رجبی دوانی: جشنواره "هنر مقاومت" ممیزات یک نمایشگاه تعریف شده را شکسته است

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، در حاشیه افتتاح پنجمین جشنواره هنر مقاومت، محمدعلی رجبی دوانی استاد؛ هنرمند و پژوهشگر برجسته کشور به تشریح ویژگی‌های این جشنواره و خصوصیات هنر اسلامی پرداخت.

وی گفت: به برکت انقلاب اسلامی ایران و خون شهدای بزرگوار ما، کسانی که امروز برای ما مانده‌اند به فرمایش مقام معظم رهبری، گنجینه‌های هستند که برای ما به جا مانده‌اند. در عالم هنر نیز، اساتید بزرگواری، چون استاد نجابتی و استاد شجاعی و باقی دوستان گنجینه‌های ما هستند.

رجبی‌دوانی افزود: این نمایشگاه مزیت خاصی بر همه نمایشگاه‌های قبلی و همه نمایشگاه‌های دیگری که برپایی آن‌ها در شهر و کشور ما رایج است، دارد؛ اولا اینکه انسان وقتی وارد این نمایشگاه می‌شود، نمی‌داند که وارد نمایشگاه شده است یا نه. خودِ من این احساس را داشتم. نمایشگاه نباید دیده شود؛ اگر نمایشگاه دیده شود، تبدیل به "اصل" میشود. در صورتی که در اینجا نمایشگاه؛ اصل نیست. من واقعا فکر کردم اینجا کارگران مشغول کارند و پس از پایان کار کلاههایشان را به دیوار آویخته‌اند. فضا طوری ساخته شده‌است که نمایشگاه دیده نشود. این اصل بسیار مهمی است. ما باید کاری کنیم که واسطه‌ها حذف شوند؛ همان‌طور که یک شهید خویش را واسطه‌ای میان خود و خدایش می‌پندارد و در نهایت خود را حذف می‌کند. اگر قرار باشد اثر یا تابلویی از شهید بکشیم، نباید ظاهر شهید را ملاک قرار دهیم؛ چرا که خود آن شهید نیز این کار را نکرده‌است و او رفته است برای اینکه موضوع شهادت و شهادت بر یگانگی خداوند باقی بماند. آنچه از یگانگی خداوند در این عالم وجود دارد، عدالت است؛ به همین خاطر ما شیعیان عدل را جزء اصول دینمان می‌دانیم؛ در حالی‌که در میان اهل سنت چنین نیست. به تبع عدل است که ما امامت را می‌شناسیم و امام داریم. چرا نهضت‌های غیر اسلامی و غیرشیعی موفق نمی‌شوند؟ زیرا آن‌ها امامت را نمی‌شناسند. اگر جایگاه امامت را بر اساس عدل می‌دانستند، در انقلاب‌هایشان موفق می‌شدند. بدین ترتیب، می‌بنید که همه آن‌ها شکشت می‌خورند. چون ولایت ندارند. ولایت؛ امری است که از خود توحید صادر شده و بعد به عدالت و از آنجا به امامت می‌آید.

این استاد نقاشی افزود: هنرمندان ما در این مسیر حرکت می‌کنند و آثاری می‌آفرینند. مهم نیست در چه رشته‌ای فعالیت می‌کنند. شما در اینجا می‌بینید برخی نقاشند، اما در کنار آن کاریکاتور هم کار می‌کنند؛ تصویرسازی هم کار می‌کنند. هرچه که انقلاب لازم بداند انجام می‌دهند. این نکته بسیار مهم است و از ویژگی‌های هنر انقلاب ماست که شیعه پیرو امام خود است. هرچه امامش اراده می‌کند، اراده‌اش بر اراده شیعیان مستولی می‌شود. من اینجا آثاری را دیدم که بسیاری از آن‌ها حائز نوآوری‌های خاصی هستند و میشود این‌ها را سازمان‌ها و ارگان‌ها بگیرند حتی مردم؛ کتیبه‌هایی را دیدم که میتواند در مساجد و حسینیه‌ها آذین بخش باشد. این‌ها نوآوری‌های خوبی هستند. خلاصه اینکه هنر مقاومت هنری صد در صد مردمی است و یکی از ویژگی‌های هنر اسلامی نیز همین است که باید مردمی باشد. هنرمند خود را در میان مردم گم می‌کند. در روایات داریم که مومن باید به گونه‌ای بگردد که انگشت‌نما نباشد؛ شاخص نباشد؛ اما وقتی دهان می‌گشاید، همگان بفهمند که او فردی عالم است. وقتی قلم می‌زند، بفهمند او هنرمند است؛ برخلاف بسیاری که تا به آن‌ها می‌گویند هنرمند، ابتدا باید قیافه‌شان داد بزند که هنرمند هستند. در صورتی که هنر اسلامی و شیعی، هنری است که تجلی‌گاه مردم است. آن مردم در فرهنگ اسلامی، اراده الهی در خلق است که با هدایت و راهنمایی، ولی امرشان حاصل می‌شود. ما در اینجا انواع کار‌ها را می‌بینیم؛ هرچند هیچ‌کس در اینجا ادعایی ندارد. کار‌های مختلفی هست و در تمام آن‌ها اخلاص موج می‌زند. هرکس هرکاری بلد است آن را انجام داده‌است.

این نقاش پیشکسوت افزود: دکوراسیون نمایشگاه پنجمین جشنواره هنر مقاومت بیش از سایر قسمت‌ها در نوآوری ولوله می‌کند و در آن از مصالح کارگری استفاده شده‌است. یک سری تخته‌ها، بشکه‌ها، بُتون‌ها و چیز‌های دیگری که برای ساختن ساختمان از آن‌ها استفاده می‌شود. تنها با چراغ‌ها نوری داده شده تا آثار دیده شود و به جز این چیز خاص دیگری وجود ندارد. این نمایشگاه، ممیزات یک نمایشگاه تعریف شده را شکسته است. اگر در غرب چنین اتفاقی می‌افتاد، می‌گفتند این یک کار پُست مدرنیستی است؛ چراکه در آن به تعبیر حافظ؛ "خلاف آمد عادت" کار شده‌است. ما اگر قرار باشد از میان این همه پراکندگی یک نقش حق پیدا کنیم، به یک جمعیت برسیم و به یک نکته توجه کنیم، باید این ممیزات را بشکنیم. فقط افراد را در فضا قرار دهیم. فضا حتی مهم‌تر از خود آثار است. وقتی به اینجا می‌آییم و آثار را می‌بینیم، دوستان هنرمند مسلمان به هم می‌رسند و یک فضای امنی در اینجا ایجاد می‌شود. همدیگر را می‌بینند و با هم صحبت می‌کنند. صحبت‌ها یا هنری است یا معنوی و هرگز از آن صحبت‌های رنج‌آوری که ما در نمایشگاه‌های معمول می‌بینیم، خبری نیست. پس اینجا نمایشگاه نیست بلکه همچون مسجد، مکانی مقدس است که این مکان مقدس را باید ارج بگذاریم. من از تمام کسانی که در راه‌اندازی این عبادت‌گاه شریک بودند، تشکر می‌کنم و امیدوارم عبادتشان مقبول درگاه حق باشد.

گفتنی است پنجمین جشنواره هنر مقاومت هم‌زمان با چهلمین سالگرد پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در ۱۰ بخش «پوستر»، «تبلیغات شهری»، «کارتون و کاریکاتور»، «تصویرسازی»، «طراحی صنعتی»، «پرچم و کتیبه»، «تایپوگرافی»، «گرافیک متحرک»، «نقاشی دیجیتال»، «عکس» و بخش ویژه «علمی ـ. پژوهشی» توسط گروه هنر‌های تجسمی روایت فتح؛ با دبیری مسعود نجابتی و دبیری اجرایی سیدمسعود شجاعی طباطبایی، برگزار می‌شود.

علاقه‌مندان جهت بازدید از این نمایشگاه می‌توانند تا تاریخ ۲۴ بهمن جاری به سالن شماره ۲ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان واقع در خیابان حجاب مراجعه کنند.