تعهدات ایران ذیل توافق هسته‌ای قدرت ملی را کاهش داد/ ترامپ می‌تواند برجام را متوقف کند اما ما نمی‌توانیم

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو،‌ ابراهیم متقی در دومین روز از سی‌امین دوره همایش سیاسی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان با عنوان «جوان پیشرو در مسیر تمدن‌سازی» , گفت: اصل اول سیاست خارجی تلاش حکومت و کارگزاران برای حداکثر سازی منافع ملی است و منافع ملی کشور‌ها در تعارض هم قرار می‌گیرد و برای اینکه هر کشوری به خود اجازه ندهد که هر برخوردی با سایر کشور‌ها انجام دهد، باید منافع ملی‌اش را به قدرت ملی تبدیل کنند؛ به این صورت که منافع ملی ما اقتضا می‌کند تحریم‌ها برداشته شود، اما منافع ملی آمریکا اقتضا می‌کند که تحریم‌ها بیشتر شود برای اینکه کشوری اجازه برخورد با کشور دیگر را داشته باشد باید به قدرت ملی برسد اگر قدرت ملی نادیده گرفته شود منافع ملی و امنیت در آن کشور وجود نخواهد داشت.

ابراهیم متقی اشاره کرد:سیاست خارجی یعنی چه و کسانی که کارگزار سیاست خارجی هستند چه نقشی دارند؛ خیلی‌ها این نگاه را دارند که سیاست خارجی ادامه سیاست داخلی است. برخی نیز می‌گویند سیاست داخلی و خارجی مستقل از هم هستند.

وی افزود: عمدتا این نگاه را دارند که سیاست خارجی ادامه‌ی سیاست داخلی هست و عده‌ای می‌گویند از هم جدا و منفک هستند در حالی که من این نگاه را دارم که این دو با هم یک پیوست جدایی ناپذیر دارند و ترکیب این دو، امنیت را شکل می‌دهد و امنیت تابع چگونگی ترکیب این دو است.

استاد حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: رابطه سیاست خارجی و منافع ملی در تمام کتاب‌های مرجع سیاست مطرح شده است. انسان هوشمند و عقلایی باید ویژگی هزینه و فایده‌ای را در نظر داشته باشد و بداند کاری ارزشمندتر است که سود بیشتری را ایجاد کند.

متقی تصریح کرد: امروز در ادامه برجام در وضعیت فقدان امنیتی سیاسی و راهبردی قرار داریم جان جی مرشایمر در دی‌ماه سال ۹۶ به ایران آمده بود و صحبت‌هایی در دانشگاه تهران داشت او در کتاب «تراژدی قدرت سیاست کشور‌های بزرگ» اصول رفتار دیپلماتیک را مشخص کرده است در این کتاب آمده است: «اگر در دیپلماسی و روابط بین‌الملل امتیاز بدهیم بدون اینکه هیچ امتیازی دریافت کنیم و ادراکی از طرف مقابل داشته باشیم آن‌طرف مطالبات و فشار‌های خود را بیشتر خواهد کرد».

کارشناس مسائل بین‌الملل تأکید کرد: با مقایسه تحریم‌ها و فشار‌های آمریکا در حوزه روابط بین‌الملل پبش فرض این است که امروز فضای بین الملل آنارشی است و در این فضا هرکس می‌تواند هرکاری علیه دیگری انجام دهد و قدرت باعث می‌شود که این روابط متعادل شوددر این وضعیت با کاهش قدرت فشار بین‌المللی نیز افزایش می‌یابد و این یک معامله است که هرچه قدرتت افزایش یابد فشار بین المللی نیز کاهش خواهد یافت و برعکس آن نیز صادق است و این مسئله حاکی از این است که به واسطه کاهش قدرت، تحریم‌ها نیز افزایش می‌یابد.

وی افزود: به همین خاطر صاحب‌نظران عقیده دارند باید منافع ملی را به قدرت ملی تبدیل کنیم برای مثال اگر دانشجویان از سازمان‌دهی و قدرت تشکیلات برخوردار باشند به عنوان نماینده در مجامع حضور خواهند یافت.

استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت: باید بدانیم چرا ترامپ همکاری‌هایش را با برجام متوقف کرد و چرا تحریم‌های بیشتری در راه است و نیست چرا جنگنده‌های آمریکایی چند روز پیش در امارات متحده عربی مستقر شده‌اند امروز بحرین به عنوان پایگاه دریایی آمریکا، کویت به عنوان پایگاه زمینی و امارات متحده عربی به عنوان پایگاه هوایی آمریکا شناخته می‌شود این حوادث تعریف و بازتاب خوبی ندارد این‌که سپاه را در لیست گروه‌های تروریستی قرار دادند به این معنا است که ایران را در لیست کشور‌های تروریستی قرار داده‌اند.

متقی اشاره کرد: در منطقه کشورهای بحرین پایگاه نیروی دریایی آمریکا، کویت پایگاه نیروی زمینی آمریکا، امارات و عربستان پایگاه نیروی هوایی آمریکا هستند و عربستان و آمریکا به دنبال یک بازی امنیتی و در مرحله بعد جنگ علیه ایران هستند با این وجود شرایط کنونی شرایطی نیست که احساس امنیت دقیق و مشهودی داشته باشیم از سال ۲۰۱۳ که مذاکرات دولت روحانی و تیم ظریف با آمریکایی‌ها شروع شد روند اعطای امتیازات به‌صورت مرحله‌ای به کشور‌های آمریکا و کشور‌های ۵+۱ نیز شروع شد. امروز باید ببینیم در مقایسه با ۶ سال پیش میزان قدرت ملی ما در چه حوزه‌هایی کاهش داشته است و با وضعیت نظامی منطقه ایران سخت تحت فشار جنگ سخت قرار دارد.

وی افزود: تمام این قرارداد‌های بین المللی در خصوص انرژی هسته‌ای ما راهبرد عملی ندارد، چون یک برنامه است و امکان شکایت از برنامه در هیچ جایی وجود ندارد و ضمانت اجرایی نیز ندارد و طبیعی است که ترامپ می‌تواند برنامه‌های موصوم به برجام را متوقف کند، اما ما نمی‌توانیم، زیرا آنچه تا داده‌ایم و گرفته‌ایم یکسان نیست وامروز در ادامه راه برجام می‌توان گفت که در وضعیت فقدان امنیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قرار داریم.

وی اشاره کرد: مسئولین سیاست خارجه دولت عمدتا حرف از منطقه‌ی قوی می‌زنند در حالی که لازمه‌ی منطقه‌ی قوی، انسجام است که در منطقه ما وجود ندارد، به عنوان مثال سربازان ترکیه در سوریه مستقرهستند و عربستان ۱۹ هزار بار یمن را بمباران کرده و صدایی از مدافعان حقوق بشر بلند نمی‌شود. ما در این شرایط باید به خودمان توجه کنیم.

استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران افزود: چندین دلیل برای کاهش قدرت ملی ما وجود دارد. اول اینکه در نیروگاه فردو بسته شد. نیروگاهی که ۸۰ متر زیرزمین ساخته بودیم برای اینکه غنی‌سازی اورانیوم را با سانتریفیوژ‌های پی دو انجام دهد به‌گونه‌ای که امکان بمباران آن وجود نداشته باشد. دومین دلیل این است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در نیروگاه فردو تجهیزات مانیتورینگ گذاشته است. همچنین بازرسان این آژانس به‌صورت مداوم به این نیروگاه رفت‌وآمد دارند و نیز تمام فعالیت‌هایی که قبلاً انجام می‌دادیم در پوشش آژانس بررسی می‌شود که ما در گذشته چه امکاناتی داشتیم و الان چه امکاناتی اضافه شده است.

وی تأکید کرد: امروز دیگر سانتریفیوژ نسل دو یا پی دو فعال نداریم آنچه داریم ۵ هزار و ۶۰۰ سانتریفیوژ پی یک است که متعلق به دوران عبدالقادر خان پاکستانی در دهه ۱۹۶۰ است مثل اینکه ژیان دهه ۱۳۴۰ را بگوییم ماشین داریم که در حال تردد است. این ماشین در جاده ممکن است زمینه تصادف را پدید آورد.

ابراهیم متقی افزود: تمام این قرارداد‌های بین المللی در خصوص انرژی هسته‌ای ما راهبرد عملی ندارد، چون یک برنامه است و امکان شکایت از برنامه در هیچ جایی وجود ندارد و ضمانت اجرایی نیز ندارد و طبیعی است که ترامپ می‌تواند برنامه‌های موصوم به برجام را متوقف کند، اما ما نمی‌توانیم، زیرا آنچه تا داده‌ایم و گرفته‌ایم یکسان نیست.