به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، محمدحسین رجبی دوانی پژوهشگر تاریخ اسلام با اشاره به مطلب اخیر منتشر شده در صفحه توئیتر دفتر رهبر معظم انقلاب که درباره صلح امام حسن (ع) با معاویه بود، گفت: در آیات قرآن و تعالیم دینی ما در برخورد با دشمن سه حالت متصور است. چنانچه در برابر دشمنی که به قصد نابودی یا تسلط بر ما هجوم آورده، قدرتی برتر وجود داشته باشد، باید با او جنگید و او را نابود یا به تسلیم وا داشت. اما اگر دشمن قویتر از جبهه حق بود، در اینجا دو حالت پیش میآید یا اینکه دشمن قادر به وارد کردن ضرباتی به پیکر اسلام است اما نمیتواند جبهه حق را نابود کند. در این حالت باید با اتکا و عمل به آیه شریقه «وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ وَمِن رِباطِ الخَیلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُم» به قدری خود را نیرومند کنیم تا این قدرت موجب بازدارندگی در برابر هجوم دشمنان شود.
وی افزود: اما اگر قدرت دشمن به قدری بود که موجب نابودی جبهه حق می شد، اینجا ما تعبیری داریم که رهبر انقلاب از آن با عنوان نرمش قهرمانانه یاد کردهاند یعنی میتوانیم در قبال دادن یک امتیاز، امتیازی از دشمن بگیریم تا به این واسطه بتوانیم خطری که جامعه اسلامی را با نابودی مواجه کرده مهار کنیم که نمونه حالت دوم چندین بار در تاریخ اسلام تکرار شده است.
این پژوهشگر تاریخ اسلام تصریح کرد: در زمان رسول اکرم (ص) چه قبل از هجرت و چه بعد از هجرت سابقه داشته است که زمانی که رسول خدا میدید قدرت دشمن به گونهای است که قادر است اسلام را نابود کند، در آن جا از سیاست نرمش قهرمانانه استفاده کرده است. زمانی که پیغمبر در مکه بودند چون در آن سرزمین امکان تشکیل دولت و داشتن قوای مسلح وجود نداشت و مشرکان دست برتری بر ایشان و مسلمانان داشتند، برای دفع شرّ مشرکان سوره کافرون به رسول گرامی اسلام نازل میشود و خداوند در این سوره تصریح میکند که رسول خدا به مشرکان بگوید که دین آنها برای خودشان و دین پیغمبر نیز برای خودش باشد و تعرضی به یکدیگر وارد نکنند. بنابراین در تاریخ اسلام در مقطعی که قدرت دشمن به قدری زیاد بوده که قادر به نابودی تمامی مسلمین بوده، سیاست نرمش قهرمانانه مطرح شده است.
رجبی دوانی ادامه داد: همچنین در سال ششم هجرت زمانی که پیغمبر گرامی اسلام با 1400 نفر در ماه حرام برای زیارت کعبه به مکه میرفتند، مشرکان که مسلط بر مکه بودند راه را بر ایشان میبندند که در آن غائله در صورتی که رسول خدا با مشرکان وارد جنگ میشد، بسیاری از مسلمین که تنها دارای سلاح هایی دفاعی بودند، از بین رفته و شهید میشدند و وجود بابرکت رسول خدا نیز بدون شک آسیب جدی می دیدند. در آنجا بود که پیغمبر در عین اینکه هیچگونه احساس ضعفی از خود نشان ندادند، اما وقتی درخواست مذاکره دشمن را دریافت کردند از این درخواست استقبال کردند و در قالب این مذاکره نیز امتیازی داده و هم امتیازی دریافت کردند.
وی یادآور شد: البته باید دقت کرد که در سیاست نرمش قهرمانانه علاوه بر اینکه باید امتیازاتی از دشمن گرفت، باید خطر دشمن را دفع کرد و نهایتاً با فریب دادن او، پیروزی نهایی را از آن خود کرد و اینگونه نیست که در نرمش قهرمانانه یک روند برد_برد مورد نظر ما باشد. بلکه بگونه ای باید عمل کرد که ضمن گرفتن امتیازات لازم، دشمن را نیز در عمل فریب داد. کمااینکه در سیره پیغمبر اکرم شاهد هستیم که رسول خدا در ماجرای صلح حدیبیه به گونهای ماهرانه مشرکان را فریب دادند که دشمن خیال کرد این پیمان صلح، قراردادی کاملا برد_باخت به نفع او بوده است. در حالی که مدتی نگذشت که برکات آن صلح و اقداماتی که رسول خدا پس از انعقاد این پیمان انجام دادند، در نهایت منجر به این شد که این اسلام و مسلمین باشند که به پیروزی قطعی دست یافته و بر کفار مکه فائق آیند. بنابراین اینطور نیست که در پیاده سازی سیاست نرمش قهرمانانه صرفاً هدف ما خریدن زمان باشد بلکه علاوه بر خریدن زمان باید به گونهای عمل کرد که با فریب دشمن کار را به جایی رساند که یا منجر به افزایش بازدارندگی جبهه حق شود یا اینکه حتی جبهه حق در فرصت به دست آمده به قدری قوای خود را بالا ببرد که در مصاف بعدی به طور کامل بر دشمن غلبه کند.
این محقق تاریخ اسلام در ادامه با اشاره به ماجرای صلح امام مجتبی (ع) با معاویه خاطرنشان کرد: در بحث صلح امام حسن (ع) با معاویه مسئله به طور کلی متفاوت با آنچه در صلح حدیبیه برای رسول خدا اتفاق افتاد، بود. برخی تصور میکنند که امام حسن (ع) نعوذ بالله همانند برادرشان امام حسین (ع) اهل ایستادگی و مقاومت و جنگ با دشمن نبودند. کما اینکه در منابع اهل تسنن اینگونه از حضرت یاد شده و ایشان را از این بابت که از حکومت کناره گرفت تا دو دستگی و تفرقه در دنیای اسلام حاکم نشود، مورد تمجید قرار می دهند. در حالی که این روایت قویاً غلط و بی اساس است.
رجبی دوانی افزود: امام حسن مجتبی (ع) به معنای واقعی کلمه شجاعت را علاوه بر رسول خدا، از مادر و پدر بزرگوارشان به ارث برده بودند. از سوی دیگر باید یادآور شد که شجاعت تنها در میدان نبرد بروز و ظهور پیدا نمی کند بلکه شجاعت را باید در اتخاذ تصمیمات سرنوشت ساز و بزرگ در مقاطع پرخطر عرصه سیاسی و مبارزه با فساد و اجرای عدالت اجتماعی نیز معنا و مفهوم در نظر گرفت. بنابراین امام مجتبی (ع) در تمامی ابعادی که ذکر شد، شجاعت خودشان را به همگان نشان دادند. ضمن اینکه ایشان در عرصه نبرد میدانی در زمان خلافت امیرالمؤمنین (ع) در جریان جنگهای جمل و صفین نیز فاتح نهایی میدان نبرد بودند.
وی گفت: وجود مقدس امام حسن (ع) در شرایطی خلافت و رهبری مسلمین را در دست داشت که با خیانت گسترده و انفعال عجیب از سوی مردم عراق مواجه شد که حاضر به هیچگونه یاری به حضرت نشدند و به قدری شرایط برای آن حضرت سخت و عجیب شده بود که حتی فرماندهان سپاه ایشان به معاویه نامه ای نوشته بودند و به او گفته بودند که تعیین کند که حضرت مجتبی (ع) را زنده تحویل آن ملعون بدهند یا اینکه ایشان را به شهادت برسانند.
این پژوهشگر تاریخ اسلام خاطرنشان کرد: زمانی که امیرالمؤمنین در جنگ صفین با خیانت بخشی از فرماندهان لشکر مواجه شدند، مالک اشتر حضور داشت و در مقابل خیانت فرماندهان سپاه به حمایت از امیرالمومنین برمیخیزد ولی زمانی که امام حسن (ع) خطاب به مردم میفرمایند که معاویه آنها را به چیزی دعوت میکند که نه هیچ خیری در آن است و نه در آن عزت و انصاف است و اگر دعوت او را بپذیرند حتی از ناب و آب نیز از آنها دریغ خواهد شد ولی با این وجود حتی یک نفر از مردم عراق به یاری ایشان رغبتی نشان نداد.
رجبی دوانی با تاکید بر اینکه کسانی که مدعی سازش کار بودن امام حسن مجتبی (ع) هستند یا از تاریخ اسلام چیزی نمی دانند یا اینکه با غرض و مرض جهت اهداف پلید خود تاریخ را تحریف میکنند، تصریح کرد: امام حسن (ع) پیش از این که صلح را بپذیرند در سخنانی درد آلود خطاب به مردم عراق می فرمایند که بخدا قسم هیچ شک و شبهه و پشیمانی ما را از نبرد با شامیان وا نداشته است اما سوگمندانه اینک می بینم که دشمنی ها باعث نابودی سلامت و آه و ناله باعث بی حاصلی صبر و شکیبایی شده است. در چنین شرایطی وقتی لشکر حضرت خیانت کرده اند اگر ایشان با سپاه معاویه میجنگید، علی رغم اینکه ایشان دلاورانه تا آخر نفس علیه دشمنان اسلام میجنگید ولی در نهایت با شهادت ایشان و امام حسین (ع) نابودی اسلام که آرزوی معاویه لعنت الله بود، رقم می خورد.
وی یادآور شد: رهبر انقلاب در تشریح علل پذیرش صلح از سوی امام حسن مجتبی (ع) به درستی به این نکته اشاره کرده اند که امام مجتبی (ع) در حالی که به علت خیانت فرماندهان و مردم عراق مجبور به پذیرش صلح با معاویه شدند، اما خط اصیل اسلام که پیش از این توسط ایشان و حضرت امیر (ع) در جایگاه خلافت جریان داشت، به شکل زیر زمینی حفظ کرده و ادامه دادند. اگر ایشان با معاویه میجنگیدند علاوه بر به شهادت رسیدن ایشان، خط اصیل اسلام ناب محمدی از بین میرفت. در حالی که اندکی پس از اینکه معاویه خلافت از تصاحب کرد این واقعیت را درک کرد که در ماجرای صلح در حقیقت امام حسن (ع) پیروز شدند. چرا که معاویه هیچ گاه نتوانست به آرزوی خود که همان نابودی اسلام و حذف نام پیامبر اکرم (ص) بود، دست یابد. نشانه این شکست نیز هراس معاویه از امام حسن (ع) حتی در شرایطی که آن حضرت دیگر هیچ قدرتی در دست نداشتند، بود که در نهایت نیز منجر به به شهادت رساندن آن حضرت شد.
این پژوهشگر تاریخ اسلام در پاسخ به این سوال که چرا رهبر انقلاب در تحلیل شرایط امروز کشور در مقایسه با دوران صلح امام حسن (ع) از شرایط بدر و خیبر استفاده میکنند، گفت: هرگز موقعیتی که برای امام مجتبی (ع) پیش آمد قابل تطبیق با موقعیتی که امروز جمهوری اسلامی در آن قرار داد، نیست. آیا در بین مردم و قوای نظامی سرافراز ما وضعیت این گونه است که رهبری جبهه حق را همانند مردم زمان خلافت امام حسن (ع) به خاطر دنیا رها کنند و آماده جان فشانی نباشند و بگوییم که ناچاراً باید صلح و مذاکره با آمریکا که دشمن حتمی اسلام است را در دستور کار قرار دهیم؟
رجبی دوانی تاکید کرد: سیاسیون منفعل، خودباخته، واداده و حقیری که دشمن را بسیار بزرگ دانسته و جبهه حق را حقیر برمی شمارند و به همین واسطه همه چیز را در کوتاه آمدن در برابر دشمن می بینند، شرایط امروز کشور را همانند شرایط زمان صلح امام حسن (ع) با معاویه تعبیر می کنند. در حالی که فارغ از دولت مرعوب و مجلس بی خاصیتی که توجیه گر سیاست های دولت است، امروز رهبری نظام و مردم ولایتمدار پا به پای رهبری در مسیر ایستادگی در برابر زورگویی های آمریکا ثابت قدم هستند.
وی خاطرنشان کرد: از منظر رهبر انقلاب، ایران امروز در موقعیت بدر و خیبر قرار دارد. یعنی اگر جنگی به ما تحمیل شود می توانیم به لطف خداوند و علی رغم اینکه همانند جنگ بدر در صدر اسلام از منظر امکانات و نیروی انسانی در جایگاه پایین تری نسبت به دشمنان قرار داریم ولی پیروزی نهایی را از آن خود کنیم. البته دولت مردان ما با نشان دادن ضعف از خود و اینکه خیال کردند با دادن امتیاز به دشمن کشور را از فشار بیرون می آورند موجب شدند که دشمن گستاخ تر شود و به تعبیر حضرت امام با یک قدم عقب نشینی دشمن را ترغیب به چند قدم پیشروی علیه خود کردیم.
این پژوهشگر تاریخ اسلام گفت: رهبر انقلاب با احترام به رای مردم با طرح سیاست نرمش قهرمانانه اجازه مذاکره با آمریکا را صادر کردند. اگرچه مردم فریب شعارهای دولتمردان را خوردند و خیال کردند که با از بین رفتن دستاوردهای هستهای کشور، امکان برداشته شدن تحریم ها فراهم میشود ولی در عمل دیدیم که متاسفانه سیاست های غیر اسلامی دولت منجر به این شد که نه تنها دارایی عظیم کشور به دست خودمان از بین برود بلکه سیاست اعمال تحریم های ظالمانه علیه ملت ایران با جدیت و شدت بیشتری از سوی دشمنان پیگیری شود.