به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محمد فرهادی، وزیر علوم در مراسم جشنواره بین المللی خوارزمی که صبح امروز در تالار اجلاس سران برگزار شد گفت: اسناد بالا دستی کشور از جمله سیاستهای ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه علم و فناوری و همچنین اقتصاد مقاومتی و نیز برنامه پنجم توسعه سند چشم انداز ۲۰ ساله کشور و رویکرد دولت تدبیر و امید همگی حوزه علم و فناوری و نوآوری را جزو حوزههای مهم و تاثیرگذار در کشور دانسته و توسعه این بخش را در اولویت برنامههای توسعه کشور قرار دارد.
وی به رویکرد برنامه ششم در نوآوری، فناوری و تجاری سازی دانش بنیان اشاره کرد و گفت: در تدوین برنامه ششم توسعه سیاستهای علم و فناوری ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری به عنوان الگو مورد توجه قرار گرفت برای تدوین برنامه در حوزه آموزش، پژوهش و فناوری میتوان به مواردی همچون دستیابی به رتبه اول منطقه در علم و فناوری، اجرای سند تحول بنیادین آموزش و پژوهش، افزایش سهم آموزشهای مهارتی در نظام آموزشی کشور، تحول و ارتقای علوم انسانی، گسترش همکاری و تعامل فعال و سازنده و الهام بخش در حوزه علم و فناوری اشاره کرد که در برنامه ششم توسعه به آن توجه شده است.
وزیر علوم در ادامه تاکید کرد: براساس برنامه ششم توسعه باید سهم تحقیقات از تولید ناخالص داخلی به سه درصد برسد در حالی که این میزان هم اکنون ۴۸ صدم درصد است البته دولت در سال اول برنامه ششم توسعه افزایش این بودجه را تا ۱. ۱ درصد تولید ناخالص داخلی به مجلس شورای اسلامی پیشنهاد داده است.
وی به تشریح وضعیت تولید علم و ضرورت ارتقای کیفیت پرداخت و افزود: از نظر تعداد کل مقاله نمایه شده در پایگاه ISI طی سالهای ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۵ ایران در رتبه دوم منطقه و ۲۰ دنیا قرار دارد به استناد اسکوپوس از نظر تعداد کل مقالات ایران دارای رتبه ۱۶ جهانی میباشد. ایران در رتبه چهارم رشد علمی در بین ۲۰ کشور برتر تولید علم دنیا در سال ۲۰۱۴ بوده است. از نظر شاخص متوسط ارجاع دهی مقالات نیز ایران جایگاه اول منطقه را دارد. در سال ۲۰۱۵ از نظر سهم مقالات برتر و پراستناد بیش از ۱. ۶ درصد مقالات یک درصد برتر را ایران از آن خود کرده است همچنین در این سال تعداد ۲۰۰ دانشمند ایرانی جزو دانشمندان یک درصد برتر دنیا قرار گرفتهاند.
فرهادی به ضرورت ایجاد دانشگاه کارآفرین مبتنی بر نوآوری تاکید کرد و افزود: در حال حاضر بحث نوآوری یکی از مهمترین محورها و سیاستهای کلان حوزه آموزش عالی محسوب میشود. البته در کشور ظرفیتهای مکمل نظیر پارکهای علم و فناوری دانشگاههای پیشرو در حوزه پژوهش و فناوری نیز وجود دارد که زمینه لازم را برای تحقق دانشگاه نسل سوم کارآفرین مهیا میکند در گذشته دانشگاههای کشور آموزش محور بودهاند و ماموریت آنها تربیت دانشجو و افزایش معلومات و محفوظات بوده است مطالبه اصلی جامعه از دانشگاهها افزایش مهارت، توانمندی کارآفرینی، ارتقای کیفیت محصولات و نقش آفرینی در اشتغال، اقتصاد و توسعه پایدار است بنابراین لازم است دانشگاهها کارآفرین شوند.
وی با تاکید استفاده از منابع نامشروع اظهار داشت: در حال حاضر سهم منابع طبیعی از جمله نفت و معادن در تامین منابع مالی و اقتصادی کشور بسیار بالاست در حالی که در کشورهای توسعه یافته سهم منابع طبیعی و نیروی کار فیزیکی در اقتصادشان پایین است و سهم مغزافزار، نیروی فکری یا دانشی در تامین منابع اقتصادی آنها بسیار بالاتر است. هم اکنون از جمعیت دانشجویی ۴ میلیون و ۸۰۰ هزار نفری برخوردار هستیم و جزو ۱۰ کشور اول دنیا از نظر تعداد دانشجو محسوب میشویم از طرفی توان پژوهشی بالایی در کشور وجود دارد بدون شک با برنامه ریزی متمرکز بر این مجموعه میتوانیم جهش و تحرکی در کشور برای خروج از رکود فراهم کنیم.
وزیر علوم با اشاره به نوآوری، اقتصاد دانش بنیان و تجاری سازی محصولات پژوهشی گفت: از جمله بسترهای لازم برای حمایت از نوآوری ایجاد و توسعه شرکتهای دانش بنیان مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری هستند. نزدیک به ۱۵ سال از تاسیس اولین پارک علم و فناوری در کشور که توسط وزارت علوم ایجاد شد میگذرد. در حال حاضر ۳۸ پارک علم و فناوری و حدود ۱۶۸ مرکز رشد توانستهاند از وزارت علوم مجوز فعالیت دریافت کنند در حال حاضر حدود ۴۰۰۰ شرکت فناور با ۳۰ هزار نفر پرسنل مشغول کار و فعالیت هستند. با این تجربه گران بهای جمهوری اسلامی میتوانیم در میان کشورهای در حال توسعه دارای جایگاه خوبی باشیم.
وی به تعاملات بین المللی در دوره پسا تحریم اشاره کرد و افزود: یکی از راههای مهم توسعه دیپلماسی، دیپلماسی علمی و فناوری است که از طریق اساتید و دانشجویان، دانشگاه و مراکز علمی و پژوهشی انتقال فناوری و دانش صورت میگیرد. متاسفانه در سالهای گذشته به دلایلی کشور نتوانسته از این ظرفیت عظیم دانشگاهی بهره ببرد. عدم تعاملات بین المللی حتی در میزان دسترسی به پایگاههای علمی معتبر و همچنین عدم توانایی در تجهیز و یا خرید مواد اولیه برای انجام تحقیقات روز دنیا تاثیرگذار بوده است و همین امر میزان پذیرش مقالات را در نشریات معتبر دنیا کاهش داده است.
فرهادی در ادامه بیان داشت: با توجه به موفقیتهای اخیر کشور در عرصه بین المللی برنامههای مختلفی در جهت توسعه روابط علمی، برگزاری دورههای مشترک، شرکت در مجامع بین المللی، علمی در حال پیگیری است و اجرایی نیز شده است.
وی درباره اعتبارات تحقیق و توسعه گفت: قسمت عمده پژوهش توسط دولت و دستگاههای دولتی انجام میشود و شرکتهای تجاری غیردولتی نقش بسیار کمی در انجام تحقیق و توسعه دارند و در مقابل بخشهای دولت سهم زیادی در انجام تحقیق و توسعه را به خود اختصاص دادهاند ورود سرمایه گذاریهای خارجی و داخلی در حوزههای مختلف علم و فناوری در کنار اعتبارات دولتی از ضروریات جدی توسعه در این حوزه است.
وزیر علوم در پایان خاطرنشان کرد: یکی از مهمترین زمینههای عرصه نوآوری حوزه علوم انسانی است لازم است دانشگاهها و مراکز پژوهشی کشور در علوم انسانی برنامه و ماموریت تعریف شدهای داشته باشند و بیش از هر چیز ایجاد باور در میان خود فعالان علوم انسانی اثرگذار خواهد بود.