در دل کوههای سواسدان و نسوق آذربایجان شرقی معدن طلای اندریان وجود دارد؛ معدنی که ۷۰ درصد سهام طلا آن به یک شرکت گرجستانی واگذار شده است.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، خاروانا و ورزقان، منطقهای کوهستانی در استان آذربایجان شرقی با معادن بسیار با ارزشی همچون مس سونگون و معادن طلا، که درخشندگی خاصی به این روستاها داده است.
در دل کوههای سواسدان و نسوق این منطقه معدن طلای اندریان وجود دارد؛ معدنی که قرار است درآمد خانوادههای محروم این منطقه ازآنجا باشد، اما نکته تلخ ماجرا در اینجا است که خام فروشی معادن این منطقه و واگذاری ۷۰ الی ۸۰ درصدی استخراج و درآمد برخی از این معادن به طرف خارجی با وجود شرکتهای قدرتمند داخلی برای برعهده گرفتن استخراج این معادن است.
این معدن با ۱۲۰ هکتار وسعت و ۳۰ میلیون تن ذخیره قطعی طلا با عیار پنج درصد در نزدیکی روستای اندریان قرار دارد.
نکته پر ابهام ماجرای این معدن واگذاری ۷۰ درصدی سهام معدن طلا به یک شرکت گرجستانی است. به گفته یکی از دانشجویان جهادگر آذربایجان شرقی، چرا با وجود شرکتهای سابقه دار ایرانی در استحصال و تولید طلا در کشور پتانسیل موجود این شرکتها نادیده گرفته شده؟ انگار که برای شرکتهای روسی و گرجی سهم ویژهای در نظر گرفته میشود.
طبق گفته اهالی منطقه این شرکت برای کاهش هزینههای خود برای استحصال طلا از روش سیانوراسیون استفاده می کند؛ روشی که به اذعان خود مسئولان شرکت کم هزینهترین و مقرون به صرفهترین روش برای سرمایه گذار است؛ این روش سبب آلودگی آبهای زیر زمینی منطقه، مرگ و میر پرندگان منطقه شده و از طرفی بخارات سیانور با هوای اکثرا مرطوب منطقه نیز قاطی شده و سبب آلودگی هوای منطقه میشود که سابقه مسمومیت چند نفر از پرسنل و حتی بستری شدن در بیمارستان هم وجود دارد.
البته با توجه به گفتههای اهالی روستا حمید قاسمی، مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجانشرقی درباره آلودگی هوا در این منطقه میگوید: اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجانشرقی به معدن طلای اندریان اجازه فعالیت داده است، اما این اجازه تا زمانی معتبر است که هیچگونه آلودگی نداشته باشند.
قاسمی معتقد است معدن طلای اندریان در طول چند سال نتوانسته بود ارزیابی زیست محیطی را کسب کند که به همین دلیل از سوی محیط زیست مجوزی برای بهرهبرداری صادر نمیشد. اما بعد از جلسات مختلف و فشرده در سازمان محیط زیست تصمیم بر این گرفته شد که در این معدن نظارت و پایش به صورت مستمر انجام شود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجانشرقی میگوید: در زمانهای مختلف پسماندها و چاههای زیرزمینی در این معدن بهشدت کنترل میشوند و اگر آلودگی گزارش شود، قطعا معدن تعطیل خواهد شد.
این فعال دانشجویی در ادامه با اشاره به اظهارات مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجانشرقی میگوید: طبق مصوبه سازمان محیط زیست باید معادن ۸ درصد به عنوان حق آلایندهگی برای اجرای طرحهای محیط زیستی در منطقه مورد اکتشاف پرداخت کنند.
وی میافزاید: آیا معدن اندرگان تاکنون حق آلاینده گی خود را در قبال مشکلات زیست محیطی پرداخت کرده است؟
حفاری غیر مجاز سنگ طلا
علاوه بر این معضلات شاهد تاراج غیرقانونی و شبانه روزی خاک این منطقه توسط افراد سودجو هستیم؛ به طوری در کمال بی خیالی نهادهای نظارتی خاک این منطقه کیلویی چهارصد هزار تومان به فروش میرود.
این فعال دانشجویی معتقد است پس از اندکی تحقیق در مورد این معدن برایم لاینحل باقی مانده... طبق برنامه ششم توسعه، معادن یک درصد از درآمدهای سالانه خود را باید به محل اکتشاف برای اجرای طرحهای عمرانی ودرمانی پرداخت کنند آیا معدن اندرگان یک درصد از درآمد سالانه خود را به منطقه پرداخت؟
وی میافزاید: مطابق مصوبه شورای معادن استان باید تمامی معادن تراکنشهای مالی خود را در یکی از شعبهای بانکی منطقه اکتشاف انجام دهند آیا معدن اندرگان تراکنشهای مالی خود را در بانک کشاورزی خاروانا صورت میدهد؟
واگذاری اکثریت سهام این معدن به یک شرکت سرمایه گذار خارجی آن هم با وجود شرکتهای ایرانی توانمند در این حوزه با چه توجیه عقلی صورت پذیرفته است؟
اما نکته دیگری باید به آن پرداخت حفاری غیر مجاز سنگ طلا است؛ به طوری در سال گذشته سه نفر از جوانان روستای اندریان در مجاورت معدن مشغول حفاری کوه بودند که با ریزش ناگهانی کوه روبه رو میشوند و زیر آور میمانند، متاسفانه در این حادثه به دلیل شدت جراحات دو نفر جان باختند و یک نفر دیگر هم به بیمارستان تبریز منتقل و بستری میشود.
بعد از این ماجرا انتظار میرفت از هجوم مردم برای استخراج غیر قانونی طلا در این معدن کاسته شود، اما چند بار محمولههای سنگ طلا به مقادیر مختلف کشف و ضبط شد که نشان دهنده افزایش استخراج غیر قانونی طلا در این معدن دارد.
بالا بودن قیمت طلا هم دلیلی بر این کار شده و اهالی با گونیهای مختلف سنگهای طلا را به دلالان و خریداران میفروشند.
فرماندار شهرستان ورزقان در مورد برداشت غیرقانونی سنگ طلا در این باره میگوید: طبق ماده ۱۹ قانون معادن، اداره صنعت و معدن باید پیگیر متخلفان این قضیه شود و جلوی چنین اقدامات غیرقانونی را بگیرد و افراد متخلف را به دادگاه معرفی کند.
آذربایجان شرقی با داشتن معادن سنگ در آذرشهر، طلا در ورزقان و مس سونگون از قطبهای معادن جهان و ایران است. مس و طلا جزو فلزات با ارزش دنیا هستند که صادرات آنها میتواند رتبه نخست را در صادرات غیرنفتی کشور داشته باشد.