گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-یادداشت*؛ سالهاست پیر و مراد همه دوستان و دلسوزان یک حرف را تکرار کرده است تا شاید مردم را به واسطه توسعه معاش به معادی بهتر سوق دهد. در این دهه، حرف واحد او اقتصاد و رزق و روزی مردم بوده است، اما ظاهرا هیچ گوش شنوایی برای این دلسوزی یا وجود ندارد و یا آنقدر همت بلند نیست تا یک کلام را درک و اجرا کنند. امسال را نیز سال اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل نامید تا شاید به خود آیند که به عمل کار برآید نه به حرف.
اقتصاد ما از هر نوع و گونه اش چه مقاومتی باشد یا حتی وارداتی، بهر حال نیاز به نگاه و همتی مضاعف داشته و باید همگام با سیاستهای بین المللی و نگاههای بیرون به داخل چیدمان شود، نگاههایی که هر از چند گاهی ما را با مشکل روبرو کرده و برایمان اشکال تراشی میکنند. همه میدانیم تا ایران، ایرانی آزاد و اسلامی است، دنیای لیبرال دموکراسی به راحتی نخواهد گذاشت ما به دنبال اهداف خود باشیم. پس باید همگام با ارتباط با دنیا و فعال بودن در عرصه بین المللی، نگاههای درونی خود را نیز تقویت کرده و نیم نگاهی نیز به تقویت اقتصادی درون بپردازیم. این همان اقتصاد مقاومتی است. حلقه مفقودهای از اقتصاد که میتواند دیگران را از سلطه بر ما نا امید کند.
به ظن دیگران، ما ملتی بزرگ، با تمدنی کهن، و بلند همت بودهایم. دست نیافتنی برای ما معنای چندانی نداشته است. در سالهای اخیر با نگاه ایثارگرانه به پدیدههای علمی توانستهایم برخی از ذرات آن را بشکافیم. اما صد افسوس که نگاهها و برنامههای ما مقطعی و ابتر میماند. به بیشتر مقاصدمان نمیرسیم. این مساله دو علت اساسی دارد. یکی بهم ریختگی نظم سیاسی و وحدت درونی ماست و دیگری همتی که باید صرف تلاش برای رسیدن به آنچه لایق آن هستیم بشود،، که نداریم. معنای اقدام و عمل برای واژه اقتصاد مقاومتی نیز همان همت و تلاشی است که تاکنون به عنوان توانایی بالقوه مانده است که باید امروز برای بالندگی ایران عزیز به فعلیت در آید.
تنها نخریدن اجناس خارجی چاره کار نیست. چاره کار در آن است که ما نیز مرغوبیت کالا را اصل قرار دهیم و چارهای برای مردم بگذاریم که انتخاب کنند، با افتخار کالای ایرانی بخرند نه از سر دلسوزی و همراهی. تولید را نیز با همه ظرفیت انجام دهیم، نه با یک سوم و یا کمتر از ظرفیت تولید. این میشود اشتغال، تولید، رونق، کاهش تورم و عبور از بحران اقتصادی که با اقدام و عمل ایرانی بدست میآید.
در طی سالهای اخیر معنای اقتصاد مقاومتی را ما درک نکردهایم. بهتر است مروری بر آن داشته باشیم تا بتوانیم اقدام و عمل خود را در راه توسعه اقتصاد با این رویکرد هماهنگ سازیم.
اقتصاد مقاومتی نوعی نگرش اقتصادی به درون و استفاده از همه ظرفیتها و تواناییهای مردم، سرمایهها و استعدادها برای توانا کردن نظام اقتصادی و بالا بردن مزیتهای نسبی اقتصادی و حرفهای کردن اقتصاد در همه ابعاد اقتصادی بزرگ مقیاس و ملی، متوسط مقیاس و ناحیهای و کوچک مقیاس و در سطح خانواده قابل تعریف است. یعنی نوعی از اقتصاد که از انواع اشتغال پنهان و پیدا، مقطعی و دائمی استفاده کرده و حتی از ظرفیت خانواده نیز در حد توان آنها استفاده میکند تا سطح اشتغال و رونق اقتصادی مردم را تضمین کند. این نوع از اقتصاد به دنبال استقلال اقتصادی از دنیا و احیاناً انزوای اقتصادی صرف نیست، اما چنین نگاهی به خودی خود استقلال نسبی را نیز به همراه دارد.
اکنون با نگاهی سطحی میتوان فهمید که تعداد اقلامی که ایران در اقتصاد خود دارای مزیت نسبی است بسیار کم و از تنوع پایینی برخوردار است. اقلامی چون فرش، پسته، خاویار، زعفران، صنایع دستی و هنری که این اقلام میتواند با نگاه حرفهای و آموزش لازم به دهها نوع تبدیل گردد. در نظام اقتصادی تحت نظارت سازمان تجارت جهانی و تجارت با دنیا، کالا را از کسی میخرند که مرغوبیت آن بالا و قیمت آن پایین باشد.
شعار برای ما صرف نمیکند و معنای خود را از دست میدهد. پس باید حرفهایتر شده و با بهترین کیفیت ممکن کالاها را تولید کرده و سعی کنیم با کمترین قیمت آن را روانه بازار نماییم. فقط در این حالت است که ما میتوانیم در بازار جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم. سود اقتصادی وقتی معنا پیدا میکند که بتوانیم رقیب صادر کنندگان عمده جهانی باشیم.
برای یکبار هم که شده شعار سال را جدی بگیریم. جهانی شدن اقتصاد زنگ خطری برای کشورهای کمتر توسعه یافته در دنیای وابستگی متقابل خواهد بود. هر چه کمتر تلاش کنیم شکاف بین ما و دنیای توسعه یافته عمیقتر شده و فردایمان تاریکتر خواهد بود.
همت بلند دار که مردان روزگار از همت بلند به جایی رسیدهاند...
*علی خسروی،-رئیس سابق دانشگاه پیامنور گالیکش و مدرس دانشگاه