جایزه مصطفی (ص) به دغدغه هم‌افزایی دانشمندان جهان اسلام پاسخ می‌دهد/ ۵۰۰ هزار دلار در انتظار برگزیدگان

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محیا معصومی- جدا از ترویج دین اسلام و دعوت از ادیان مختلف برای پیوستن به دین برگزیده الهی، نباید طرح ایده‌ای برای برجسته ساختن فعالیت مسلمین جهان و الگو کردن آن‌ها را نادیده گرفت. در کنار تمام جوایز بین‌المللی و نوبل‌هایی که به برترین محققان داده می‌شود چند سالی است که نام جایزه مصطفی (ص) می‌درخشد. این جایزه در راستای تجلیل از دانشمندان برجسته و زمینه‌سازی همکاری و توسعه علمی و فناوری، بعنوان یکی از نماد‌های شایستگی و برتری علمی در سطح جهان به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و حدود ۷ سالی است که توانسته مخاطبان زیادی را از ایران و سراسر دنیا به خود جلب کند.

برای آنکه با چگونگی به جریان افتادن اعطای جایزه مصطفی (ص) آشنا شویم و اطلاعات کاملی را در این باره به مخاطبان دهیم، گفتگویی را با علی عمرانی رییس کارگروه اجرایی جایزه مصطفی (ص) تدارک دیدیم. پس با ما همراه باشید

ایده جایزه مصطفی (ص) از کجا مطرح شد؟
با توجه به فرصت‌های زیادی که در جهان اسلام وجود دارد و توجه به آنکه با ایجاد زمینه همکاری‌های موثر می‌توان نتایج مفیدی را از آن‌ها شاهد بود، چگونگی ایجاد این همکاری و فراهم کردن بستر‌های مورد نیاز، سوال مهمی بود که به میان آمد؛ از این رو برای ارائه پاسخ به رفع دغدغه همکاری و هم‌افزایی دانشمندان جهان اسلام در راستای تاثیرگذاری در جامعه، ایده جایزه مصطفی (ص) مطرح شد.

 

طرح این ایده باعث شد تا بستر‌های متنوعی همچون اعطای جوایز از سوی نهاد‌ها و بنیاد‌های علم و فناوری مورد مطالعه قرار گیرد. این مطالعات نشان داد، برای بنیاد‌های صاحب توفیق، اعطای جایزه آخرین اتفاق نیست بلکه نقطه شروع یک تجربه بلندمدت است، تجربه‌ای از جنس همکاری، هم‌افزایی و اثربخشی علم و فناوری در زندگی مردم.

برای این راه‌اندازی این ایده چقدر مطالعه و مذاکره انجام گرفته است؟
جوایزی که کمتر صاحب توفیق می‌شوند، مجموعه‌هایی هستند که تنها با شناسایی مخاطبان خاص خود داستان را با اعطای جایزه به پایان می‌رسانند، در این موضوع ضمن شناسایی بیش از ۱۴۰۰ جایزه علمی و فناوری دنیا، ۳۰۰ جایزه مطرح مطالعه و ۶ جایزه بصورت دقیق مورد بررسی قرار گرفت؛ البته در این میان مذاکرات، گفتگو‌ها و بازدید‌های متعددی داشتیم تا بتوانیم به بستر مورد هدف برسیم.

نکته مهم در مطالعات انجام شده این بود که نهاد‌های اعطا کننده جوایز علم و فناوری بعنوان یک عامل مهم در زیست بوم علم و فناوری، نقش تسهیل‌گری و تاثیرگذاری را در توسعه علم و فناوری ایفا می‌کنند، درنتیجه بر رشد و ارتقای سطح جامعه مخاطب اثر می‌گذارند، بنابراین ماموریت اعطای جایزه با برنامه‌ریزی برای نقش‌آفرینی در توسعه علم و فناوری به منظور ارتقاء رفاه عمومی جامعه تکمیل می‌شود.

بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) با این ماموریت کار خود را آغاز و فعالیت‌های مختلف را برای آن برنامه‌ریزی و تعریف کرد.

 

ماموریت اصلی بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) چیست؟
دبیرخانه جایزه مصطفی (ص) ماموریت دارد این جایزه را به برجستگان علم و فناوری اعطا کند و قصد دارد این برجستگان را بعنوان الگو‌های حوزه علم و فناوری برای ارتقاء سطح علمی جامعه مخاطب، معرفی کند.

از آنجایی که بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) به دنبال توسعه علم و فناوری است، سعی می‌کند در اولین سطح، عموم جامعه را مورد مخاطب قرار دهد و به گفتمان‌سازی علم و فناوری درجامعه مخاطب کمک کند لذا برنامه‌ها و ابزار‌های مختلفی را به کار گرفته که موزه هنر مصطفی (ص) یکی از این برنامه‌ها و محافل است که سعی دارد با محوریت حضرت رسول (ص) ترویج علم و فناوری را با بهره بردن از زبان قدرتمند هنر دنبال کند.

آثار اعطایی از سوی هنرمندان ایران و دیگر کشور‌های جهان اسلام به رونق بیش از پیش این موزه کمک می‌کند.

از دیگر فعالیت‌های بنیاد برایمان بگویید.
یکی دیگر از فعالیت‌های درحال انجام این بنیاد مربوط به حوزه باشگاه سفیران مصطفی (ص) است که نمایندگان بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) از ملیت‌های مختلف بصورت داوطلبانه برای تحقق اهداف بنیاد و منطبق بر توسعه علم و فناوری در جوامع خود در سطح بین‌الملل فعالیت می‌کنند.

قصد داریم دانش‌آموزان را با کاربردی کردن علم و فناوری بیشتر آشنا کنیم تا از آموزه‌های خود لذت بیشتری ببرند و خلاقیت را در اجرای فعالیت‌های علمی به کار بگیرند، این امر در محیطی کنترل نشده اتفاق می‌افتد و آن‌ها آزادانه می‌توانند ایده‌های خود را در قالب فیلم‌های کوتاه برای مسابقه دانش‌آموزی نور اجرا و ارسال کنند.

در ادامه‌ی مسابقه بین‌المللی دانش‌آموزی نور، سعی می‌شود طی برنامه‌ای دو الی سه روزه، فضایی را برای توانمندسازی دانش آموزان صاحب استعداد فراهم کند، درحقیقت بیشتر از آموزش می‌خواهیم شرکت‌کنندگان در قالب نوعی بازی، خلاقیت و نوآوری را تمرین کنند.

برنامه‌ای برای تقویت خلاقیت و نوآوری دانشجویان هم دارید؟ ماجرای رقابت کنز چیست؟
برای توانمندسازی جامعه مخاطب در حوزه خلاقیت و نوآوری تلاش داریم دانشجویان را به حل مسئله ترغیب و تشویق می‌کنیم. دانشجویان و پژوهشگران سعی می‌کنند با به اشتراک گذاشتن ایده‌های قابل تجاری‌سازی خود که می‌تواند مسئله‌ای از مسائل جامعه را پاسخ دهد، در رقابت علمی کنز شرکت کنند.

 

در تکمیل رقابت بین‌المللی کنز، اعزام نامزد‌هایی به فرصت‌های تحقیقاتی و همکاری آنان با برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) برای ارتقا و جهش‌های علمی پژوهشگران اتفاق افتاد تا آن‌ها بتوانند در سطحی بالاتر میان اساتید و اعضای هیات علمی برجسته جهان اسلام فعالیت کنند. در سطح بعدی برای تاثیرگذاری در توسعه فعالیت‌های بیشتر اساتید و اعضای هیات علمی در جهان اسلام، تلاش بر این است که شبکه بین‌المللی همکاری‌های علمی و فناوری آن‌ها را تقویت کنیم.

قطعا تجلیل از برگزیدگان امری مهم است، اما ایجاد زمینه همکاری با برگزیدگان اهمیت بیشتری دارد از این روبرای اتصال شبکه همکاری اساتید به برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) ضمن برگزاری رویدادی سالانه به عنوان نشست تبادل تجربیات علم و فناوری (STEP)، تفاهم‌نامه‌هایی را با سازمان‌های مختلف تدارک دیدیم که از جمله آن تفاهمی با بنیاد ملی نخبگان است تا افراد صاحب امتیاز و حائز شرایط مثل اساتید، پژوهشگران و دانشجویان به فرصت‌های مطالعاتی اعزام شوند، همچنین پروژه‌های مشترک آن‌ها با یکدیگر مورد حمایت قرار گیرد.

با توجه به اینکه منتفع شدن جهان اسلام از هم‌افزایی دانشمندان در زیست‌بوم علم و فناوری بسیار اهمیت دارد، آیا در بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) برای این موضوع فکری کرده‌اید؟
همکاری‌های علمی گاهی مواقع به تولید فناوری و تجاری‌سازی منجر می‌شود از آنجایی که برخی اساتید و اعضای هیات علمی جهان اسلام محصولات و خدماتی دارند که می‌تواند در کشور‌های دیگر و حتی منطقه اثربخشی خوبی داشته باشد، بنابراین برای تسهیل در این مهم، رویدادی تحت عنوان EISA جهت آشنایی صنایع با دستاورد‌های دانشمندان جهان اسلام با هدف توسعه محصول، توسعه بازار و یا جذب سرمایه‌گذار برگزار می‌شود.

طی این رویداد شرکت‌ها و مجموعه‌های حقوقی برآمده از دانشگاه‌ها که از سوی پژوهشگران، اساتید یا دانشجویان تحصیلات تکمیلی اداره می‌شود و توانسته خروجی‌های اثربخش در زندگی بشر داشته باشد به صنایع کشور‌های دیگر معرفی خواهد شد، درواقع محفلی برای ملاقات این افراد ایجاد می‌کنیم تا برای توسعه محصولاتشان، سرمایه‌گذار‌های لازم را جذب کنند.

برگزاری چنین رویدادی باعث منتفع شدن جهان اسلام از هم‌افزایی دانشمندان در زیست‌بوم علم و فناوری می‌شود.

 

هزینه انجام فعالیت‌های متنوع بنیاد به ویژه جایزه مصطفی (ص) از کجا تامین می‌شود؟
هزینه فعالیت‌ها از محل خیرین، واقفین و حامیان تامین می‌شود، منابع دو دوره اخیر جایزه مصطفی (ص) بطور کامل از محل خیرین علاقمند به اهداف و ماموریت بنیاد مصطفی (ص) تامین شده است و امیدواریم در آینده بصورت وسیع‌تر وقف علم و فناوری دنبال شود. هم‌اکنون خیرین درقالب جامعه خادم‌المصطفی (ص) مشارکت می‌کنند.

درحال حاضر حدود ۳۷۰ واقف و خیر از کشور‌های مختلف عضو جامعه خادم‌المصطفی (ص) هستند، البته، چون شروع فعالیت‌های جامعه‌المصطفی (ص) از ایران بوده است طبیعتا اعضای ایرانی مشارکت بیشتری دارند، اما می‌خواهیم زمینه‌های افزایش مشارکت را فراهم کنیم تا فعالیت‌های علمی در کشور‌های مختلف ساماندهی شود.

جامعه خادم‌المصطفی (ص) اهداف و فعالیت‌های بنیاد علم و فناوری مصطفی (ص) را پیگیری می‌کنند، این جمع خیرینی هستند که روبه روز به تعداد آن‌ها در سراسر دنیا اضافه خواهد شد، اما لزوما نیاز به مکان فیزیکی برای گردهمایی خود ندارند. هرچند که جامعه خادم‌المصطفی (ص) محل فیزیکی خاصی برای استقرار خود ندارند، اما همواره در کنارمان هستند و در برخی مواقع نشست‌هایی را با آن‌ها تحت عنوان «آیین اعطای نشان جهانی خادم المصطفی (ص)» درجهت تبادل نظر بیشتر برگزار می‌کنیم.

جایزه مصطفی (ص) یک جایزه نوبل اسلامی است؟
نشریه علمی نیچر برای اولین بار از جایزه مصطفی (ص) بعنوان نوبل اسلامی یاد کرد، اما معتقدیم که این جایزه ماموریتی مشخص دارد و به نام حضرت رسول (ص)، رفاه، امنیت و سلامت بشریت را با تمرکز به جهان اسلام دنبال کند و امید است اثرگذاری روزافزونی را شاهد باشیم، بنابراین در عین حالیکه از تجارب موفق در عرصه بین‌الملل بهره برده می‌شود، لزومی ندارد که جایزه مصطفی (ص) را با جایزه نوبل یا هرنوع جوایز دیگر مقایسه کنیم و با عنایت رسول گرامی اسلام (ص) در بلند مدت شاهد توفیقاتی بیش از پیش در اهداف این بنیاد خواهیم بود.

نکته قابل توجه این است که بنیاد‌ها بستری را برای توسعه فناوری و توانمندی جامعه و مخاطبانشان ایجاد می‌کنند و حمایت از طرح‌های پژوهشی و آماده‌سازی شبکه تعاملات نزدیک و موثر را در برنامه‌های خود دارند لذا لزوما دریافت جایزه مقصد و هدف غایی نیست.

یک اثر چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد تا بتواند در زمره نامزد‌های جایزه مصطفی (ص) قرار گیرد؟
جایزه مصطفی (ص) به اثری موثر تعلق می‌گیرد که بدیع و نوآورانه، در لبه‌ی علم و توسعه دهنده مرز‌های دانش باشد. این اثر باید تاثیرگذار بر زندگی بشر بوده و صاحب اثر نیز باید از پیشینه‌ای علمی برخوردار باشد. تمامی افرادی که زمینه‌ی نامزدی دریافت جایزه مصطفی (ص) را دارا هستند، برای آگاهی از فرآیند و چگونگی نامزد شدن می‌توانند با دبیرخانه جایزه مصطفی (ص) از طریق شماره تماس ۲۲۲۲۰۸۵۰ اقدام نموده و یا به http://mstfdn.org/ مراجعه کنند.

 

دوره آتی جایزه مصطفی چه زمانی برگزار می‌شود؟
براساس اساسنامه جایزه مصطفی (ص) این رقابت بصورت دو سالانه مقارن با میلاد حضرت رسول (ص) در هفته وحدت برگزار می‌شود، از این رو دوره آینده جایزه مصطفی (ص) آبان ماه ۹۸ برگزار خواهد شد. گفتنی است زمان برگزاری آیین اعطای جایزه مصطفی (ص) براساس تقویم هجری قمری است.

فعالیت‌های ما برای توسعه و تاثیرگذاری بیشتر در زیست بوم علم و فناوری درحال گسترش است و ۶ ماه کاری شلوغی را در پیش‌رو داریم، فعالیت‌های ما از طریق سایت بنیاد مصطفی (ص) به اطلاع علاقمندان خواهد رسید.

گفتنی است، به زودی در راستای ترویج و تثبیت حوزه فناوری در جهان اسلام فعالیت مشترکی با سازمان ملل متحد خواهیم داشت.

خیلی از مخاطبان دوست دارند بدانند برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) چه جوایزی را دریافت می‌کنند؟
جایزه مصطفی (ص) مدالی برگرفته از اسطرلاب و مزین به نام حضرت رسول (ص) به همراه لوح تقدیر و جایزه نقدی ۵۰۰ هزار دلار است که کاملا از محل واقفین و خیرین تامین می‌شود.

 

جایزه مصطفی (ص) یک جایزه علمی است و ماموریت دینی و مذهبی را دنبال نمی‌کند بلکه تمرکز و فعالیت در حوزه‌های توسعه علم و فناوری دارد، اما بدون شک معرفی دانشمندان برگزیده جهان اسلام و فعالیت آنان برای بهبود زندگی بشر و ارتقای معیشت جهان اسلام به عنوان پیروان حضرت رسول اکرم (ص) گویای عمق دین مبین اسلام و شخصیت والای آن حضرت است که ایشان نیز در راستای صلح، سلامت و سعادت بشر به تاکید در تحصیل و تدریس در زمینه علم و فناوری بسیار پرداخته‌اند.