معضل آلودگی هوا و ریزگردها راهکاری ساده و کم‌خرج دارد

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو، یادداشت دانشجویی* رئیس شورای اسلامی شهر تهران با اشاره به افزایش آمار مرگ و میرها در روزهای اخیر در پی آلودگی هوا گفت: روزانه 180 نفر بر اثر آلودگی هوا در پایتخت ایران جان می‌دهند.

بخش عظيمي از آلودگي هواي كلان‌شهرهاي ايران به سبب وجود ريزگردها است كه عامل اصلی و عمده‌ی آن پخش و وِلو بودن ذرات خاك در مكان‌هاي مختلف خصوصاً در حاشیه کوچه‌ها، خیابان‌ها و پیاده‌روها است. البته و متأسفانه همه جا به وفور خاک است، از محوطه‌هاي ساختمان‌ها يا اماكن در دست ساخت گرفته تا خاك‌ باغچه‌ها، بلوارها و مكان‌هاي خاكي فاقد گياه.

علل به وجود آمدن ریزگردها و آلودگی هوا

در همه شهرها، خاك بسیار زيادي پخش و وِلو در کف کوچه‌ها، پیاده‌روها و خیابان‌ها مشاهده می‌شود. اين مقدار بسیار زیاد از خاک با رفت و شد ماشین‌ها، مردم و باد ملایم و خصوصاً باد شدید به هوا برخاسته و پراکنده می‌گردد. در نهایت باعث ايجاد و تشکیل اَبر خاکستری ریزگردها، پديده ريزگردها، آلودگی هوا، گَرد و غبار و همچنین آلودگی معابر، کوچه‌ها و خیابان‌ها در شهرها و كلان‌شهرهای ایران و همچنین پایتخت مي‌شود.

 امروزه علم و تکنولوژي " نانو" ثابت کرده است كه در گَرد و غبار و خاك‌هايي كه به هوا برخاسته مي‌شوند (تصویر شماره 1)، ذرات ریزی به اندازه " نانو" نیز وجود دارند. این ذرات اندازه " نانو" پس از به هوا رفتن، همواره در هوا معلق باقی می‌مانند، و از تجمع این ذرات " نانویی" لایه‌ای خاكستري، مانند اَبر، بر روي شهر تشکیل می‌گردد. این لایه اَبري مانند يك سپر عمل مي‌كند. اين سپر (لايه اَبري) از بالا رفتن دود و ذرات خارج شده از لوله اگزوز وسایل نقلیه و دودكش كارخانجات و غیرو . . .  جلوگیری کرده و اين پديده باعث مي‌شود تا بخش عظيمي از دودها و ذرات خارج شده از لوله اگزوز خودروها، موتورسیکلت‌ها و دودكش كارخانجات و غیرو . . .  در فضاي شهر محبوس شوند و راهي براي خارج شدن از جو نداشته باشند (مانند تشعشعات گرما در شب‌های ابری زمستانی). قابل توجه است که انباشته شدن دود خودروها زیر لایه اَبر خاکستری باعث آلودگی هوایی می‌شود که در تهران و سایر شهرهای کشور شاهد آن هستیم.

در کشوری که مظهر اخلاق و آداب دینی بهترین و کامل‌ترین دین خدا است، معابر و خیابان‌های آن نباید آغشته به خاک و گِل باشند و مردمان شهرنشین کشور جمهوری اسلامی ایران نباید شاهد عدم نظم و نظافت در خیابان‌ها و معابر شهری باشند! در حالی که با تعقل و تدبیر و کمترین هزینه می‌توان از این معضلات اجتماعی و بهداشتی جامعه اسلامی جلوگیری کرد. باعث تأسف است که در برابر یکی از وزارتخانه‌های مملکت و در پیاده‌رو که مکان عبور و مرور مردمان مسلمان شهرنشین است، شاهد عدم نظم و نظافت باشیم (تصویر شماره 2)، آن هم در میدانی که مزین به نام امام دوازدهم شیعیان یعنی میدان ولیعصر (ع) است. در حالی که امام اول شیعیان علی (ع) در آخرین نفس، حرف از نظم و نظافت در امور زدند.

از این گونه موارد در شهرهای ایران و به خصوص پایتخت، در هر خیابان، کوچه و محله‌ای که قدم بزنید قابل مشاهده است. خاک‌های انباشته شده در جای جای خیابان‌ها و معابر شهری علاوه بر تأثیری که بر آلودگی هوا و تشکیل ریزگردها و اَبر خاکستری بر فراز شهر دارند، معضلی اجتماعی و فرهنگی می‌باشند که تأثیر مستقیم و غیر مستقیم بر بهداشت اجتماعی و فردی مردمان شهرنشین می‌گذارند. فرهنگ و تمدن هر کشور را باید در کف خیابان‌ها و معابر شهری آن جستجو کرد.

چگونگی مهار ریزگردها و آلودگی هوا

به منظور جلوگیری از به وجود آمدن اَبر خاکستری و پدیده‌ی ریزگردها و آلودگی هوا در شهرها و به خصوص کلان‌شهر تهران، دست‌اندرکاران امور باید خاک موجود در کوچه و خیابان را جاروب کنند و به طور مستمر از پدیدار گشتن دوباره آن جلوگیری کنند، همانگونه که کشورهای پیشرفته می‌کنند و حتی بهتر، زیرا که ایران، اسلامی نیز هست و باید هم در نظافت بهترین باشد.

هر روز شاهد آن هستيم كه هواي شهر تهران و ديگر كلان‌شهرهاي كشور ناسالم‌تر از ديروز مي‌شود. اين روند بر روحيه افراد شهر تأثير بسیار منفی گذارده است. پر واضح است که دل هر آدمي كه در اين هواي ناسالم زندگي مي‌كند چرکین باشد. اين هواي ناسالم حتي به گياهان نيز رحم نمي‌كند. به عنوان مثال در كلان‌شهر تهران نمي‌توانيد درختان يا گياهاني در كوچه و خيابان پيدا كنيد كه رنگ برگ آن‌ها شفاف باشد. گياهان يكي از مهم‌ترين و اصلي‌ترين توليد كنندگان اكسيژن در جهان محسوب مي‌شوند. اين گياهان عمل تنفس و توليد اكسيژن را از طريق سطح برگ‌ها انجام مي‌دهند، و اين سطح به عنوان يك دريچه‌ي تنفسي عمل مي‌كند. حال فرض كنيد كه در يك شهر اين دريچه‌هاي توليد اكسيژن بسته و يا نيمه بسته باشند؛ هم اكنون اين اتفاق براي كلان‌شهرهاي كشور ايران رخ داده است. سطح برگ اكثر درختان و گياهان شهر را خاك و گِل آغشته به ذرات گازوئیل و بنزین پوشانده است. اين وضعيت باعث پژمردگي و كثيف شدن آن‌ها شده است.

اين لايه خاكی جلوي تنفس گياهان و درختان را گرفته است و اجازه نمي‌دهد تا سطح برگ به صورت كامل تنفس كند، عمل تنفس گياهان و درختان هم اكنون در كلان‌شهرهاي آلوده به صورت نيمه تنفس انجام مي‌شود. با اين روند در آينده‌اي نزديك، توليد اكسيژن به وسيله درختان با خطري جدي در كلان‌شهرها روبه‌رو خواهد شد. هم اینک نیز شده است و از این پس بدتر هم خواهد شد.

براي جلوگيري از اين روند بايد تمام تلاش و همّت را بر آن گذاشت تا از رها شدن خاك در هوا جلوگيري كرد. بايد هيچ خاكي در معابر شهر وجود نداشته باشد. بايد خاك تمام باغچه‌ها و بلوارهاي شهر به صورت محجوب باشند تا از برخاستن ذرات خاك جلوگيري شود. بدين سان مي‌توان براي محجوب [Text Box: تصویر 3، بكارگيري عملی از سنگ‌ريزه‌هاي تزئيني در باغچه‌ها] نگاه داشتن خاك باغچه‌ها و بلوارهاي شهري، از سنگ‌ريزه‌هاي تزئيني استفاده كرد . اين سنگ‌ريزه‌ها از برخاستن ذرات خاك به هوا جلوگيري مي‌كنند و باعث زيبايي شهر، كوچه و خيابان نيز مي‌شوند.

نتیجه:

با انجام كارهاي كوچك و آسان مي‌توان نتایجی بس بزرگ به دست آورد. تمیز کردن و تمیز نگه داشتن، در عین والایی و انجام وظیفه اسلامی، از کوچک‌ترین و آسان‌ترین کارها است، ولی با انجام دادن آن می‌توان بزرگ‌ترین هدیه را به ملت ایران اعطا کرد، و آن تمیز بودن و تمیز زندگی کردن است. بنابراین رفع معضل ریزگردها و آلودگی هوا، بسیار ساده، ارزان و عملی است، و آن خاک‌برداری از کف معابر و کف خیابان‌ها، و به کنترل در آوردن خاک و پایداری مستمر در عاری نگهداشتن کف معابر و کف خیابان‌ها از خاک می‌باشد. طرح ملی جلوگیری از برخاستن خاک از زمین به هوا با تمیز کردن و تمیز نگه داشتن اماکن، معابر و خیابان‌ها باید شروع شده و استمرار یابد.

سيد محمد حسين سيادتي^-  سيد مرتضي واعظ-فعال دانشجویی

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.