در دهه 70 میلادی باآنکه ارتش عراق در زمره ارتشهای بزرگ منطقه بود، اما باید اذعان کرد توان آن برای مبارزه با بزرگترین کشور خاورمیانه (ازنظر جمعیت و امکانات) کافی نبود. از آنجا که صدام که فردی جاه طلب بود با وقوع انقلاب اسلامی در ایران در سال ۱۳۵۷، و ایجاد آشفتگی سیاسی و نظامی، شرایط را برای خود فراهم دید تا از این نقیصه استفاده کند و به ایران حمله نماید.
قدرت نظامی ایران در دهه 70 میلادی به حدی زیاد بود که گفته میشد نیروی نظامی ایران «هدفی فراتر از اهداف منطقهای» را جستجو میکند. بااینوجود، خروج مستشاران خارجی در بهمن ۱۳۵۷ از یکسو و کاهش ۵۰ درصدی نفرات ارتش از سوی دیگر، توان نظامی ایران را در شهریور ۱۳۵۹ حداقل به یکسوم سطح پیش از انقلاب کاهش داده بود. در مقابل، ارتش عراق در سال ۱۳۵۹ ساختاری مناسب داشت. خلأ قدرت ناشی از سقوط شاه و به دنبال آن تضعیف حضور ایران در مناسبات امنیتی – نظامی خاورمیانه و خلیجفارس سبب شده بود تا حزب بعث عراق به فرماندهی صدام حسین به دنبال ایفای نقش جدیتری در منطقه باشد؛ بنابراین صدام در 31 شهریور 1359 جنگ را بهطور رسمی علیه ایران آغاز کرد.
در طول دوران جنگ، هرچه تحریمها ضد ایران افزایش مییافت، اما سیل تجهیزات و تسلیحات از کشورهای اروپایی و آمریکا و شوروی و حوزه خلیجفارس، از مسیر زمین و دریا و هوا به سوی کشور عراق سرازیر بود.
کمبود تجهیزات موجب شده بود که جمهوری اسلامی ایران از طرق مختلف ازجمله دور زدن تحریمها و استفاده از کشور ثالث، به دنبال رفع نیازها و تأمین تجهیزات و سلاحهای مورد نیاز خود باشد. در این حین وزارت سپاه با کوشش رزمندگان، صنعت را در عرصه تسلیحات نظامی، به میدان آورد و توانست برخی از ادوات را تولید و به خودکفایی برسد.
واحد ادوات و ضد زره یکی از واحدهای سازمان سپاه است که علاوه بر حضور مستمر و مؤثر در دوران هشت سال دفاع مقدس در پشت جبهههای نبرد با همکاری صنعت، در تأمین تسلیحات خدمت بزرگی را انجام داده است بنابراین تاریخ شفاهی ادوات و ضد زره یکی از حوزههای مهمی است که مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در راستای وظایف و اهداف خود درصدد برآمده این موضوع را در دستور کار خود قرار دهد. به همین علت بران شدیم تا با سردار علی عساکره مسئول ادوات و ضد زره سپاه در دوران دفاع مقدس گفتگویی را داشته باشیم که در ادامه ارائه میگردد.
سردار علی عساکره مسئول ادوات و ضد زره سپاه در دوران دفاع مقدس با اشاره به حضور خود در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس گفت: هدف از این حضور در ارتباط با تاریخ شفاهی ادوات در دوران دفاع مقدس است که پانزده جلسه از آن گذشته و اکنون به عملیات والفجر 4 رسیدهایم.
وی در خصوص مباحثی که تاکنون مطرحشده، اظهار داشت: تاریخ شفاهی را از هجوم دشمن بعثی به خاک میهن یعنی 31 / 6 / 1359 شروع کردهایم و تاکنون به پایان عملیات والفجر 4 رسیدهایم و از جلسات بعد به عملیاتهای بزرگ مثل خیبر، بدر و عملیاتهایی که در طول دفاع مقدس بود، میپردازیم.
سردار عساکره به جایگاه و اهمیت پرداختن به تاریخ شفاهی در دوران معاصر اشاره کرد و بیان داشت: ثبت تاریخ برای نسل آینده، ضروری است تا هم انتقال تجارب شود و هم واقعیتهایی که در طول دفاع مقدس اتفاق افتاده، بازگو شود چون این مسئله بسیار اهمیت دارد.
وی افزود: همچنین نحوه شکلگیری سازمان رزم سپاه در طول دفاع مقدس و مطرح کردن نقش نیروهای مردمی در شکلگیری این سازمان، خیلی مهم است تا در تاریخ ثبت شود.
مسئول ادوات و ضد زره سپاه در دوران دفاع مقدس ضمن بیان اینکه واحدهای ادوات و ضد زره، سلاحهای تخصصی هستند درعینحال گفت: بااینوجود، بیشترین کادر واحدهای ادوات و ضد زره در جنگ، نیروهای مردمی و بسیجی بودند و نقش اساسی در شکلگیری سازمان ادوات و ضد زره داشتند و مؤثر بودند.
وی در خصوص آموزش نیروهای مردمی برای ورود به واحدهای ادوات و ضد زره، عنوان کرد: بعد از گردانهای پیاده، واحد ضد زره، دومین واحدی است که در سازمان رزم سپاه شکل گرفت. نیروهای مردمی و بسیجی که ماندگار بودند، یعنی بیش از سه ماه یا بیشتر و یا حتی تا یک الی دو سال در منطقه میماندند، به واحدهای ادوات و ضد زره انتقال پیدا میکردند و دورههای تخصصی میدیدند.
سردار عساکره در ادامه به فرآیند تجهیز باوجود کاستیهای آن زمان اشاره کرد و اظهار داشت: تأمین تجهیزات در ابتدا برای سپاه خیلی سخت صورت میگرفت و محدودیتهای زیادی را داشت ولی با استفاده از تجاربی که رزمندگان و نیروها درصحنه نبرد و عملیات داشتند، با انتقال لجستیک به صنایع سپاه و ارتباطی که وزارت سپاه میان رزمندگان و کارخانهها برقرار کرد، توانستند در ساخت و تولید تجهیزات مثل خمپارهاندازها، موشکاندازهای ضدتانک و سلاحهای دیگر به موفقیت برسند.
وی با تأکید بر این نکته که خودکفایی را از زمان جنگ داشتیم، گفت: در طول جنگ بهخصوص اوایل جنگ، با توجه به کمبودهایی که داشتیم اما سلاحها، تولید و تأمین و اشکالات تمام سلاحها درصحنه نبرد بررسی میشد و تمام تجهیزات در دل عملیاتها به دست میآمد و ازآنجا به کارخانهها انتقال پیدا میکرد و تولیدات شکل گرفت.
مسئول ادوات و ضد زره سپاه در دوران دفاع مقدس در خصوص محدودیتها برای تأمین اظهار داشت: سپاه تجهیزات بهطور کامل در دست نداشت و تجهیزات در اختیار ارتش بود، ارتش خود نیز به تجهیزات نیاز داشت، سازمان رزم سپاه هم درحالتوسعه بود و نیاز به تجهیزات و امکانات داشت. از طرف دیگر عملیاتهای بزرگی به سپاه واگذارشده بود ازجمله عملیات شکست حصر آبادان، فتحالمبین، طریقالقدس، بیتالمقدس و برای این عملیاتها نیاز به تجهیزات زیادی بود اما تأمین نمیشد و محدودیت داشتیم.
وی افزود: مقداری از تجهیزات را از غنائم به دست آوردیم و یک مقدار هم توسط ارتش تأمین شد و از طرف دیگر سپاه در تأمین خرید تجهیزات، با شکلگیری وزارت سپاه در تأمین تجهیزات نقش داشت و وقتی آن امکانات آمد سازمان رزم سپاه توسعه پیدا کرد و در عملیاتها خیلی مؤثر بود.
سردار عساکره به ابتکار عمل سپاه در زمان نبود تجهیزات لازم در عملیاتها اشاره کرد و گفت: سپاه سعی میکرد عملیاتهای مشترک با ارتش انجام دهد تا بتواند از امکانات ارتش به نحو احسنت استفاده کند و برادران ارتش هم بهخصوص در عملیاتهای مشترک، همکاری زیادی داشتند.
وی متذکر شد: وقتی وزارت سپاه ایجاد شد و امکانات را تأمین کرد و تجهیزات را ساخت، سپاه توانست عملیاتهای بزرگی مثل والفجر 8، کربلای 4، کربلای 5 و والفجر 10 را هم پشتیبانی آتش کند و هم امکانات را تأمین نماید.
مسئول ادوات و ضد زره سپاه در دوران دفاع مقدس در خصوص راههای افزایش آشنایی نسل جدید در مورد هشت سال دفاع مقدس گفت: یکی از راهها تاریخ شفاهی جنگ است. انتقال این تجارب از طریق آموزش و بازدید و آشنایی نسل جدید با مناطق عملیاتی و بازسازی صحنههای عملیات از دیگر راهکارها دراینارتباط است.
وی در پایان اظهار داشت: در مانورهایی که سازمان سپاه برای نسل جدید برگزار میکند بهتر است نسلهای قدیم نیز حضورداشته باشند؛ زیرا آنها در آموزش و مانور و بازسازی صحنههای دفاع مقدس خیلی میتوانند کمک کنند و حضورشان برای انتقال تجارب مفید خواهد بود.