بعد از فراز و نشیبهای صید ترال در خلیج فارس این بار نوبت دریای مکران است که در جولان گریهای کشتیهای چینی سهیم باشد.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حنانه جانمحمدی؛ صید ترال نوعی صید بی رحم آبزیان است که به وسیله توری قیف مانند، با آسیب رساندن به بستر دریا و به دام انداختن و تخریب زیستگاه انواع گونههای جانوری خسارات غیر قابل جبرانی را به روی دستهای محیط زیست میگذارد. در هفتههای اخیر حضور کشتیهای ترال در دریای عمان باعث نابودی منبع درآمدی صیادان بومی شد. بسیاری از این افراد در تنگنای مالی قرار گرفتند، برخی برای امرار معاش مجبور به طی کردن مسافت طولانی تری هستند و متاسفانه نفس این سفرهای دریایی میتواند زمینه ساز بروز خطرهای گوناگون من جمله افتادن در دام دزدان دریایی باشد. حتی در هفتههای اخیر توقیف چهار کشتی چینی در دریای مکران خبرساز شد، اما پایانی برای این ماجرا نبود.
مسئولین شیلات با دلایلی غیر منطقی مثل این نکته که کشتیهای صید ترال معمولا ماهیهای حرام گوشتی که در کف دریا مستقر هستند را صید میکنند و حضورشان ارزآوری زیادی برای کشور به ارمغان میآورد، به چنین حرکتی میدان میدهند؛ این در حالی است که بسیاری از مردم چابهار درآمد خود را صرفا از این طریق کسب میکنند و معلوم نیست در صورت ادامه روند چه بلایی بر سر این موج خانه نشین شده خواهد آمد. طبق آمار ۸۰ درصد از ساکنین شهرهای جنوبی خلیج فارس و عمان به صیادی مشغولند و ارزآوری این چنینی جز اینکه خطری برای محیط زیست خواهد بود، معیشت خانوادههای زیادی را تهدید میکند.
حتی عدهای از ساکنین بومی چابهار از قاچاق گسترده سوخت کشتیهای صید ترال پرده برداشته اند. با این حال بادبانهای کشتیهای ترال در دریای عمان همچنان کشیده شده است و جیب محلیها روز به روز خالیتر و سفره هایشان کوچک و تنگ تر می شود.
حجت الله عدالت پناه، سازنده مستند چالشی ترال در گفتگو با خبرنگار دانشجو میگوید: به گفته مسئولین شیلات، دلیل مجوز دادن به کشتیهای ترال صید ماهیهای کوچکی میباشد که حرام گوشت بوده و در اعماق دریا زندگی میکنند. آنها می گویند صیادان بومی دسترسی به این ماهیها ندارند و اگر ما از این فرصت استفاده نکنیم و ارزآوری نداشته باشیم کشور همسایه از این فرصت سود خواهد برد.
عدالت پناه ادامه میدهد: نکته قابل اهمیت که در مستند ترال به آن پرداخته شد، آسیبهایی است که توسط این کشتیها به اکوسیستم آبی دریای عمان و خلیج فارس وارد میشود و اگرجلوی این اقدام گرفته نشود، فاجعهای عظیم رخ خواهد داد. این صید نه تنها ماهیهای کوچک را به دام میاندازد، بلکه به واسطه تورهای بزرگ خود ماهیهای بزرگ و حتی مرجانهای دریایی را به دام انداخته و محل زندگیموجودات کف زی را تخریب میکند. فاجعهای که کسی برایش اهمیتی قائل نیست.
پس از ساخت مستند ترال، بارها سپاه پاسداران کشتیهای چینی را توقیف کرد، اما نکته قابل توجه واریز شدن سود به حساب عدهای است که با وجود مخالفتهای گوناگون از جانب نهادها و مراکز مختلف با چراغ خاموش دل به دریا میزنند و ریسک توقیف را به جان میخرند. عدالت پناه درخصوص سهمیه سوختی که به کشتیهای ترال داده میشود میگوید: علاوه بر سود زیادی که صاحبان این کشتیها به جیب میزنند، یارانهای برای سوخت با رانتهای خاص دریافت میکنند و باب قاچاق را تا دریاهای دور توسعه میدهند.
عدالت پناه در ادامه میگوید: کشتیهایی که در گذشته در خلیج فارس و حال در دریای مکران جولان گری میکنند، کشتیهای چینیای هستند که هیچ ارتباطی با دولت چین ندارند! با این حال زمزمههایی مبنی بر این موضوع مطرح شده که مدیران بازنشسته سازمان شیلات با در اختیار داشتن رانت، مجوز صید وسیع آبزیان در این منطقه را اخذ کرده اند. ایرادی که میتوان به سیستم مدیریتی کشور وارد کرد این است که وقتی یکی از مسئولین تخلفی انجام میدهد، نه تنها با او برخورد قاطعی نمیشود، حتی در بعضی موارد ارتقاء رتبه هم میگیرد!
با اینکه این نوع صید در دنیا منسوخ شده، اما همچنان در ایران مورد استفاده قرار میگیرد. در هر مرتبه صید ترال موجودات بی گناهی از بین میروند و به طبیعت دریا و اکوسیستم هزاران آبزی خدشه وارد میشود؛ با این حال سازمانهای مردم نهاد محیط زیستی و نمایندگان مجلس ورود پر سر و صدایی به این مسئله نداشته اند. متاسفانه حضور کشتیهای صید ترال علاوه بر اینکه باعث نابودی منبع درآمد بومیان بلوچ شده، میتواند باعث گرایش جوانان بیکار به سمت قاچاق و اعتیاد بشود!
مسئولین شیلات در مورد اختصاص یارانه سوخت به این کشتیهای خارجی که در رسانهها منعکس شده میگویند: به طور کلی کشتیهای صیادی تا پیش از این سوخت یارانهای دریافت میکردند. ما مرجع تصمیم گیرنده نیستیم و نقش شیلات فقط تایید گزارش صید این کشتی هاست.
با این وجود موضع گیریهای ضد ونقیض مسئولین در حالی است که حضور کشتیهای صید ترال در بسیاری از کشورهای جهان حتی چین، به دلیل اثر گذاری مخرب به روی محیط زیست و دریا ممنوع است. چگونه است که ماهی گیران بومی باید تحت نظر سخت گیرانهترین قوانین کار خود را پیش ببرند، اما جولان کشتیهای چینی در آبهای ایران بدون نظارتی در حال پیشروی است؟
پورمردان، مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان سیستان و بلوچستان در گفتگو با خبرنگار دانشجو از پیگیری جدی صید ترال میگوید: ترال در کشورهایی که منابع آبی و ذخایر خود را دوست دارند اتفاق نمیافتد و حتی کشورهای زیادی اجازه رخ دادن چنین اتفاقی را در آبهای آزاد خود به کشتیهای ترال نمیدهند. این حساسیت در کشور ما نیز باید بیشتر بشود و با مکاتبات صورت گرفته با شیلات جنوب، صحبتهایی برای اقدامات فوری صورت گرفته است.
پورمردان میگوید: با انجام صید ترال، علاوه بر آسیب به محیط زیست دریا به جامعه صیادان ما نیز لطمه بزرگی وارد میشود. ما به عنوان ضابطین قضایی پیگیر این موضوع هستیم و در این خصوص به عنوان متولی با هیچ کس رودربایستی نداریم!
خبرگزاری دانشجو با حمایت دانشجویان مطالبه گر سیستان و بلوچستان درصدد است تا زوایای پنهان و بی رحمانه این اقدام علیه محیط زیست و مردمان بومی چابهار را انعکاس بدهد و آماده شنیدن نظرات مسئولین به منظور یافتن راهی برای کمک به رونق گرفتن کار و کاسبی صیادان بلوچ است.