«جامعه‌گردی» چیست؟/ تلاش دانشجویان برای پی بردن به رازهای زیر پوست شهر

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ «جامعه‌گردی» یکی از طرح‌های خلاقانه و تازه‌ای است که در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران اجرا می‌شود. متنی که در ادامه می‌خوانید، روایتی از این طرح به قلم آقای حسین مرشدیان-کارشناس ارشد سیاست‌گذاری اجتماعی- است:

در دنیای امروز یکی از موضوعات مهمی که باعث پیشرفت و ‌توسعه‌ی جوامع می‌شود، ‌ایجاد پیوند میان علم و جامعه است. این پیوند دارای یک رابطه‌ی دو‌سویه است، بدین معنا که تعامل میان علم و جامعه علاوه بر کمک به رفع موانعِ رشد و پیشرفت جامعه، باعث خواهد شد تا علم نیز بواسطه‌ی مواجهه‌ی با مقتضیات روز و مسائل جدید، نواقص خود را ترمیم و راه‌ حل‌های خود را برای پاسخ گویی به نیازها، قوی‌تر‌ کند. نهاد دانشگاه بعنوان یکی از پایگاه‌های اصلی علم در جوامع، از مهمترین ارکان این پیوند است. دانشگاه محلی است که در آن نیروی انسانی مستعدِ تخصص مشغول به کسب علم می‌شود. در این میان به هر میزان که دانشگاه، بستری برای ایجاد تعامل و پیوند میان نیروی متخصص و جامعه باشد، موفق، و به هر میزان که به صورت محیطی گلخانه‌ای و آکواریومی اداره شود ناموفق خواهد ‌‌بود. این نوع نگاه به دانشگاه بعنوان یک بستر و محیط تعامل و نه هدف غایی، باعث خواهد شد تا نیروهای متخصص مطالبه‌شان از دانشگاه را به سمت ایجاد چنین فضایی معطوف کنند.

همچنین نهادهای اجتماعی وقتی بتوانند مشکلات و مسائل‌شان را به وسیله‌ی نیروهای متخصص رفع کنند، دانشگاه‌ها را بعنوان فضایی برای سرمایه‌گذاری دیده و برای تربیت نیرو‌های مستعد تخصص، امکانات و سرمایه‌های خود را به کار خواهند‌ گرفت. طرح «جامعه‌گردی» درصدد آن است تا دانشجویان علوم اجتماعی در ادامه‌ی فعالیت‌های علمی خود در محیط دانشگاه، به سمت شناسایی مسائل جامعه و شناخت آنها با استفاده از ابزارهای علمی حرکت کنند. در این طرح ابتدا مسائل اجتماعی جامعه، دسته‌‌بندی می‌شوند، محیط‌ها و مخاطبین مسائل، شناسایی و سپس جهت شناخت دقیق‌تر آن‌ها برنامه‌ریزی صورت می‌گیرد. این شناخت دقیق نیازمند طی‌کردن فرآیندی‌ است که در طی آن دانشجویان علاوه بر آشنایی با ادبیات علمی و نظری پدیده اجتماعی مورد نظر، با نمونه‌ی عینی آن نیز آشنا و از آن بازدید بعمل می‌آورند. سپس با به کارگیری تکنیک‌های مشاهده، مصاحبه، ارزیابی مشارکتی و... داده‌های خود را دسته‌بندی و فهم‌شان را در قالب گزارشی مکتوب ارائه می‌کنند. در مرحله‌ی بعد با به اشتراک‌گذاری نتایج مشاهدات با یکی از اساتید متخصص در حوزه‌ی مورد نظر، و مشورت با ایشان، فهم خود را علمی و دقیق‌تر می‌کنند و برای رفع نواقص بازدید قبلی خود مهیا می‌شوند. گام اول این طرح در محله‌ی «مرتضی‌گرد» و با موضوع حاشیه‌نشینی برداشته شد. محله‌ی مرتضی‌گرد بعنوان یکی از محله‌های حاشیه‌نشین شهر تهران، مکان مناسبی بود تا دانشجویان علاقه‌مند به این پدیده‌ی اجتماعی(حاشیه‌نشینی) اندوخته‌های علمی خود را محک بزنند و تجربه‌ی خود را افزایش‌ دهند.