گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ نود و هفت، سال پر اتفاقی بود. از هر جنبه و هر زاویهای که به سال گذشته نگاه کنیم، رویدادهایی عجیب و منحصر به فرد میبینیم. ورزشمان بعید است دیگر اتفاقی مشابه جام جهانی 2018 را تجربه کند، سینمایمان یک جشنواره فجر به یاد ماندنی را از سر گذراند و رفتوآمد وزرای ورشکسته، سال سیاست را هم پر از اتفاق کرد.«دانشگاه» هم در میان این همه رخداد، روزهای پرحادثهای داشت. روزهایی با طعم تحصن و تغییر و روزه و حتی دادگاه. اینجا نگاهی انداختهایم به مهمترین اتفاقات دانشگاهیِ سالی که تلخ یا شیرین، بالاخره گذشت.
دادگاهی شدن دبیر سابق جنبش عدالتخواه دانشجویی: به نام عدالت
دیدار رمضانی رهبر انقلاب با دانشجویان، امسال رنگ و بوی متفاوتی داشت. حضور تعداد قابل توجهی از دانشجویان اصلاحطلب در دیدار یک طرف، مطرح شدن نظرات صریح گروهی از دانشجویان در مقابل رهبر انقلاب هم یک طرف. یکی از سخنرانان جنجالی دیدار رمضانی امسال، محمدجواد معتمدینژاد بود. دبیر سابق جنبش عدالتخواه دانشجویی در سخنانش، انتقادات تند و تیزی به نهادهای زیرمجموعه رهبری از جمله قوه قضائیه داشت و سوالات بیپردهای از آقا پرسید. فردای این دیدار اما، معتمدینژاد به سراغ جمعی از کامیونداران در پایانه بار تهران رفت تا در جریان مشکلات آنها و دلیل اعتصابشان قرار بگیرد که در فضای متشنجِ آنجا، توسط پلیس بازداشت شد. دبیر سابق جنبش عدالتخواه اما خیلی زود از بازداشت موقت خارج شد و چند ماه بعد، در زمستان97 برای همین حضور به دادگاه فراخوانده شد. جلسه دادگاه او البته به آرامی پیش رفت و جلسه دومش در بهار98 برگزار خواهد شد. معتمدینژاد و دوستانش در جنبش عدالتخواه، تلاش میکنند بی آنکه مطالبهگریهایشان توسط جریانات سیاسی داخل و خارج کشور مصادره شود، همچنان در مسیر عدالتخواهی گام بردارند و صبورانه، موانع عدالتطلبی را کنار بزنند.
بیشتر بخوانید:
روایت معتمدینژاد از علت دادگاهیشدنش
در جلسه اول دادگاه معتمدینژاد چه گذشت؟
تغییر دبیر شورای تبیین مواضع بسیج دانشجویی پس از سه سال: خداحافظی طولانی
عمر فعالیتهای دانشجویی در سطح دبیر تشکل یا دبیر اتحادیه، معمولاً بیش از یک سال نیست و تعداد دانشجویانی که مسئولیت کلان خود در تشکلها را به دو سال رسانده باشند معدود است. اما بسیج دانشجویی تا میانه سال97، با پدیدهای مواجه بود که برای سه سال، در راس امور مربوط به «تبیین مواضع بسیج دانشجویی» قرار داشت! محمدامین سلیمی که یکی از چهرههای رسانهایِ تشکلها هم هست، از سال 94 به جای ناصر آراسته دبیر بالاترین رکن تصمیمگیری بسیج دانشجویی شد و تابستان امسال این مسئولیت را به میلاد چاردولی تحویل داد. عملکرد سلیمی در این سه سال، پستیها و بلندیهای فراوانی داشت اما کمتر دانشجویی پیدا میشود که این سه سال را به طور کلی برای بسیج دانشجویی، منفی ارزیابی کند. باید منتظر ماند و دید رکورد سه سالهی امین سلیمی توسط کدام دانشجوی تشکلی شکسته خواهد شد.
بیشتر بخوانید:
خداحافظی بسیج دانشجویی با محمدامین سلیمی
ماجرای دهونک: از چپ تا راست پای سفرهی «درد مردم»
زمینهای محله «دهونک» یکی از قدیمیترین معماهای تهران است. زمینهایی که سرنوشت آنها حدود 80 سال است که در ابهام باقی مانده و چند وقت یک بار مالکیتشان از نهادی به نهاد دیگر منتقل میشود. بر اساس ادعای مسئولین دانشگاه الزهرا، مالکیت این زمینها در دوران اصلاحات، تمام و کمال به این دانشگاه واگذار شده و این یعنی حدود 100 خانوار ساکن در این محله، باید از آنجا بروند و خانههایشان را به تیغ بولدوزرها بسپارند. این، مطالبهی 15 سالهی الزهراییهاست که امسال و با ورود عملیاتی این دانشگاه به دهونک، رنگ تازهای به خود گرفت. دانشگاه الزهرا برای گرفتن زمینها عجله داشت و مردم نمیدانستند چطور باید خانههایشان را رها کنند و بدون پولِ دندانگیر، به جای نامشخصی بروند.
پای جنبش دانشجویی اما خیلی زود به ماجرا باز شد. جنبش عدالتخواه دانشجویی پای کار مردم دهونک آمد و با انتشار اسنادی، مدعی شد اساساً این بخش از زمینهای دهونک که در حال حاضر کاربری مسکونی دارند، اصلاً متعلق به دانشگاه الزهرا نیستند و کسی حق ندارد مردم را از خانههایشان بیرون براند. علاوه بر این، 30 آبان جمعی از دانشجویان در دهونک و روی خرابههای خانههایی که قربانی بولدوزرهای دانشگاه شده بودند، یک میزگرد تحلیلی ترتیب دادند. میزگردی که نماینده بسیج دانشجویی، جنبش عدالتخواه و انجمن اسلامیِ اصلاحطلب، در کنار هم آن را برگزار کردند تا نشان دهند هنوز دغدغهی مردم- مستقل از رنگ و جناح- برای همه دانشجوها مهم است.
سال گذشته، سال رفت و آمد دانشجویان به دهونک بود. حسینیهی این محله، بارها و بارها شاهد حضور دانشجویان و مسئولین بود تا دغدغهی این مردم، لابلای اخبار فراموش نشود. جنبش دانشجویی، آزمون پیچیدهی عدالتخواهی در ماجرای دهونک را از سر گذراند و البته، مثل همهی این هشتاد-نود سال، اصل ماجرای دهونک هنوز به سرانجام نرسیده.
بیشتر بخوانید:
همهچیز درباره ماجرای «دهونک»
فریاد دانشجویان از روی خرابهها
جلسه جنجالی دانشجویان با علیعسکری: یک روایت مخدوش
شانزده آذر است و جلسات «صمیمانه» مسئولین با دانشجویان! اصلا انگار برگزاری چنین جلساتی، بخشی از وظیفهی هرساله و بیلان کاریِ آقایان است و برای همین، از اوایل آذر تا اواخر آن، سالن جلسات دفاتر مسئولین تبدیل به محلهی بروبیای دانشجویان تشکلی میشود. امسال هم شماری از مسئولین برای شنیدن نظرات دانشجویان، به دانشگاهها نرفتند و در عوض نمایندگان اتحادیههای دانشجویی را به حضور پذیرفتند. این وسط فقط سیدابراهیم رئیسی بود که هم جلسهای خصوصی با دانشجویان در مشهد داشت و هم برای گفتگوی بیواسطه با عموم دانشجویان، به تهران رفت و مهمان دانشگاه شهید بهشتی شد.
در میان جلسات دانشجوییِ روز دانشجو اما یک جلسه، از بقیه پرسروصداتر شد. دانشجویان برای اولین بار به دفتر عبدالعلی علیعسکری -رئیس سازمان صداوسیما-دعوت شدند تا جلسهای صریح با او داشته باشند. نمایندگان اتحادیه تشکلهای دانشجویی، در این جلسه تقریبا 5 ساعته از هر دری با علیعسکری سخن گفتند. از ماجرای به کارگیری بازنشستگان در صداوسیما تا محتوای نامناسب برخی برنامههای تلویزیون. اما آنچه این جلسه را جنجالی کرد، روایت صداوسیما از آن بود. روابطعمومی سازمان صداوسیما، فیلمی 30 دقیقهای از این نشست را از طریق شبکه 3 پخش کرد. فیلمی خالی از انتقادات صریح دانشجویان و پر از لحظاتی که بنا بود از علیعسکری شمایل یک «قهرمان انتقادپذیری» بسازند. حاضرین در جلسه اما نسبت به این روایت صداوسیما معترض شدند و در نامهای از آقای رئیس خواستند فیلم کامل جلسه را پخش کند. درخواستی که مثل بسیاری از درخواستهای دانشجویان، بیپاسخ ماند.
بیشتر بخوانید:
نامه اعتراضی تشکلهای دانشجویی به رئیس صداوسیما
روایتی از تقطیع نظرات دانشجویان در صداوسیما
پویش دانشجویی «روزه نجات»: شکستن پیله عادت
درد اگر مداوم شود، اگر برای یک مدت طولانی ادامه پیدا کند، عادی میشود. درد اولش درد است. کمی که بگذرد، به عادت تبدیل میشود و حکایت «یمن» انگار برای ما چیزی از این جنس است. چیزی از جنس عادت به درد. بیش از سه سال است که یمن، در آتش نفرت سعودیها میسوزد و این روزها اخبار فاجعه یمن برای بسیاری از ما معمولی شده. جمعی از بروبچههای بسیج دانشجویی دانشگاه تهران اما برای شکستن پیلهی عادت، بلند شدند. به دنبال هیاهو و تجمع و طومار هم نرفتند. با یک سلاح ساده به جنگ سکوت جهان در برابر فاجعهی یمن رفتند: روزه.
دانشجویان بسیجی، در روزهای ابتدای زمستان، به مسجد دانشگاه تهران رفتند و «روزه نجات» را آغاز کردند. یک اعتکاف سه روزهی دانشجویی با نیت دعا برای نجات مردم یمن. خبر این پویش، مثل برق و باد منتشر شد و به کرختیِ رسانهها در قبال بحران انسانی یمن، تکانی داد. محمدجواد ظریف، محمدرضا عارف و چند چهره سیاسی دیگر هم از این پویش حمایت کردند. حجتالاسلام رستمی، مسئول نهاد رهبری در دانشگاهها هم به جمع اهالی «روزه نجات» آمد و سلام رهبر انقلاب را به این دانشجویان ابلاغ کرد. حرکت خلاقانه و دشوار بچههای بسیج دانشگاه تهران، نورافکنها را دوباره به سمت یمن برگرداند و مهمتر از این، الگوی تازهای از یک کنش دانشجویی آرام و اثرگذار را ارائه کرد.
بیشتر بخوانید:
سخنزانی امامجمعه موقت تهران در پویش «روزه نجات»
حضور صفار هرندی در میان دانشجویان حاضر در پویش «روزه نجات»
تحصن دانشجویی در مخالفت با FATF: بازگشت به قالب قدیمی
برای پیدا کردن آخرین خاطرهمان از یک تحصن دانشجویی، باید برگردیم به سال94 و دوران بررسی برجام در مجلس شورای اسلامی. آن روزها گروهی از دانشجویان در مقابل ساختمان مجلس شورای اسلامی چادر زدند و اعتراضشان به تصویب احتمالی برجام در مجلس را اینگونه نشان دادند. آن تحصن، با دخالت آرام نیروهای امنیتی بدون نتیجه مشخصی به پایان رسید؛ اما سه سال بعد و در مواجهه با مصوبهای تقریباً مشابه، دانشجویان باز به ابزار «تحصن» روی آوردند. آخر هفتههای بهمن و اسفند97، زمان تحصنهای پراکندهی دانشجویان در نقاط مختلف کشور بود. تحصنهایی در اعتراض به تصویب احتمالی لوایح چهارگانهی مرتبط با FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام.
بیشتر بخوانید:
گزارش تحصن دانشجویان در مسجد لولاگر تهران
گزارش تحصن دانشجویان در مسجد جامع بازار تهران
ماجرای FATF و سرنوشت آن در مجمع تشخیص، مسکوت ماند و به پس از تعطیلات نوروز موکول شد. نتیجه هرچه باشد اما، سال 97 سال بازگشت بخشی از جنبش دانشجویی به قالب «تحصن» و تلاش برای احیای آن در نقاط مختلف کشور بود.