از حضور مجری «من و تو» تا گاوی که نماد سینمای ایران شد!

گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ قریب سی و هفت سال از پیروزی انقلاب می گذرد. هم پای این سال ها 34 دوره جشنواره فیلم فجر برگزار شده است. جشنواره ای که پسوند «فجر» قرار بود بخشی از هویتش باشد، نه واژه ای به عنوان دکور و برای خالی نبودن عریضه اش. جشنواره فجری که تا سال ۷۴ فقط به تولیدات سالانه سینمای ایران می‌پرداخت، ولی از سال ۷۴ صورت بین‌المللی به خود گرفت و علاوه بر سینمای ایران، در بخش بین‌الملل به بررسی فیلم‌هایی از سینمای جهان پرداخت. حالا دو سال است که بخش بین‌الملل جشنواره جدا شده و به صورت مستقل برگزار می شود.

امسال اما انتخاب «رضا میرکریمی» به عنوان دبیر بخش بین الملل با استقبال اهالی سینما مواجه شد و همه امیدوار بودند جشنواره ای متفاوت از سال های پیش را تجربه کنند؛ خاصه اینکه جشنواره فجر امسال از بس بی نظم و با فراز و فرود بود که داد همه را درآورده بود. میرکریمی در اولین اقدام، پردیس سینمایی «چهارسو» را به عنوان کاخ جشنواره انتخاب کرد. او در ادامه بخش های مختلفی را طراحی کرد و سکان آنها را عموماً به افرادی از خود سینما سپرد.

آقای میرکریمی در فجر سی و چهارم تلاش کرد، تحسین همه را برانگیزد. کوشید همه را زیر چتر خودش بیاورد. برای همین هم در ورکشاپ هایی که برگزار کرد، هم اصغر فرهادی تدریس کرد، هم مجید مجیدی. در جشنواره او هم کیارستمی تشویق شد، هم برای مرحوم سلحشور مراسم برگزار شد. او توانست جشنواره اش را با نظمی نسبی و مورد قبول برگزار کند، اما این همه ماجرا نبود.

مهمترین حاشیه برای جشنواره فجر آقای میرکریمی با شوخی برنامه سینمایی «هفت» شروع شد. برنامه هفت یک هفته قبل از شروع جشنواره کلیپ طنزی پخش می کند و در بخشی از آن به عدم حضور فیلمسازان نام آشنا و اکران فیلم های مطرح دنیا اشاره می کند و به طنز می گوید برای یافتن برخی از کشورهای حاضر در جشنواره نیاز به اطلس جغرافیایی است. در ادامه این آیتم طنز، با طراحی ساده پوستر جشنواره شوخی می شود به طوریکه با نقاشی های بچه های مدرسه ای مقایسه می شود. یک هفته بعد بهروز افخمی به مخاطبان برنامه اش می گوید: «در هفته گذشته به علت پخش یک آیتم شوخی و کم و بیش انتقادی درباره پوسترهای این جشنواره در قسمت قبل، مورد غضب دبیر جشنواره، سیدرضا میرکریمی قرار گرفتیم و کارت های عوامل برنامه «هفت» توقیف شد...

سیدرضا میرکریمی با این رفتار خود نشان داد سعه صدر خود را از دست داده و اساسا اهل نقد و شوخی نیست. توقیف کارت های ما و ممنوع کردن ما از ورود به جشنواره فیلم فجر چیزی نیست که ما نقد و شوخی خود را کنار بگذاریم.»  

میرکریمی اما در یک واکنش منفعلانه می گوید: «افخمی را خيلی دوست دارم. فرض کنيد که او یک شوخی با من کرده و من هم با او یک شوخی کردم، ولی معلوم شد هيچ کدام از ما ظرفيت شوخی نداریم.»

هرچند به نظر می رسد شوخی آقای میرکریمی خیلی هم شوخی نبود و واقعا از حضور عوامل هفت در کاخ جشنواره به خاطر ضبط کارت های شان ممانعت شد. نگارنده به چشم خود کارت های آقای افخمی و فراستی را در اتاق روابط عمومی جشنواره دیده است. همین نشان می دهد که آقای میرکریمی برای عوامل هفت کارت صادر کرده بود، اما به خاطر آن شوخی از ورود عوامل هفت جلوگیری کرد.

البته مستقل از شوخی برنامه هفت با پوستر جشنواره و جدای از کیفیت و جذابیت های گرافیکی آن، تصویری که از فیلم گاو مهرجویی بر پوستر نقش بسته، خلاف منافع ملی و بی نسبت با جشنواره «فجر» است. پوستر و تیزر جشنواره که آن هم از فیلم گاو مهرجویی انتخاب شده، «ویترین» جشنواره است. ما چه تصویری از خود و سینمای مان به مهمان های خارجی نشان می دهیم؟ نمایی بسته که در آن عزت الله انتظامی در نقش «مش حسن» صورتش را به گاوش نزدیک کرده، جوری که انگار هر دو یکی هستند. تصویری اگزوتیک و خارجی پسند از ایران. شبیه آنچه در فیلم هایی ضدایرانی نظیر «آرگو» به یاد داریم. ایرانی که این فیلم ها به ما نشان می دهد، بیابانی بی آب و علف است که هنوز در خیابان هایش گاو و گوسفند تردد دارد و مردمانش خوی توحش دارند. حالا با چه منطقی در جشنواره «فجر» خودمان پوستری را طراحی می کنیم که در ادامه و امتداد همین تصویر است؟

در روز سوم جشنواره اما یکی از عکاس ها تصویری شکار می کند از «منصوره حسینی» خبرنگار اتاق خبر شبکه «من و تو». با انتشار گسترده خبر توسط رسانه های مختلف، روابط عمومی جشنواره مجبور به واکنش می شود. در اطلاعیه ای که از سوی روابط عمومی جشنواره جهانی فیلم فجر به رسانه ها ارسال شده، آمده است:

«جشنواره جهانی فیلم فجر تنها مسوول مهمانان رسمی این رویداد است و در قبال حضور تماشاگران عادی تعهدی ندارد. روزانه چند هزار نفر از جشنواره بازدید می‌کنند و کنترل عدم سوء پیشینه این افراد امکان پذیر نیست. ضمنا هیچ کارت رسمی جشنواره در اختیار هیچ فرد غیرمرتبط قرار نگرفته است.» گفته می شود این خبرنگار البته مورد توجه و تفقد مسئولان برگزاری جشنواره واقع شده است!

دیشب مراسم اختتامیه سی و چهارمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر با حضور رضا میرکریمی دبیر جشنواره و جمعی از هنرمندان داخلی و خارجی در تالار وحدت برگزار شد. برنده ها سیمرغ های شان را گرفتند. آقای میرکریمی از تیمش تشکر کرد و از نظم جشنواره ابراز خوشحالی کرد. مراسمی که جز خودش سخنرانی نداشت.

حالا پرونده سی و چهارمین دوره جشنواره جهانی فیلم فجر بسته شده. مستقل از خوبی ها و بدی ها، هنوز نداشتن یک استراتژی کلان که تضمین کننده منافع ملی ما و در شأن جشنواره «فجر» باشد، بیش از هر چیز آزاردهنده است. امسال هم که گذشت، خدا آینده و عاقبت مان را ختم به خیر کند!