معاون پژوهش و فناوری دانشگاه الزهرا (س) به مناسبت هفته پژوهش درباره راهاندازی سامانه علمسنجی، آرشیو دیجیتال دانشگاه و تشکیل قطب علمی زنان توضیح داد.
به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، همه ساله جامعه علمی و دانشگاهی ۲۵ آذرماه را که روز پژوهش نام گرفته است، جشن میگیرد و برنامههای متعددی را برگزار میکند لذا با توجه به تعدد برنامهها و اهمیت پرداختن به موضوع پژوهش، دانشگاههای سراسر کشور بازه زمانی ۷ روزه را به هفته پژوهش اختصاص میدهند و فعالیتهای مختلفی را در راستای حل مشکلات و ارتقای حوزه پژوهش انجام میدهند؛ بنابراین ما نیز تصمیم گرفتیم به مناسبت هفته پژوهش با یدالله اردوخانی معاون پژوهش و فناوری دانشگاه الزهرا (س) گفتگو کنیم، پس ما با همراه باشید.
هفته پژوهش در دانشگاه الزهرا(س) چگونه است؟ برنامههای هفته پژوهش در دانشگاه الزهرا (س) در دو سطح دانشگاه و دانشکدهها انجام میشود. با توجه به سیاستهای دانشگاه در سه موضوع «ارتقای دانشگاه به تراز بین الملل»، «اخلاق پژوهشی» و «عرصههای پژوهشی»، کارگاهها و نشستهایی در این راستا از سوی معاونت پژوهشی و فناوری دانشگاه تعریف و در حال برگزاری است. اساتید، محققین پسادکتری و دانشجویان دکتری میتوانند در قالب کارگاههای دانش افزایی از این نشستها استفاده کنند. همچنین دانشکدهها و پژوهشکدههای دانشگاه نیز به صورت تخصصی با توجه به گروههای آموزشی خود، نشستها و سخنرانیهایی را تعریف کرده اند لذا جهت استفاده مناسبتر، این برنامهها در بازه زمانی به مدت دو هفته برگزار میشود و برنامه تجلیل از پژوهشگران منتخب دانشگاه ۲۷ آذرماه برگزار میشود.
در هفته پژوهش پژوهشگران و فناوران برتر از دانشکدهها و دانشگاه در سه سطح مورد تشویق قرار میگیرند که شامل افراد با تعداد بالای مقالات علمی پژوهشی، ملی و بین المللی، دارای مقالات با کیفیت و دارای بیشترین استنادات؛ همکارانی که طرحهای بین المللی و ملی تقاضامحور داشته اند؛ در بخش فناوری، فناوران برتر دانشگاه، واحدهای فناور فعال در مرکز رشد و استارتاپ ها؛ همراهان و همکاران جهت ارتقای دانشگاه به تراز بین الملل اعم از دانشجو یا استاد؛ منتخبین رسالهها و پایان نامههای کاربردی دانشجویان تحصیلات تکمیلی؛ پژوهشگران جوان؛ پیشکسوت پژوهشی؛ کلیه همکاریهای بین المللی مشترک اعم از طرح مشترک بین المللی و نیز مقالات مشترک؛ اعضای هیئت علمی دارای کتاب بین المللی و برگزیده؛ مجلات علمی منتخبی که در جهت بین المللی شدن گام برداشته اند و محققین پسادکتری دارای بیشترین و با کیفیتترین کار پژوهشی است.
چگونه برای گذر از تحریمها ظرفیت سازی در پژوهش انجام میشود و چشم اندازی برای این موضوع وجود دارد؟ اساتید فعالیتهای پژوهشی متنوعی در راستای گذر از تحریم ارائه میدهند و یکی از اساتید هیئت علمی فیزیک دانشگاه الزهرا (س)، موفق به طراحی و ساخت دستگاه خالص ساز هوا بر مبنای نانو ذرات در آزمایشگاههای این دانشگاه شده است. این استاد پس از سالها پژوهش و تلاش، موفق به ساخت دستگاه خالص ساز هوا بر مبنای نانو ذرات شد. این در حالی است که بهترین نوع این دستگاه نمونه آمریکایی آن است که تنها بر مبنای میکرو ذرات فعالیت میکند و کارکرد دستگاه ایرانی ۲۰ درصد بیشتر از دستگاه آمریکایی برآورد شده است.
با توجه به تحریمها و فشار اقتصادی به پژوهشگران و همچنین تولید کنندگان و افزایش نرخ ارز، تولید این نمونه داخلی علاوه بر مزیت و کیفیت ۲۰ درصدی، از حیث اقتصادی نیز مقرون به صرفه است و درخواست شرکتهای مختلف برای تولید آن موید همین کیفیت و مقرون به صرفه بودن آن است. همچنین طراحی و ساخت قویترین دستگاه لیزر دی اکسید کربن در کشور نیز از دستاوردهای این دانشگاه بوده که نظر بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است.
با وجود تحریمها آیا همکاریهای علمی با دانشگاههای خارجی تحت تاثیر قرار گرفته یا خیر؟ مطمئنا تحریمها در همکاریهای علمی بینالمللی تاثیرگذار است، ولی دانشگاه در تلاش است با تعیین راهکارهای بهینه، این همکاریها کمرنگ نشوند. همکاریهای علمی با دانشگاههای خارجی دارای ابعاد مختلفی است که میتوان از ظرفیتهای خاصی استفاده کرد.
تا چه اندازه پژوهشهای دانشگاه در جهت تحقق دانشگاه کارآفرین پیش میرود؟ دانشگاه الزهرا (س) در این مسیر با ایجاد مرکز نوآوری و شکوفایی و مرکز رشد همچنین با تدوین آییننامههای تشویقی در این خصوص تلاش میکند تا به سمت دانشگاه کارآفرین حرکت کند.
از اعضای هیئت علمی دانشکده فنی و مهندسی، در زمینههای فناوری اطلاعات، پلتفرم ابری، سیستمهای ذخیرهسازی امن و بومی بر بستر ابر و تحلیل کلان داده، طرحهای تحقیقاتی متعددی با سازمانها، شرکتها، پژوهشگاهها و وزارتخانهها منعقد شده استکه از جمله این طرحها میتوان به پروژه ارزیابی امنیتی اپلت امضای همراه پارس؛ سفارشی سازی و راه اندازی سیستم ذخیره سازی امن و بومی TooS مبتنی بر بستر ابر؛ طرح جامع آموزشی پشتیبانی، نگهداری و به روز رسانی زیرساخت و پلتفرم ابری؛ ارایه خدمات توسعه محصول، فعالیتهای پژوهشی و ارایه راه حلهای تحلیل کلان داده اشاره کرد.
توضیحی درباره تعداد و فعالیت مراکز رشد و فناوری دانشگاه میفرمایید در زمینههای نانو فناوری، زیست فناوری، دارویی، تجهیزات پزشکی و سایرموارد، پذیرای شرکتهای دانشبنیان هستیم و خدمات ارائه میدهیم که شامل شرکتهای دانش بنیان و واحدهای فناور است. همچنین، ۱۶ دوره مستمر شتابدهی با عنوان «یاس» در دانشگاه برگزار شده و ادامه دارد. در مجموع ۴۴۶ شرکت کننده در این دورهها حضور داشته اند که از این تعداد ۱۹ استارتاپ فعالیت جدی خود را آغاز و برخی محصولات خود را به بازار ارائه کردهاند.
دانشگاه برنامهای برای تشکیل قطبهای علمی و فناوری دارد یا خیر؟ دانشگاه در زمینه تشکیل قطب علمی زنان فعالیت میکند و با توجه به ویژگیهای این دانشگاه و وجود اساتید متبحری که در حوزه زنان کار میکنند حرکت به سمت قطب علمی زنان از اولویتهای سیاستگذاری دانشگاه بوده و زمینههای آن آماده شده است.
آیا دانشگاه برنامهای برای استقرار یک نظام علم سنجی دارد؟ در جهت ایجاد نظام علم سنجی، سامانه علم سنجی در هفته پژوهش راه اندازی و رونمایی میشود. ضمنا اعتبار سنجی مجلات علمی و فعالیتهای علمی اعضای هیئت علمی نیز در بعد ملی و بینالمللی به صورت روزانه انجام میگیرد. این سیستم باعث رقابت سالم علمی و نمایانگر وضعیت هر محقق در جهان علم است. در مراسم تجلیل، همچنین از آرشیو دیجیتال (Repository) دانشگاه که باعث بهبود رویت پذیری آثار اساتید و شهرت دانشگاه میشود، رونمایی خواهد شد.
در نظامهای رتبه بندی مختلف، دانشگاه از لحاظ تعداد مقالات و کیفیت پژوهشی چه ترازی دارد و برنامهها برای ارتقای رتبه فعلی چیست؟ دانشگاه برنامه جدی و منسجمی در جهت بهبود استانداردهای پژوهشی در پیش گرفته که پایههای آن در سال ۹۸-۹۷ گذاشته شده و امیدواریم نتایج خروجیهای آن را در سالهای آینده شاهد باشیم. رصد و پایش وضعیت دانشگاه به صورت هفتگی در کلیه نظامها و سیستمهای استاندارد رتبه بندی، شناخت کاملی از شرایط پژوهشی دانشگاهها را ارایه کرده است. از رتبههایی که تاکنون برای دانشگاه الزهرا (س) ایجاد شده است میتوانیم ترقی ۵۹۷ پلهای (از رتبه ۲۴۴۴ به ۱۸۴۷) در تعداد استنادات بر حسب گوگل اسکالر طی حدود ۶ ماه؛ اولین حضور در رتبه بندی دانشگاههای عصر طلایی (دانشگاههایی که بین ۵۰ تا ۸۰ سال از تاسیس آنها میگذرد)؛ کسب رتبه دهم ایران و رتبه ۲۵۰-۲۰۱ ام جهانی در رتبه بندی موسسه تایمز را نام ببریم.
البته دانشگاه الزهرا (س) رتبههای دیگری را دررتبهبندیهای مختلف کسب کرده است که شامل قرارگیری در جایگاه دوم کشور در زمینه اثرگذاری بر توسعه پایدار؛ حضور در نخستین رتبهبندی «اثرگذاری» موسسه تایمز و کسب رتبه ۳۰۰-۲۰۱ دانشگاههای برتر جهان؛ قرارگیری در بین ۲۴ دانشگاه برتر ایرانی از نظر رتبه بندی تایمز در علوم فیزیکی؛ کسب مقام ۱۷ ایران و ۸۰۱ دنیا در علوم فیزیکی شامل ریاضیات و آمار، فیزیک و نجوم، شیمی، زمین شناسی، علوم محیط زیست، علوم زمین و دریا؛ برای نخستین بار حضور در رتبه بندی موضوعی موسسه تایمز در حوزه مهندسی و فناوری وکسب رتبه ۸۰۰-۶۰۱؛ صعود ۸۸ پلهای در رتبه بندی دانشگاههای سبز جهان و ارتقا از رتبه ۴۴۶ به ۳۵۸ دنیا هستند.
دانشگاه الزهرا (س) برای اولین بار در رتبه بندی راوند حوزههای موضوعی علوم زیستی، علوم فنی، علوم طبیعی، علوم انسانی و علوم اجتماعی لیست شده است و در حوزه علوم انسانی رتبه ۵۲۹ دنیا و ششم ایران، در حوزه علوم طبیعی ۵۵۷ دنیا و هشتم ایران و نهایتا در حوزه علوم فنی ۳۷۱ دنیا و سوم ایران را به آورده است. طی حدود ۶ ماه، رتبه دانشگاه الزهرا (س) در Publons برای تعداد محققین از رتبه ۱۶۴ در ایران به رتبه ۷۹ (۸۵ پله رشد)، تعداد داوری از رتبه ۲۳۴ در ایران به رتبه ۵۵ (۱۷۹ پله رشد) و تعداد داوری در ۱۲ ماه اخیر از رتبه ۳۷۷ به رتبه ۵۲ (۳۲۵ پله رشد) رشد داشته است.