رایزآپ؛ طرحی که در دو شورای عالی اقتصادی خراسان شمالی تصویب شد اما حمایت نشد/ الگوبرداری استان‌های دیگر از این طرح

به گزارش خبرنگار  دانشگاه خبرگزاری دانشجو، گروه‌های کارآفرین یقینا یکی از مهم‌ترین زمینه‌های پیشرفت یک اقتصاد هستند. هرچه کارآفرینی در یک جامعه گسترش پیدا کند، قطعا رشد آنجا بیشتر خواهد بود.

 

برای این رشد گروه‌های شتاب دهنده‌ای در فضای حمایت از کارآفرینی راه افتاده اند. هرچند تعداد این مراکز بسیار کم است؛ اما نشان داده اند می‌توانند تاثیر بسیار بالایی داشته باشند. یکی از این مراکز، رایزآپ نام دارد که در بجنورد فعال است. با معین قدسی، مسئول این مرکز درخصوص رایزآپ گفتگو کردیم و از ماهیت و مشکلات پرسیدیم.

دانشجو: ابتدا در خصوص مجموعه رایزآپ توضیح دهید
رایزآپ یک فضای کار اشتراکی و مرکز شتابدهی است. در کشور‌های مختلف دنیا و حتی در کشور خودمان، کسب و کار تک نفره و نوپا و همچنین تیم‌های استارتاپی زیادی ایجاد شده و در حال انجام فعالیت در بازار کسب و کار خود هستند. در این بین، افراد و یا تیم‌هایی وجود دارند که در کاری مهارت دارند و یا علاقه‌مند به کسب مهارت هستند؛ اما با مشکلاتی مانند عدم وجود زیرساخت‌های اولیه روبرو هستند که این افراد را عموما جوانان دانشجو و یا فارغ التحصیلان استان تشکیل می‌دهند و همواره مشکل فضای فیزیکی برای کار گروهی دارند و با افزایش اعضای تیم، با مشکلات بیشتر این چنینی در ابتدای راه روبرو خواهند شد.

 

از آنجایی که اکثر مخاطبین و سازندگان این فرهنگ را دانشجویان و جوانانی که صاحب ایده‌های جدید و راهی نو هستند، تشکیل می‌دهند، لذا منطقی است که باید سعی کنیم راه را برای آن‌ها هموار کنیم و آن‌ها را از ترمز‌ها و واسطه‌هایی که باعث کند شدن روال کاریشان می‌شودف برهانیم تا بتوانند سریع‌تر و مخصوصا متمرکز‌تر به کسب و کار نوپای خود بپردازند. فلسفه وجودی رایزآپ پاسخگویی به همین مشکلات است؛ یعنی در رایزآپ ما یک فضای باز کاری را فراهم کرده ایم و امکانات به تیم‌های مختلف داده می‌شود.

اما کار اصلی ما در رایزآپ، فرهنگ‌سازی و به نوعی محتوایی است. ما در این فضا سه اقدام اساسی انجام می‌دهیم. اولین فعالیت رایزآپ در بخش محتوا، برگزاری رویدادهاست. این رویداد‌ها در سه سطح برگزار می‌شود. اولین سطح آن رویداد‌های انگیزشی و آگاهی بخشی است. سطح دیگر آن، رویداد‌های رقابتی، چالشی و آموزشی است. در این رویداد‌ها افراد فیلتر می‌شوند و در بازه‌های زمانی دو یا سه روز آموزش‌هایی داده می‌شوند. این رویداد‌ها را در سال جاری دو بار برگزار کرده ایم. دسته دیگر رویداد‌ها تخصصی هستند. یعنی در مباحثی مانند طراحی، فنی و یا مدیریت، مباحث و آموزش‌های تخصصی ارائه می‌شود. این نوع رویداد نیز چندین بار برگزار شده است.

دومین فعالیت رایزآپ در بخش محتوا، به این صورت است که وقتی گروهی روی یک پروژه کار می‌کنند، ممکن است در ادامه راه به چالش‌هایی بر بخورند. پاسخ به این چالش‌ها نیازمند تجربه است که یک مربی باید آن را حل کند. ما به یک شبکه از مربیان دسترسی داریم و با توجه به نیاز از اعضا از مربیان استفاده می‌کنیم. پس هدایت دومین فعالیت محتوایی ماست.

سومین بخش از فعالیت‌های محتوایی رایزآپ، آموزش مفهوم صحیح کسب و کار است. افراد می‌توانند با روال راه‌اندازی کسب و کار آشناشوند و لذا تبدیل ایده خود به یک کسب و کار واقعی را به صورت علمی و عملی یاد بگیرند. این آموزش‌ها شامل ایده پردازی، رسید به حداقل محصول پذیرفتنی، اعتبار سنجی، توسعه بازار و محصول، جذب سرمایه و سایر می‌باشد؛ لذا ما افراد را برای روز ارائه به سرمایه گذار در یک بازه زمانی بلندمدت آماده می‌کنیم. این یک گفتمان سازی است و نیاز است این مفاهیم به افراد منتقل شود. رسالت ما در مجوعهی رایزآپ، یک رسالت اکوسیستمی است. ما داریم در مسیر توسعه سیستمی کارآفرینی در استان حرکت می‌کنیم.

دانشجو: مجموعه رایزآپ از چه پروژه‌هایی حمایت می‌کند؟
همانطور که قبلا هم اشاره کردیم، رایزآپ یک فضای کار اشتراکی است و برای افرادیست که در جستجوی ساختن یک ایده یا راه‌اندازی کسب و کار‌های نوپا هستند؛ لذا همه افراد در حوزه‌های مختلف برای ساخت رویاهایشان می‌توانند روی رایزآپ حساب کنند تا دیگر نگران فضا و زیرساخت‌های اولیه راه‌اندازی کسب و کارشان نباشند. در حال حاضر سه تیم به طور کامل در حال کار بر روی ایده‌های خود در حوزه اینترنت اشیا، گردشگری و پردازش متن هستند. همچنین دانشجویان متعددی به صورت هفتگی و روزانه برای انجام پروژه‌های شخصی یا گروهی به رایزآپ می‌آیند.

دانشجو: از چه زمانی تصمیم گرفتید چنین فضایی را به وجود آورید و تعداد هسته مرکزی شما چند نفر بود؟
این مسیر از سال ۱۳۹۱ در تهران شروع شد و از مهرماه ۱۳۹۴ با یک تیم ۱۲ نفره این مسیر را در استان خراسان شمالی و در شهرستان بجنورد شروع کردیم. تیم با کفش‌های آهنین خود تصمیم به ایجاد یک کار و فرهنگ نو در استان داشت و با وجود سختی‌های زیادی که در ابتدای راه به خاطر اولین بودن و نا آشنا بودن مفاهیم اولیه در استان روبه رو شدیم، ولی مطمئنم تاکنون موفق بوده‌ایم که امروز با حمایت اداره کل کار، تعاون و رفاه اجتماعی با رایزآپ در فضای طبقه دوم کتابخانه دانشگاه بجنورد مستقر هستیم.

 

هرچند خیلی از آن ۱۲ نفر امروز در کنارمان نیستند، ولی اگر بخواهیم دقیق‌تر درمورد اکوسیتم استان صحبت کنیم، تا امروز با برگزاری ۵ استارتاپ‌ویکند در استان و آموزش ۱۰۰ شرکت کننده در سه روز، درواقع حدود ۳۰ هزار نفر را می‌توانیم عضو این جامعه‌ی نوپای کارآفرینی بدانیم. تیم و کسب و کار‌های زیادی در این مدت تشکیل شدند و تجربیات زیادی را دیدیم. تیم «پیگام» بعد از ۳ سال تجربیات موفق و نا موفق بالاخره توانست در رویداد‌های بین‌المللی بدرخشد. تیم‌هایی همچون نون‌آور، رویدادآن و تیم‌های بسیاری جزو فعالین استان هستند و نسبت به اینکه بجنورد، شهر کوچکیست، ولی روز‌های خوبی را در جامعه کارآفرینی استان با همت جوانانش می‌توانیم ببینیم.

دانشجو: تاثیرگذاری خود در فضای استان را چطور ارزیابی می‌کنید؟
وقتی ما می‌گوییم رسالت ما توسعه اکوسیستمی کارآفرینی استان است، باید توجه کنیم که اکوسیستم، عضوی از یک مجموعه‌ بزرگتر است.. این مجموعه را بخش دولتی، قانون‌گذران، نهاد‌های آموزشی مثل دانشگاه‌ها، سرمایه‌گذاران و در نهایت مراکز شتابدهی تشکیل می‌دهند. ما یک نقطه عطفی را در استان به وجود آوردیم و می‌خواهیم این را بقیه‌ی اعضا درک کرده باشند تا وارد این فضا شوند. ما جوانانی بودیم که به هیچ نهادی وابسته نبودیم، اما اکنون نهاد‌های مختلفی پای کارند. ما نقش خود را به عنوان تاثیرگذران و فرهنگ‌سازان در این اکوسیستم می‌دانیم و نه بیشتر.

دانشجو: حمایت‌های نهاد‌های مسئول به چه میزان بوده است؟
توسعه اکوسیستم کارآفرینی یک رسالت کلان است. بخش خصوصی به تنهایی نمی‌تواند اقدام کند. دولت نیز به دلیل کند و غیر چابک بودن نمی‌تواند با تیم‌های کارآفرینی حرکت کند؛ لذا ما طرحی به نام «طرح جامع کارآفرینی» را با همکاری اداره کار نوشتیم. سال ۹۵ این طرح در ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی استان تصویب شد و در نزدیک به بیست بند ارتباط این طرح با اقتصاد مقاومتی را شرح دادیم. بعد از مدتی این طرح در شورای برنامه ریزی استان نیز به همراه بودجه‌ای تصویب شد؛ لذا ما دو مصوبه خیلی مهم در دو شورای اصلی اقتصادی استان داشتیم. از طرفی توجه ویژه‌ای به فضای کارآفرینی باید باشد. از طرفی اینطور نبوده که طرح ما تصویب شود و ما منتظر بایستیم تا بودجه‌ای بدهند. به دنبال آن رفتیم. با این حال دولت چابک نیست. حمایت بوده، اما برای حضور و همراهی در این مسیر خیلی جای کار دارد. اگر ما یک باره می‌رفتیم جلوی دولت می‌ایستادیم و می‌گفتیم به ما بودجه دهید حرفمان نادرست بود. اما اکنون گله‌ای که داریم به حق است، چون مسیر را به درستی طی کردیم. وقتی در عالی‌ترین شورای اقتصادی استان مصوبه داریم، توقع بیشتری داریم. نگاه استان باید به کارآفرینی بیشتر شود.

دانشجو: استان‌های دیگر سیستمی مانند رایزآپ را در خود دارند؟
فضا‌های کار اشتراکی یک اتفاق جدید و خوب در اکوسیستم کارآفرینی و فضای کسب و کار کشور است. در سایر نقاط کشور نیز مانند تبریز، مشهد، سمنان، بیرجند، تهران، کرمان، همدان و شهر‌های دیگر این فضا‌ها شکل گرفته اند. اما اینکه در سطوح عالی دولت و استان طرحی در طول برنامه ششم توسعه با هدف توسعه اکوسیستم استارتاپی مصوب شده باشد را مطلع نیستم.


دانشجو: دانشجویان و یا دیگر شهروندان چطور می‌توانند به این مجموعه جذب شوند؟
افرادی که تمایل دارند با ما وارد همکاری شوند می‌توانند وارد وب سایت ما شوند و به راحتی ثبت نام کنند و سپس از فضا و امکانات دیگر استفاده کنند. ما نیز در جستجوی راه‌های جدید برای برقراری ارتباط موثر با مخاطبینمان داریم که یکی از این راه‌ها، رویدادهاست.

از طرفی در فضای مجازی نیز مشغول شناسایی نخبگان و تیم‌ها هستیم. ما قصد داریم همه افرادی که به یک موضوع علاقه دارند را جذب کنیم، زیرا معتقدیم علاقه و تلاش ما را به موفقیت می‌رساند.

دانشجو: آینده‌ رایزآپ را چطور می‌بینید؟
نگاه ما به آینده، نگاهی سیال است. رایز آپ را متعلق به خودمان نمی‌دانیم و بدنه رایزآپ بین رشته‌ای است و مختص یک رشته خاص نیست؛ لذا قصد داریم رایزآپ را به یک جریان تبدیل کنیم. ایجاد یک فرهنگ سازمانی پویا در توسعه اکوسیستم کارآفرینی یکی از اهداف مهم ماست و ما به دنبال ایفای نقش خود در آن هستیم و به همین دلیل است که می‌گوییم آینده رایزآپ در مسیر آینده اکوسیستم کارآفرینی استان است.

به جوانان هم قطار خود می‌گویم از ایجاد یک کار جدید نترسید و به دنبال تفکر برنده باشید. برای شروع نکردن دنبال دلایل مختلف نباشید بلکه شروع کنید. ما در تفکر استارتاپی مفهومی به عنوان شکست نداریم، بلکه شکست‌های کوچک تجربه‌ها و اندوخته‌های مسیر هستند.

از مسئولین انتظار داریم حمایتشان را همراه ما داشته‌باشند. این شرایط و طرحی که امروز در بجنورد و خراسان شمالی برای اولین بار در کشور، ایجاد شد، فرصتی است که استان‌های دیگر نیز در حال الگو برداری از آن هستند و لذا فکر نمی‌کنیم بتوانیم فرصت خوب این چنینی را بیست سال آینده نیز شاهد باشیم. این راه با جوانان و کارشناسان استان شروع شده و به تصویب رسیده، اما باید حمایت و همراهی نهاد‌ها را به‌عنوان پشتوانه گرم اکوسیستم داشته‌باشیم تا محکم‌تر و سودمندتر حرکت کنیم.