مهمانی که سالانه ۳ میلیارد دلار برای ایران درآمد ارزی دارد / لزوم تسهیل صدور روادید برای گردشگران خارجی در شرایط تحریم

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو - مهدی مظهر، صنعت گردشگری یکی از راه‌های کسب درآمدهای ارزی است که در شرایط تحریم می‌تواند اهمیت دوچندانی برای کشور داشته باشد. سهم درآمدهای حاصل از گردشگری در برخی کشورها همچون فرانسه در سال 2012 نزدیک به 15 درصد از تولید ناخالص داخلی آنها بوده است.[1] کشور ایران نیز به دلیل جاذبه‌های فراوان توریسم مذهبی و طبیعت‌گردی و به تازگی توریسم سلامت، می‌تواند از این ظرفیت بالقوه جهت کسب درآمدهای ارزی استفاده کند.

با توجه به افت شدید ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی، در سال گذشته شاهد افزایش بی‌سابقه‌ای در تعداد ورودی گردشگر به کشور بودیم. به گفته ولی‌الله تیموری، معاون گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، ۷ میلیون و ۸۰۰ هزار گردشگر خارجی در سال 97 به کشور وارد شده‌اند که این میزان نسبت به سال گذشته، ۵۲ درصد رشد داشته است.[2] این در حالی است که بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری، میزان هزینه‌کرد متوسط هر گردشگر خارجی در منطقه جنوب غرب آسیا حدود ۱۳00 دلار است.[3]

کشور عراق رتبه یک صنعت گردشگری ایران

آمارها نشان می‌دهد سهم عمده گردشگران ورودی به ایران، از کشور عراق است که با رشد چشمگیری در سال‌های اخیر مواجه بوده است. طبق برآورد سازمان گردشگری، تعداد گردشگران عراقی ورودی به ایران تا پایان سال 97 به 3 میلیون نفر می‌رسد.[4] عمده‌ترین هدف شهروندان عراقی از سفر به ایران، زیارت و درمان است.[5] به گفته علی اصغر مونسان رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، هر گردشگر زیارتی به طور متوسط ۳۰۰ ‌دلار و هر گردشگر سلامت ۲ هزار و ۴۰۰ ‌دلار در سفر به ایران هزینه می‌کند.[6] بنابراین در صورتی که هزینه‌کرد متوسط هر عراقی را در ایران دست کم 1000 دلار در نظر بگیریم، درآمد حاصل از جذب این تعداد گردشگر در یک سال حدود 3 میلیارد دلار خواهد شد. این رقم وقتی با بیش لز 8 میلیارد دلار درآمد حاصل از صادرات کالاهای غیر نفتی به عراق[7] مقایسه شود، اهمیت توسعه صنعت گردشگری به ویژه از مبدأ عراق، بیش از پیش روشن می‌شود.

محدودیت‌های صدور روادید برای شهروندان عراقی

صنعت گردشگری نقش بسزایی در ایجاد اشتغال و ارزآوری برای کشورها دارد. از این رو کشورهای مختلف تلاش می‌کنند زمینه ورود گردشگر را به کشور خود فراهم آورده و موانع و محدودیت‌های موجود را تا حد امکان کاهش دهند. معرفی جاذبه‌های گردشگری، ایجاد زیرساخت‌های لازم برای جذب گردشگر، لغو روادید و تسهیل در صدور روادید از جمله اقداماتی است که می‌تواند سبب توسعه صنعت گردشگری و افزایش درآمدزایی آن شود. در چنین شرایطی علی‌رغم اهمیت ویژه‌ای که کشور عراق به عنوان یکی از مبادی گردشگری ایران دارد، به دلیل وجود مشکلات و موانعی، توسعه این بخش با کندی صورت می‌گیرد.

یکی از مشکلات عمده در مسیر توسعه ورود گردشگر از عراق به ایران، هزینه بالای صدور روادید برای تجار و گردشگران عراقی بود که این مشکل در سفر اخیر رئیس‌جمهور به عراق حل شد و با لغو هزینه روادید، گام مهمی در این زمینه برداشته شد.[8]

ممنوعیت صدور روادید فرودگاهی برای شهروندان عراقی

مشکل دیگر، وجود موانع و محدودیت‌هایی است که هنوز در زمینه صدور روادید میان این دو کشور وجود دارد. از جمله این محدودیت‌ها، ممنوعیت صدور روادید فرودگاهی برای گردشگران عراقی است. با وجود این که هیأت وزیران مجوز اعطای روادید فرودگاهی را از سال 94 برای کشورهای مختلفی صادر کرده است[9]، اما صدور روادید فرودگاهی در فرودگاه‌های بین‌المللی ایران ـ به جز فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد ـ برای شهروندان عراقی ممنوع است و اتباع عراقی برای سفر به ایران باید از طریق نمایندگی‌های ایران در عراق اقدام کنند.[10]

صدور روادید صرفا برای یکبار تردد

همچنین به دلیل این که بخش عمده‌ای از گردشگران منطقه‌ای، با هدف سلامت و درمان به ایران می‌آیند، روادید زیارتی یا سیاحتی ایران برای این دسته از گردشگران با محدودیت‌هایی همراه است؛ از جمله این که این روادید امکان حضور بلند مدت را به آنان نداده و تنها برای یک بار تردد صادر می‌شوند.

به نظر می‌رسد در شرایطی که اقبال گردشگران منطقه‌ای به ویژه گردشگران عراقی به ایران افزایش یافته و زمینه را برای توسعه صنعت گردشگری در کشور فراهم آورده است، لازم است مسئولین وزارت خارجه نیز با اتخاذ تدابیری، ورود گردشگران منطقه‌ای را به کشور تسهیل کرده و در گام نخست با رفع ممنوعیت صدور روادید فرودگاهی برای اتباع عراقی گام مهمی در راستای اهداف اقتصاد مقاومتی بردارند.

[1] https://www.isna.ir/news/95021106313

[2] http://dolat.ir/detail/321770

[3] http://dolat.ir/detail/321770

[4] https://www.farsnews.com/news/13971213000920

[5] https://etemadonline.com/content/286061

[6] https://www.donya-e-eqtesad.com/fa/tiny/news-3360835

[7] http://www.irna.ir/fa/News/83224630

[8] https://www.tasnimnews.com/fa/news/1397/12/23/1967943

[9] http://econsulate.mfa.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=452&pageid=27706

[10]https://www.isna.ir/news/94072818030