«سیانور» روایت صادقانه تاریخ است

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو؛ نشست بررسی " "تأثیر ارتباط سینما و مراکز تخصصی و تحقیقاتی در تولید آثار سینمایی" با بررسی موضوعی فیلم "سیانور" با حضور بهروز شعیبی، کارگردان، مسعود احمدیان، نویسنده، سیدمحمودرضوی، تهیه کنند و صاءالدین تبرائیان مشاور تاریخی فیلم سیانور در غرفه مرکز اسناد انقلاب اسلامی در بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

در ابتدا این نشت صفاءالدین تبرائیان، مشاور تاریخی فیلم سیانور درمورد سازمان مجاهدین خلق و نحوه تاسیس آن گفت: سازمان مجاهدین خلق در سال 44 و در شرایطی بنیانگذاری شد که رژیم پهلوی باب هرگونه فعالیت مسالمت‌آمیز را مسدود کرده بود و به ناگزیر اعضای این تشکل مبارزه مسلحانه را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار دادند. اما این سازمان به مرور زمان با توجه به سیر تحولات سیاسی ایران دچار تغییر و تحول شد.

وی افزود: در سال 53 سازمان طی یک بیانیه با بیان اینکه اسلام هیچ برنامه‌ای برای حل مشکلات سیاسی جامعه ایران ندارد تغییر ایدئولوژیک خود را اعلام کرد و به ایدئولوژی مارکسیستی گرایش پیدا کردند. از همین دوران شاهد قلع و قمع‌ها و حذف فیزیکی در داخل سازمان هستیم.

*** تحقیقات ارزنده مرکز اسناد انقلاب اسلامی برای ما بسیار راه‌گشا بود

مسعود احمدیان نویسنده سیانور نیز به محدود بودن منابع موجود درمورد سازمان مجاهدین در زمان نگارش فیلمنامه اشاره کرد و گفت: زمانی که بحث‌های تحقیقاتی ابتدایی فیلم سیانور  شروع شد در رابطه با فعالیت‌های این سازمان تنها چند کتاب وجود داشت: کتاب دو جلدی لطف‌الله میثمی، کتاب آقای عزت‌شاهی و کتاب آقای احمد احمد؛ به علاوه شخصیت‌های تاریخی هم یا نمی‌خواستند به این بحث ورود کنند و یا در شرایط گفتگو نبودند تا اینکه مرکز اسناد انقلاب اسلامی مجموعه تحقیقات ارزنده‌ای را به بازار عرضه کرد که برای ما بسیار راه‌گشا بود.

احمدیان در پاسخ به این پرسش که چرا به تغییر ایدئولوژیک و نقش تقی شهرام در این مورد پرداخته نشد، گفت: امروز تحلیل‌های متعددی راجع‌به تغییر ایدئولوژیک سازمان وجود دارد؛ گروهی معتقدند که مباحث ایدئولوژیکی که بنیانگذاران اولیه سازمان مطرح می‌کردند ریشه در آرای مهدی بازرگان دارد اما آنچه که دغدغه اصلی ما بود این بود که نسل جدید را که سال‌ها با آن فضا فاصله دارد در ابتدا بتواند اشخاص را شناسایی کند و با موضع طرفین آشنا شود و در بستری که خلق شده است بتوانیم به دو شخصیت کاملا متمایز از این سازمان یعنی شهید مجید شریف‌واقفی و شهید صمدیه‌لباف ادای دین کنیم.

وی با بیان اینکه ما در وهله اول تلاش کردیم که انصاف را رعایت کنیم، تصریح کرد: در رابطه با تغییر ایدئولوژیک سازمان و تقی شهرام هم متاسفانه زوایای پنهان فراوانی وجود دارد؛ از طرف دیگر پس از گذشت چهل سال هنوز هم نمی‌توان با قطعیت در مورد این مسائل صحبت کرد و حتی اسناد متقن در این خصوص منتشر نشده است. اگر با نگاه محققانه به تاریخ جنبش‌های چریکی بنگریم هیچ حرف قاطعانه‌ای راجع‌به هیچ‌یک از این افراد نیست.

*** در فیلم سیانور هیچ‌جا نقض تاریخ نداشتیم

در ادامه بهروز شعیبی کارگردان و بازیگر فیلم سیانور ویژگی این فیلم را روایت صادقانه تاریخ و بدون قضاوت دانست و درمورد عدم پرداخت فیلم به شخصیت تقی شهرام و تغییر ایدئولوژیک سازمان گفت: واقعیت این است که با توجه به گستردگی موضوع، پرداختن به تمام مسائل در یک فیلم 90 دقیقه‌ای ممکن نیست. همچنین در سینمای داستانی باید یک خط قصه و نوع روایتی را پیش رو داشته باشید که مخاطب به تماشای فیلم بنشیند و ما هم این خط قصه را برگزیدیم و درواقع نوع قصه‌گویی ما در سیانور این‌طور می‌طلبید.

شعیبی در پاسخ به انتقاد یکی از خبرنگاران در رابطه با نقش ساواک و نحوه به تصویر کشیدن ساده دستگیری وحید افراخته گفت: در رابطه با جنبه‌های منفی ساواک فیلم و سریال‌های متنوعی ساخته شده است اما دستگیری وحید افراخته کاملا منطبق با واقعیت بود. در این فیلم ما هیچ جا نقض تاریخ نداشتیم. سیانور یک نگاه جدید به تاریخ معاصر است و نباید با پیش‌زمینه‌ای که از فیلم‌های دیگر وجود دارد به آن نگاه کرد.

تبرائیان در ادامه نشست با تاکید بر این موضوع که شبیه‌سازی و قرینه‌سازی تاریخی کار دشواری است، چند انتقاد را در رابطه به فیلم مطرح کرد.

وی درمورد تقی شهرام گفت: یک عنصر چریک که دائما در حال تغییر محل زندگی‌اش است نمی‌تواند آنقدر کتاب داشته باشد به خصوص اینکه در آن دوران داشتن کتاب موجبات سوءظن نیروهای امنیتی را برمی‌انگیخت. همچنین معمولا پس از انجام ترور تماس گرفته و ترور را به گردن می‌گرفتند و نه قبل از انجام عملیات.

*** اگر منابع تولید شده از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی نبود فیلم «سیانور» نیز ساخته نمی‌شد

همچنین در این نشست، سید محمود رضوی، تهیه کننده فیلم سیانور درمورد انگیزه‌های ساخت این فیلم گفت: انگیزه اصلی ما پرداختن به بخشی از تاریخ معاصر بود که در سینما بسیار کم به آن پرداخته می‌شود و ما به ندرت شاهد ساخت فیلمی با شخصیت‌های واقعی هستیم.

وی گفت: مسعود احمدیان برای نگارش فیلمنامه «سیانور» هشت سال تحقیق کرد. همچنین بهروز شعیبی نیز برای کارگردانی این فیلم بیش از یک سال مطالعه و پژوهش کرد تا بتواند آشنایی کاملی با فضای آن دوره تاریخی داشته باشد. باید اشاره کنم که در سینمای ایران فیلم‌های بسیار کمی درباره تاریخ معاصر به ویژه درباره شخصیت‌های تاریخی تولید شده و این ضعف بزرگی است.

تهیه کننده فیلم سینمایی سیانور اظهار داشت: منابع تولید شده از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی نبود فیلم «سیانور» نیز ساخته نمی‌شد.

رضوی در رابطه با عدم استفاده از اسناد، منابع تاریخی و قابلیت‌های مراکز پژوهشی در فیلم‌های تاریخی اولین عامل را شتاب و عجله بیش از حد در ساخت فیلم دانست و گفت: این شتاب فرصت مطالعه و تحقیق از تیم سازنده می‌گیرد و فیلم را به سمت تخیل سوق می‌دهد و البته دلیل دیگر بودجه ناکافی برای استفاده از مورخین و محققین است.