قائم‌مقام اسبق وزارت خارجه: اینستکس کافی‌نیست اروپا باید مصونیت ایران از تحریم را تضمین کند

 به گزارش گروه گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، علیرضا شیخ عطار قائم‌مقام پیشین وزارت امور خارجه، درباره راه‌اندازی ضمنی اینستکس مقارن با پایان ضرب‌الاجل ۶۰ روزه کشورمان به اروپایی‌ها درخصوص برجام و اینکه آیا این کانال مالی می‌تواند نیاز‌های ما را برطرف کند؟، گفت: درباره اینستکس که در طول نزدیک به یکسال گذشته تعریف شده، جدای از اینکه ما می‌خواهیم اقدام متقابلی را در مهلت ۶۰ روزه انجام دهیم؛ از همان ابتدا هم کارشناسان معتقد بودند که اینستکس پاسخگوی مشکلات تحریمی ما که به صورت یکجانبه از سوی آمریکا برقرار شده نیست.

وی افزود: به‌عبارت دیگر گرچه اروپایی‌ها ظاهرا در این تحریم شرکت ندارند و حتی برای اثبات سخن خود دست به این ابتکار عمل زدند، ولی این ابتکار عمل با توجه به واقعیت‌های سیاسی و نظام بانکی بین المللی، نمی‌تواند پاسخگوی ما باشد. زیرا اولا این یک حساب بانکی است، گرچه آن را به شکل بانک قرار دادند و یک مدیر هم برایش تعریف کردند، ولی این یک حساب بانکی است که همان محدودیت‌هایی که توسط آمریکا به صورت یکجانبه بر هر حساب بانکی دیگری تحمیل شده، می‌تواند بر این هم تحمیل شود.

این تحلیلگر مسائل بین المللی در ادامه تصریح کرد: اینستکس را مجموعه‌ای از بانک‌های اروپایی درست کردند و آمریکا تهدید هم کرده است؛ نه اینکه فقط حرف کارشناسی باشد بلکه تهدید کرده بانک‌هایی را که در اینستکس هستند در صورتی که خلاف اقدامات تحریمی آمریکا کاری انجام دهند، تحریم می‌کند و یا با آن‌ها برخورد یا جریمه اعمال می‌کند. در طول حدود ۷ سال اخیر که ما با این دوره‌های تحریم‌های سخت که چه به صورت یکجانبه از سوی آمریکا و چه به صورت چندجانبه بوده که کشور‌های دیگر هم در آن مشارکت داشتند انجام داده است، بنابراین یک کانال مالی معمولی تضمین لازمی برای مصونیت از تحریم‌ها نیست.

شیخ عطار خاطر نشان کرد: با اعلان مواضعی که ترامپ هم کرده که تقریبا صریح هم هست که آمریکا قصد جنگ ندارد، زیرا موقعیتش برای جنگ مناسب نیست، اما قصد فشار اقتصادی دارد برای اینکه تغییرات حاکمیتی در کشور ما و تحریک مردم به ریختن در خیابان‌ها ایجاد کند، بنابراین آمریکا نمی‌آید با یک اقدام اروپا دست از سیاست کلی خود بردارد. تجربه هم نشان داده اروپا هم فعلا در شرایط اینکه مقابله جدی با آمریکا کند و در مقابل استراتژی‌های آمریکا مخالفت صریح و شدید داشته باشد، نیست.

وی اظهار کرد: اروپایی‌ها به دنبال این هستند که از طرفی منافع خودشان اعم از منافع تجاری و سیاسی به عنوان یک قدرت بازیگر در صحنه بین الملل را با داشتن رابطه با ایران حفظ شود، از طرف دیگر هم روابطشان با آمریکا که منشأ تاریخی آن به بعد از جنگ جهانی دوم بر می‌گردد، به این سادگی استراتژی رابطه‌شان با آمریکا را کنار نمی‌گذارند.

قائم‌مقام پیشین وزارت امور خارجه در ادامه گفت: در اروپا هم وحدت نظر وجود ندارد یعنی در بین کشور‌های اروپایی ضمن اینکه وقتی در قالب اتحادیه اروپا هستند سعی می‌کنند مواضع یکسان انتخاب کنند، ولی در خارج از آن می‌بینیم سخنان متفاوتی می‌گویند و ادبیاتی که انگلیس بکار می‌برد با ادبیات فرانسه و آلمان متفاوت است. زمانی اگر انگلیس بخواهد با متحد استراتژیک و تاریخی خود یعنی آمریکا همسو باشد، تصمیم اتحادیه اروپا و اینستکس می‌تواند تحت تاثیر قرار بگیرد و همچنین فرانسه و آلمان. مجموعه ملاحظات سیاسی و اقتصادی به ما دیکته نمی‌کند که اینستکس راه‌حل مشکل و راه‌حل برون‌رفت ما از تحریم است.

شیخ عطار همچنین درباره اینکه گفته می‌شود اینستکس همان نفت در برابر غذاست، تصریح کرد: اینکه می‌گویند این همان سیاست نفت در برابر غذاست خیلی حرف کارشناسی نیست، به هرحال در اینستکس به موادغذایی و دارویی محدود نشده، ولی بله عبارت مواد غیر تحریمی را دارد. این مواد غیر تحریمی در نزد اروپایی‌ها قابل تفسیر است و گاهی می‌بینیم یک پیچ معمولی و یا ورق فلزی با آلیاژ و یا ابعاد خاص را می‌گویند ممکن و متحمل است در صنایع نظامی بکار بیاید پس این مصرف دوگانه دارد و نیازی ندارد به تحریم‌های آمریکا استناد کنند و خودشان با تفسیر خود می‌توانند خرید و فروش آن را ممنوع کنند و ایسنتکس هم در مورد این قضیه فلج است.

وی ادامه داد: یعنی اینجا محل تفسیر برای شرکت‌های کشور‌هایی که قرار است به ما جنس بفروشند باز است و این تفسیر می‌تواند علیه و یا به نفع ما باشد. این نفت در برابر غذا نیست، چون کالا‌های دیگر نیز در آن است، ولی شرط غیر تحریمی‌بودن وجود دارد و غذا و دارو ظاهرا جزو اقلام غیرتحریمی است گرچه در عمل این دو هم مورد تحریم واقع شده است.