آمارهای بینالمللی نشان میدهد که ایران از نظر کلی مهاجرت نیروی انسانی و فرار مغزها دیگر در جمع ۳۰ کشور مهاجر فرست دنیا نیست.
به گزارش گروه فناوری خبرگزاری دانشجو به نقل از مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، چند سالی است که آمارهای نادرست، غیر رسمی و اغراق شده درباره مهاجرت دانشجویان، نخبگان و ایرانیان غیر مقیم ساکن خارج از کشور از سوی منابع غیر معتبر ارائه میشود. بخش قابل توجه این اخبار کذب، عمدتا بر اساس یک گزارش غیر رسمی منتسب به صندوق بین المللی پول بازتولید میشود، در حالی که چنین گزارشی منتشر نشده و اصطلاح «فرار مغزها» را به کشورمان نسبت میدهند که چنین پدیدهای وجود خارجی ندارد.
تازهترین آمارهای «یونسکو» به عنوان نهادی رسمی و بین المللی نشان میدهد وضع کشورمان از لحاظ نرخ مهاجرت کلی و همچنین دانشجویی، وضع مطلوبی نسبت به سایر کشورها است. این روند در سالهای اخیر نیز روندی رو به بهبود داشته است و رشد ایران ایران در بازگشت، حفظ و ماندگاری سرمایههای انسانی جوان و خلاقش را نمایان میسازد.
ایران از رتبه ۱۲ به رتبه ۱۸ رسید گزارش «یونسکو» در سال ۲۰۱۹ نشان میدهد، ایران در سال ۲۰۱۱ دوازدهمین کشور اعزام کننده دانشجو بوده، این روند در سالهای بعد بهبود یافته است. به گونهای که سال ۲۰۱۶ ایران از لحاظ ارسال دانشجو در جایگاه هیجدم قرار گرفت. همچنین نرخ رشد تعداد دانشجویان ایرانی خارج از کشور در مقایسه با کشورهای همسایه بسیار پایینتر است. این نرخ رشد در ایران ۴ درصد است در صورتی که بخش قابل توجهی از سرمایه انسانی کشورهایی همچون عربستان و پاکستان به دیگر کشورها میروند به طوریکه مهاجرت این دو کشور به ترتیب ۷۴ درصد و ۳۳ درصد رشد داشته است.
همچنین این آمار بیان میکند افزایش سهم دانشجویان بین المللی در برخی از کشورها همچون بنگلادش، قزاقستان و اوکراین بسیار بالا و بیش از ۱۰۰ درصد است. کشورهای چین (۸۷۰ هزار) و هند (۳۰۰ هزار) به عنوان اعزام کنندههای اصلی دانشجو در دنیا تلقی میشوند که جمعیت دانشجو خارج از کشور آنها در بازه ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۶ به ترتیب ۳۲ و ۴۶ درصد افزایش داشته است.
نکته جالب این گزارش این است که آلمان یکی از کشورهای اصلی اعزام کننده دانشجو در دنیا محسوب میشود و نزدیک به ۱۲۰ هزار دانشجو آلمانی در خارج از کشور تحصیل میکنند. کشورهایی همچون کره جنوبی، نیجریه، فرانسه، قزاقستان و عربستان و اوکراین در رتبههای بعدی قرار دارند.
بهره مندی از سرمایههای انسانی به کمک زیست بوم نوآوری با شکل گیری زیست بوم کارآفرینی مهاجرت معکوس در کشور آغاز شده است. در حال حاضر با رشد شرکتهای دانش بنیان و استارتاپها شاهد رونق فعالیت این اکوسیستم هستیم. بسیاری از نخبگان برای فعالیت در این استارتاپها به کشور بازگشته اند تا شاهد پیشرفت و توسعه کشور خودشان باشند. ساختار و سیستمی که کشور پیش گرفته است در روند بازگشت دانشجویان و نخبگان تاثرگذار بوده است و با استناد به آمار بین المللی ایران کشور مهاجر فرستی نیست.