‌شود.