احمدی: دیپلماسی علمی جزء لاینفک رسیدن به مرجعیت در منطقه است/ توسعه‌ علمی بدون دیپلماسی علم و فناوری امکان پذیر نیست

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- سینا احدیان؛ دکتر وحید احمدی رئیس مرکز پژوهش‌های سیاست علمی کشور در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو به تشریح اهمیت و وضعیت دیپلماسی علم و فناوری در ایران و سایر کشور‌های جهان پرداخت.

دانشجو: یکی از محور‌های اصلی بیانات رهبر انقلاب در دیدار اساتید موضوع دیپلماسی علمی و تعاملات بین‌المللی درحوزه علم و فناوری بود. به نظر شما تعریف دیپلماسی علمی چیست و چه اهمیتی دارد؟
دیپلماسی علمی جزء اصلی توسعه علمی در جهان است. با توجه به رویکرد‌های جدید در حاکمیت کنونی کشور‌های دنیا دیپلماسی علمی مبنای اقتدار محسوب می‌شود. اگر زمانی مباحث تجاری اقتصادی و سیاسی مبنای ارتباطی بین کشورها بود هم اکنون ارتباطات علمی و فناوری عمده‌ترین ابزار تعامل بین کشور‌ها محسوب می‌شود. در حقیقت وقتی می‌گوییم کشوری اقتدارعلمی دارد به این معنی است که در حوزه‌های مختلف علمی با کشور‌های زیادی تعامل دارد. البته لزوما این ارتباطات علمی در همه ابعاد مشخص و تعریف شده نیست. از قرارداد‌های مشترک علمی، پژوهشی و فناوری گرفته تا تبادل اساتید و دانشجو و برگزاری کنفرانس‌های مشترک علمی تا پژوهش‌های مشترک علمی منطقه‌‌ای و بین المللی مثل یونسکو را شامل می‌شود.

وقتی می‌گوییم دیپلماسی علمی یعنی دنیای بدون مرزی که هم اکنون شکل گرفته است. امروز یک استاد در کشور خود در یک اتاق می‌نشیند و با اساتید کشور‌های دیگر طرح یا مقاله‌ مشترک علمی انجام می‌دهد. علوم تحقیقات و فناوری مرز نمی‌شناسد، هم به لحاظ توسعه تکنولوژی و رسانه‌ای و هم به لحاظ گستردگی حوزه‌های مختلف علمی وقتی فردی از نظر تخصص علمی در دنیا شناخته می‌شود می‌تواند در تمام نقاط جهان در حوزه تخصصی خود تاثیرگذار باشد چرا که سایر کشور‌ها برای استفاده از ظرفیت آن احساس نیاز می‌کنند. توجه شود هنگامی که از بازشدن مرزها در دیپلماسی علمی می‌گوییم بدین معنی نیست که هیچ در و پیکری نداشته باشد اتفاقا دیپلماسی علمی یعنی اینکه در یک چهارچوب مشخص هم ما بهره ببریم هم دیگران.

 

دیپلماسی یعنی مجموعه ابزار‌ها ساز و کار‌ها و ارتباطاتی که می‌توانیم با دنیای بیرون چه جامعه جهانی و چه جوامع اسلامی داشته باشیم. دیپلماسی علمی باید یک معامله برد-برد باشد که در آن هر دو طرف متقابلا ازهم بهره می‌برند.

دانشجو: از نمونه‌ها و تجارب موفق سایر کشورها در دیپلماسی علم وفناوری بگویید؟
کشور‌های اروپایی و آمریکایی در دیپلماسی علمی موفق تر از دیگران عمل کرده‌اند. یکی ازخروجی‌های مثبت دیپلماسی علمی جذب نخبگان است که با فراهم کردن شرایط می‌توان افراد برجسته علمی را به سمت خود کشید. دنیای غرب و به ویژه آمریکا و کانادا در این کارعملکرد بهتری داشته‌اند. در آسیا کشور‌های ژاپن و کره‌جنوبی هم در سال‌های اخیر در زمینه دیپلماسی علم و فناوری پیشرفت‌های خوبی داشته‌اند.

کشور‌های مذکور برای جذب نخبگان سرمایه‌گذاری زیادی کرده‌اند. برای مثال بورسیه می‌دهند و گرند‌های زیادی برای سایر کشورها بخصوص کشور‌های همسایه مثل اندونزی مالزی وچین در نظر گرفته‌اند. بنده در پنج سالی که در ژاپن حضور داشتم و الان هم اطلاع دارم شاهد سرمایه‌گذاری‌های عظیم و موفقی در حوزه دیپلماسی علم و فناوری در آنجا بودم. چینی‌ها هم بعد از باز شدن فضای سیاسی کشورشان در بحث جذب نخبه و تعاملات بین المللی علمی سرمایه‌گذاری اساسی کردند. بنابر این یکی ازدلایل اصلی پیشرفت کشور‌های غربی و پیشرفته آسیایی بهره‌گیری از دیپلماسی علمی و ظرفیت‌های مختلف در سراسر جهان است.

ما در کشورمان در بحث دیپلماسی علمی ضعف داشته‌ایم. بخشی از آن به فشار‌های سیاسی خارجی و تحریم‌ها بر می‌گردد و قسمتی هم به مدیریت داخلی مربوط است که باید بیشتر به آن توجه شود.

دانشجو: جایگاه دیپلماسی علم و فناوری در اسناد بالادستی کشورمان چیست؟ مهمترین اهداف و راهبرد‌های آن کدام است؟
در سیاست‌های کلی علم و فناوری که مقام معظم رهبری اعلام کرده‌اند و نقشه جامع علمی کشور و همینطور سند جامع روابط بین المللی مصوبه‌ شورای عالی انقلاب فرهنگی درسال ۹۶ به ارتباطات موثر علمی با سایر کشورها تاکید شده است.

تقریبا همه نکاتی که در دیپلماسی علمی قابل توجه می‌باشد در نقشه جامعه علمی کشور آمده است. برای مثال در نقشه جامع علمی کشور، راهبرد کلان ۹؛ تحت عنوان «تعامل فعال و اثرگذار درحوزه علم و فناوری با کشور‌های دیگر به ویژه کشور‌های اسلامی منطقه و جهان اسلام» که راهبرد‌ها را تقویت و توسعه‌ شبکه‌های مناسبات ملی و فراملی دانشمندان و پژوهشگران و همکاران بین‌المللی با الویت کشور‌های اسلامی و فارسی زبان اصلاح ساز و کار‌ها و قوانین استخدام ارتقاء محققان و تخصیص مشوق‌ها ، بورسیه‌های تحصیلی، فرصت‌های مطالعاتی برای افزایش همکاری‌های بین المللی محققان و همچنین فعال با جهان اسلام و ایفای نقش پیش گامی برای تولید علم مورد نیاز تمدن نوین اسلامی در نظر گرفته شده است.

در سند جامع علمی کشور راهکار‌های افزایش پذیرش دانشجویان خارجی تقویت جریان معادل سازی برای واژه‌های علمی، توسعه و ابداع روش‌های سریع فارسی آموزی، حمایت از تاسیس رشته زبان فارسی در دانشگا‌های مختلف جهان، اصلاح و تحول در روش‌های آموزش زبان به ویژه عربی و انگلیسی، تقویت جریان مفید درحوزه بین‌المللی و انجمن‌های علمی، ساماندهی تعاملات و ارتباطات بین المللی درحوزه علم و فناوری، حمایت ازطرح‌های علمی پژوهشی و فناوری بین المللی آمده است. ۲۵ اقدام در سند جامع علمی کشور لحاظ گردیده است که مهمترین آن‌ها شامل جلب مشارکت موثر پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی خارج از کشور و حمایت از ارائه مقالات معتبرعلمی می‌شود.

 

ما در برخی از این راهبرد‌ها و راهکار‌ها در سال‌های گذشته ورود کردیم اما متاسفانه در بعضی از آن‌ها ضعیف بودیم برای نمونه فرض کنید یکی ازمشکلاتی که ما داشتیم برگزاری کنفرانس‌ها و همایش‌های بین‌المللی بود که محدودیت‌های مختلف سیاسی ایجاد می‌شد در چندین سال قبل یعنی قبل از دولت نهم و دهم ۱۵ درصد مقالات چاپ شده ما درمجامع بین‌المللی مربوط به همایش‌های بین‌المللی بود که در دولت نهم و دهم به ۵ درصد کاهش پیدا کرد. چرا که یا تحریم بودیم و یا پول نداشتیم به دانشجویان و اساتید بدهیم البته هنوز هم این مشکلات وجود دارد اما در دولت یازدهم وضعیت بهتر شد و از ۵ درصد به حدود ۱۰ درصد افزایش یافت.

در سیاست‌های کلی علم و فناوری که در سال ۹۳ توسط رهبر انقلاب ابلاغ شد ۳ بند اساسی آن مربوط به دیپلماسی علم و فناوری است. بند ۵-۸ «توسعه و تقویت شبکه‌های ارتباطات ملی و فراملی میان دانشگاه‌ها و مراکزعلمی و دانشمندان و پژوهشگران و بنگاه‌های توسعه علمی و فناوری داخلی و خارجی و گسترش همکاری‌ها در سطوح دولتی و نهاد‌های مردمی با الویت کشور‌های اسلامی». بند ۶ «گسترش همکاری و تعامل سازنده و الهام‌بخش در حوزه علم و فناوری با سایر کشور‌ها و مراکزعلمی و فنی منطقه‌ای به ویژه جهان اسلام، توسعه صنایع و خدمات مبتنی بر علوم و فناوری جدید و حمایت از تولید و صادرات محصولات دانش‌بنیان و متکی بر فناوری‌های بومی و دارای ویژگی مزیت و ظرفیت بالا، اهتمام بر انتقال فناوری و کسب دانش، طراحی و ساخت برای تولید محصولات کشور، استفاده از ظرفیت ایرانیان مقیم خارج از کشور و جذب متخصصان و محققان برجسته سایر کشور‌ها به ویژه کشور‌های اسلامی». دراسفند سال ۹۶ شورای عالی انقلاب فرهنگی سند جامع روابط بین‌الملل جمهوری اسلامی ایران را تصویب کرده که آن هم مبتنی بر دو سند بالادستی تکلیف توسعه‌ دیپلماسی علم و فناوری را مشخص نموده است.

دانشجو: وضعیت کشور ما در جذب دانشجویان خارجی چگونه است؟
جذب دانشجوی خارجی دردنیا معیار بسیار مهمی برای جایگاه علمی دانشگاه‌ها در رنکینگ جهانی محسوب می‌شود. یکی از پروژه‌های اصلی وزارت علوم ارتقاء سطح علمی حداقل ۵ دانشگاه و ۵ پژوهشگاه کشور به تراز بهترین دانشگاه‌های بین‌المللی است.  بنابر این یکی از محور‌های اساسی این هدف بحث بین‌المللی شدن است. واقعیت این است که ما با جذب دانشجویان خارجی در مقایسه با استاندارد‌های جهانی فاصله زیادی داریم چرا که غیر از سطح علمی به زیرساخت‌های زیادی همچون خوابگاه‌های مناسب، حل کردن مشکل زبان انگلیسی و بورسیه تحصیلی نیازمندیم. البته ما تجربه‌های خوبی با دانشگاه‌های جامعة المصطفی و دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) داشتیم و هم اکنون در کشور حدود ۴۰ هزار دانشجوی خارجی داریم، اما این تعداد ظرفیت قابل توجهی از مجموعه دانشجویان ما حدود ۴‌و‌نیم میلیون نفر است را تشکیل نمی‌دهد. با این وجود ما در جذب دانشجویان خارجی در مسیر رو به رشدی حرکت می‌کنیم که باید در منطقه به عنوان مرجعیت علمی شناخته شویم.

لازم است تسهیلات و بورسیه‌هایی در نظر گرفته شود تا کشور‌های همسایه بتوانند از این اقبال بهره‌مند شوند و ظرفیت دانشجوی خارجی در کشورمان افزایش یابد. برخی معتقدند باید به سطحی از پیشرفت برسیم که جاذبه‌ها افراد خارجی را جذب اینجا کند اما واقعیت این است که الان اگر کسی بخواهد به آمریکا هم برود اول به دنبال بورس است چرا که هزینه‌ها زیادند بنابراین اغلب دانشجویان به دنبال گرند‌های پولی هستند لذا نمی‌توانیم بگوییم، چون سطح آن کشور‌ها بالاست همه به آنجا می‌روند، آنها برای جذب دانشجو سرمایه گذاری می‌کنند و ما هم باید سرمایه‌گذاری کنیم.

بخش زیادی از مشکلات ما با مدیریت صحیح قابل حل است. اگر مخارج اضافی در بخش‌های غیر ضروری حذف شود و الویت به مسائل مهمی مثل دیپلماسی علم و فناوری داده شود مطمئنا در مدت مناسبی به اهداف اسناد بالادستی در این زمینه خواهیم رسید.

دانشجو: آیا دیپلماسی علمی بخصوص با نگاه به کشور‌های دوست و همسایه می‌تواند مشکلات بر مشکلات اقتصادی کشور اثرگذاری کند و برای ما درامدزایی و ارز آوری داشته باشد؟
اینکه علوم ما بتواند مستقیما برایمان درآمدزایی از خارج از کشور داشته باشد حرف سنگینی است چرا که باید بتوانیم فناوری صادر کرده و بفروشیم که این کار زمان‌بر است، اما فعالیت در این راستا شروع شده و ارتباطات شرکت‌های دانش‌بنیان و پروژه‌های فناوری مشترک با سایر کشور‌ها در حال شکل‌گیری است.

برای نمونه در اوایل سال گذشته با کشور ایتالیا اجلاسی داشتیم که غیر از ایجاد ارتباط بین دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها زمینه ارتباط بین شرکت‌های دانش‌بنیان و پارک‌های علم و فناوری در کشور فراهم شد. این شرکت‌ها یکدیگر را پیدا می‌کنند و کافیست بتوانند با هم به یک پروژه مشترک برسند، مثل کاری که در تمام دنیا انجام می‌شود. در واقع این «دیپلماسی فناوری» است که به دنبال دیپلماسی علمی بدست می‌آید.

 

از طرفی رشد دیپلماسی فناوری را در غالب «پیوست‌های فناوری» شروع کردیم. مثلا وقتی با شرکتی مثل ایرباس قرارداد می‌بندیم باید در کنار آن دفاتر تحقیق و توسعه مشترک ایجاد کنیم تا ارزش افزوده علمی بدست آوریم. این رویکرد تحقیق و توسعه باید در همه‌ صنایع مانند فولاد، نفت، کشاورزی و... مورد استفاده قرار گیرد. در واقع وقتی خرید تجاری در پروژه‌های سنگین انجام می‌دهیم باید برای انتقال تکنولوژی به داخل کشور هم تدابیری بیاندیشیم.

دانشجو: علوم دانشگاهی چگونه می‌تواند کاربردی شود تا به خدمت صنعت و تولید کشور درآید؟
قسمتی از دیپلماسی علمی، دیپلماسی علمی داخلی است یعنی اینکه بتوانیم ارتباطات داخلی بین صنعت و دانشگاه در چهارچوب علمی برقرار کنیم که به نوعی دیپلماسی علمی محسوب می‌شود. تبادل بین صنعت و دانشگاه می‌تواند پاسخگوی نیاز‌های علمی بخش صنعت و محیا کردن نیاز‌های تحقیقاتی و تجربی مراکز علمی باشد.

قطعا با توجه به برنامه‌های اقتصاد مقاومتی، یکی از محور‌های اصلی ماموریت‌گرا شدن دانشگاه‌ها برای حل مشکلات اقتصادی کشور است که در این موضوع ارتباط با صنعت داخل و خارج از کشور اهمیت بالایی دارد. در پروژه‌های وزارت نفت مشاور علمی بین المللی از کانال دانشگاه تعریف شده که فکر بسیار عالمانه‌ای است.

یکی از کار‌های بزرگی که در همین راستا انجام شد واگذاری تحقیقات توسعه‌ی ٢٠ میدان نفتی به دانشگاه‌ها بود که این دانشگاه‌ها می‌توانند در تحقیقات خود از مشاورین بین المللی هم بهره‌مند شوند البته در همه صنایع این حرکت خوب در دست اقدام است که بنده یک نمونه از آن‌ها را مثال زدم بنابراین در ارتباط دانشگاه با صنعت هم پروژه‌های مشترک علمی دانشگاهی و شبکه سازی بین المللی فعال شده است و می‌توانیم از ظرفیت دیپلماسی علمی در رفع نیاز‌های صنعتی و متعاقب آن برطرف کردن ضعف‌های اقتصادی و در راستای اقتصاد مقاومتی استفاده کنیم.

وضعیت مطلوب این است که همه‌ دانشگاه‌ها در مراکز علمی و اساتید دانشگاهی درگیر با دیپلماسی علمی باشند که متاسفانه اینچنین نیست و فعلا محدود است، اما در مسیر خوبی قرار گرفتیم و امیدواریم دیوار بی‌اعتمادی که ناشی از عدم شناخت کافیست میان مجموعه‌ صنعت و دانشگاه فرو ریزد.

دانشجو: برای فراگیر شدن حرکت‌های مثبت و موثر در دیپلماسی علم و فناوری بخصوص در ارتباط بین صنعت و دانشگاه یا همان دیپلماسی علمی داخلی چه زیرساخت‌هایی نیاز است؟
یکی از جنبه‌های فراگیر کردن ارتباطات علمی این است که صنعت ما باید رقابتی شود. به معنی حضور در بازار‌های داخلی منطقه‌ای و بین المللی که در گذشته خیلی وجود نداشته است. صنعتی که رقابتی نباشد ذاتا به دنبال تحقیق و توسعه نمی‌رود. امروز ما سنگ معدن به کشور‌های اسپانیا و ایتالیا صادر می‌کنیم و آن‌ها بعد از فرآوری صادرش می‌کنند، در واقع ما خام فروشی می‌کنیم، اما آن‌ها با ارزش افزوده می‌فروشند، چرا که صنایع آن‌ها در بازار‌های رقابتی حضور دارد.

 

اگر می‌خواهیم صنعتی زنده و پویا داشته باشیم لازمه آن تقویت دیپلماسی علمی و همینطور دیپلماسی اقتصادی است که مکمل یکدیگر می‌باشند. دفاتر تحقیق و توسعه دانشگاهی باید به سمتی بروند که پاسخگوی نیاز‌های کاربردی صنعتی و اقتصادی کشور باشند. از طرفی صنایع ما باید به تحقیق و توسعه توجه کنند که خوشبختانه با در نظر گرفتن تشویق‌ها و معافیت‌های مالیاتی در حال هدایت به این جهت می‌باشند. اگر شرکتی مثل سامسونگ در دنیا مطرح شد برای تحقیق و توسعه هزینه کرد.

 از سوی دیگر با در نظر گرفتن حق الزحمه برای دانشجویان و اساتید قطعا آن‌ها هم مشتاق به کاربردی کردن مطالعات و تحقیقات خود خواهند بود، بنابراین ما ظرفیت و توانمندی لازم در حل مشکلات بخش صنعتی را داریم، اما ارتباط بین صنعت و دانشگاه به خوبی برقرار نشده است.

طبق قوانین باید ٤ درصد از GDP  ما به تحقیق و توسعه (R&D) تخصیص داده شود. الان این عدد نیم درصد است. بنابراین وقتی برای تحقیق و توسعه سرمایه گذاری نکنیم نه صنعت ما و نه سایر مسائل اقتصادی اجتماعی بهداشتی و فرهنگی ما رشد نخواهد کرد. شروع فعالیت شرکت‌های خودروسازی ایران با شرکت‌های کره جنوبی تقریبا در مقطع زمانی بود، اما از زمانی که آن‌ها برای تحقیق و توسعه سرمایه گذاری کردند خود را در بازار‌های جهانی و در رقابت با شرکت‌های بزرگ بین المللی مطرح کردند.

دانشجو: در بحث برگزاری کنگره‌ها و سمینار‌های بین المللی وضعیت موجود و وضعیت مطلوب کشور چگونه است؟
در سال‌های اخیر با اعمال فشار‌های خارجی و ایجاد محدودیت از سوی آمریکا برای سفر مسافران خارجی به ایران و همچنین کمبود بودجه برای برگزاری کنگره‌های بین‌المللی شاهد کاهش حضور نخبگان و دانشمندان خارجی در کشور بودیم، البته در نقاط مختلف دنیا اکثر هزینه‌های کنگره‌ها و سمینار‌ها توسط اسپانسر بخش خصوصی تامین می‌شود و لذا نمی‌توان همه هزینه‌ها را به دولت تحمیل کرد. در دنیا بسیاری از کارخانه‌ها و صنایع و کشور‌ها حامی برگزاری کنفرانس‌های علمی و تحقیقی هستند.

درسال‌های اخیر وضعیت بهتری در برگزاری کنفرانس‌ها و همایش‌های بین‌المللی پیدا کردیم، اما با وضعیت مطلوب فاصله زیادی داریم؛ لذا بایستی نگاه کاهش هزینه‌ای به تحقیق و توسعه و برگزاری کنفرانس‌های علمی به نگاه سرمایه گذاری تغییر یابد و به اولویت تبدیل شود تا به شناخت سایر کشور‌ها نسبت به ظرفیت‌های داخلی ما و بهره برداری از توانایی‌ها کمک کند.

امسال بسیاری از شرکت‌های علم و فناوری دنیا در اجلاسی که در اصفهان تدارک دیده شده شرکت می‌کنند که امیدواریم شاهد مراودات اثرگذاری در حوزه علم و فناوری در سطوح بین المللی باشیم.

دانشجو: در برگزاری سمینار‌ها و کنفرانس‌های بین المللی چه تدابیری در نظر گرفته شده تا بتوانیم  ارتباطات و تعاملات را مستمر و روز افزون کنیم؟
شاید برای ارتقاء این ارتباط نتوان فرمول مشخصی ارائه داد چرا که نیازمند ارتباطات شخصی، عاطفی و تنگاتنگ است. به نوعی می‌توان گفت ارتباطات بین‌المللی یک علم است که باید به افراد آموزش داده شود یا برای آن‌ها مشاور در نظر گرفت.

دانشجو: بعد از امضای برجام آیا رشد چشمگیری در خصوص ارتقاء دیپلماسی علمی داشته ایم؟
قطعا داشته‌ایم. بنده وقتی در جلسات دانشگاهی و علمی می‌رفتم شاهد برقراری ارتباط و احترام بیشتری از طرف اساتید دانشگاه‌های بزرگ و معتبر دنیا با اساتید خودمان بودم. ارتباط ما بعد از برجام با دانشگاه‌های اروپایی بیشتر شد، اما اینکه سطح دیپلماسی علمی ما رشد چشمگیری داشته باشد به تداوم نیاز دارد.

پیشبرد طرح‌ها و پروژه‌های مشترک علمی زمان بر و طولانی مدت است، اما به نظر می‌رسد با برهم خوردن برجام، دوباره در روابط بین‌المللی خلل ایجاد شود. در مجموع می‌توان گفت برجام به توسعه روابط علمی با سایر کشور‌ها کمک کرد. اما اینکه در همه جهات و پایدار و مستمر باشد جای تامل و بررسی دارد.

 

 

دانشجو: آیا نیاز نیست دستگاه دیپلماسی کشور در مراودات و مناسبات با سایر کشورها، یک هیات علمی از دانشگاه را با خود همراه کند؟
شاید نتوان یک شکل و قالب همیشگی برای همراهی دانشگاه با دیپلمات‌های کشور متصور شد، اما هماهنگی بین وزارت علوم و وزارت امور خارجه ضرورت دارد. اگر قرار است تفاهم نامه یا قرارداد با یک کشور دیگر بسته شود بهتر است با هماهنگی مجامع علمی و دانشگاهی انجام شود تا بتوان از ظرفیت‌های علمی و متخصصان و نخبگان دانشگاهی در قرارداد‌های خارجی بهره برد.

ما در برخی کشور‌ها رایزن علمی داریم که در گذشته صرفا پیگیر مسائل دانشجویان ایرانی خارج از کشور بودند، اما امروز نیاز است تا سایر مسائلی که مطرح شد در دستور رایزن‌های علمی ما قرار گیرد، و البته تعداد رایزن‌های علمی کشور در دستگاه دیپلماسی افزایش یابد. رایزن‌های علمی می‌توانند زمینه ارتباطات علمی را فراهم کرده و ظرفیت و پروژه‌های کشور‌ها را شناسایی کنند، در واقع شناخت ما از ظرفیت‌ها و زمینه‌های همکاری با آن‌ها در حوزه علم و فناوری کم است که رایزن‌های علمی می‌توانند این شناخت را افزایش دهند.

توسعه‌ی علمی بدون دیپلماسی علم و فناوری امکان پذیر نیست، توسعه علمی مبنای توسعه کشور است، اگر به اقتصاد مقاومتی اعتقاد داریم که به معنی اقتصاد دانش بنیان و اقتصاد با محوریت علم است باید در دیپلماسی علمی سرمایه گذاری کنیم و بنده مطمئنم که ما برگ برنده‌های بزرگی داریم به این دلیل که ظرفیت علمی دانشگاه‌های ما بسیار بالا است.

یکی از اساتید به من می‌گفت چرا شما نمی‌روید خارج که به او گفتم کجا بروم وقتی بهترین دانشجویان را همینجا دارم. امروز باید همه‌ی ما برای ارتقاء ارتباطات بین المللی تلاش کنیم و پیوست‌های فناوری را رشد دهیم.