گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- حمیده اسلامی فرد؛ «در حال حاضر در کشور شاخص تعداد پزشک عمومی، متخصص و دندانپزشک ۶/۱ به ازای هر هزار نفر جمعیت است. این در حالی است که کف مورد نیازمان در این زمینه ۵/ ۲ نفر به ازای هر هزار نفر بوده و حتی بسیاری از کشورهای دنیا در این زمینه شاخصی بین ۵/ ۳ تا پنج نفر به ازای هر هزار نفر جمعیت دارند.» این ها سخنان حریرچی، معاون وزارت بهداشت است. به گفته وی، با این که در سالهای اخیر تعداد متخصصین در کشور افزایش قابل توجهی یافته و افزایش حدود ۱۰ برابری نسبت به قبل از انقلاب دارد، ولی هنوز نارضایتی و شکایات متعددی در مورد کمبود نیروی متخصص خصوصا در مناطق کم برخوردار وجود دارد. یک علت اصلی در این زمینه کمبود کلی پزشک و متخصص در کشور نسبت به جمعیت و نسبت به کشورهای مشابه است.[1]
در خصوص وضعیت بهداشت در بعضی روستاها و مناطق مرزی به دلیل کمبود امکانات و دسترسی ها شرایط مناسبی نیست. عدالت پزشکی و بهداشتی اقتضا میکند این مناطق با توجه به محرومیت منطقه، به امکانات و توجه بیشتری نیاز داشته باشد. مساله دیگر آموزش و بالا بردن سطح آگاهی مردم به منظور پیشگیری از مشکلات سلامت است. بسیاری از مردم در مورد مخاطرات سلامتی اطلاع کافی ندارند و نمیدانند چگونه رفتار کنند تا آسیب جدی به سلامتی آنان وارد نشود. لازمه این امر ارتقای سواد سلامت و تغییر سبک زندگی مردم است. بطور حتم توسعه خدمات درمانی و پیشگیری از بیماری میتواند نقش بسزایی در جلوگیری از شیوع بیماری داشته باشد. اینها همه، لزوم تجهیز مناطق را به نیروی کار کافی در حوزه سلامت نشان می دهد.
وضعیت نامطلوب تعداد پزشکان در مناطق محروم
شرایط رفاهی و سبک زندگی متفاوت در مناطق محروم میتواند عاملی برای سطح پایین استقبال پزشکان برای خدمت و در نتیجه کمبود پزشک در این مناطق باشد. اما مساله دیگر کمبود پزشک در کشور است که تاثیرش را در مناطق محروم نیز میگذارد. اگر آمار پزشک در سطح کشور به وضعیت ایده آل برسد، مناطق محروم نیز بیشتر مورد توجه فارغ التحصیلان قرار میگیرد و برای ادامه کار، چارهای جز این ندارند که خدمت در این مناطق را در فهرست انتخابهای خود قرار دهند.
مساله دیگر مشکل توزیع و نحوه استقرار متخصصین در کشور است. به عنوان مثال در بعضی رشتههای تخصصی بیش از 50 درصد متخصصین در تهران و در بعضی رشتهها در مجموع بیش از 70 درصد متخصصین در تهران و کلان شهرها مستقر هستند. به گفته سخنگوی وزارت بهداشت، 50درصد متخصصین کشور در تهران هستند. البته باید گفت برای حل مشکل تعداد پزشکان در مناطق محروم باید به امکانات مورد نیاز برای استقرار پزشک متخصص در این مناطق نیز توجه داشت. یک پزشک مغز و اعصاب اگر میخواهد در منطقهای مستقر باشد، حداقل باید یک دستگاه سیتیاسکن داشته باشد تا بتواند به بیماران خدمت ارائه دهد. هر تخصص دیگری هم نیاز به این امکانات دارد.
افزایش ظرفیت دانشگاه ها راهی برای حضور پزشک در مناطق محروم
به منظور رفع مشکل کمبود پزشک و درنتیجه افزایش کیفیت خدمات درمانی در حوزه سلامت، افزایش ظرفیت پذیرش دانشجویی پزشکی با توجه به شرایط کمبود و کسری پزشک در برخی از مناطق کشور الزامی است. هم چنین مهاجرت به شهرهای بزرگ نیز پیامد منفی سختگیری در پذیرش دانشجوی پزشکی است. برای جلوگیری از این موضوع و با هدف جذب نیروهای بومی، افزایش سهمیه پذیرش مناطق محروم میتوان مدنظر قرار داد.
برای رفع مشکل کمبود پزشک در مناطق محروم همچنین میتوان با توجه به محدودیت منابع مالی، برخورداری از تحصیل رایگان بهشرط خدمت طولانیمدت در مناطق محروم در دستور کار قرار گیرد. ضمن اینکه تأمین حداقل نیازهای معیشتی این دانشجویان طی دوران تحصیل، انتظارات درآمدی آنها را در آینده کاهش داده و نیاز به پرداختهای نجومی برای ماندگاری پزشکان در مناطق محروم را برطرف خواهد کرد.
[1] http://www.ino.ir/TabId/8563/ArtMID/16442/ArticleID/16098