رئیس جمهور فرانسوی که شاید توهم آن را دارد که لبنان، مستعمره کشور اوست در بازدید از بیروت عنوان میکند خودم مسئولیت سیاسی تغییرات در لبنان را بر عهده میگیرم! ادعایی که به اعتقاد بسیاری از ناظران سیاسی دخالت آشکار در امور داخلی لبنان است.
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو زهرا مهران راد،"خودم مسئولیت تغییرات سیاسی در لبنان را به عهده میگیرم"این جمله را نه "میشل عون" رئیس جمهور و نه "حسان دیاب" نخست وزیر لبنان نه حتی "سعد الحریری" نخست وزیر مستعفی لبنان به زبان میآورد بلکه رئیس جمهور فرانسه از مایلها دورتر از غرب آسیا انگار بوی کباب به مشامش رسیده باشد در میان تلی از خرابههای بیروت به زبان آورد، درست یک روز بعد از اینکه انفجارهای ویرانگر بندر بیروت را در حالی با خاک یکسان کرد که به تعبیر ناظران بینالملل چرنوبیل این بار در غرب آسیا و با محوریت بیروت رخ داده است؛ دلایل این انفجار که هنوز و با گذشت بیش از ۵ روز در هالهای از ابهام قرار دارد به گفته سرلشکر «عباس ابراهیم»، رئیس دستگاه امنیتی لبنان در دست بررسی است و تاکنون دست کم ۱۳۷ نفر در این حادثه دلخراش جان باختهاند و بیش از ۵ هزار نفر نیز زخمی شدهاند.
خود قیم پنداری مکرون / وقتی رئیس جمهور فرانسوی فکر میکند لبنان مستعمره کشورش است مکرون خود را به بیروت میرساند و در جمع مردم مصیبت زده لبنان که در ادامه موج تحریمها و فشار اقتصادی و مشکلات معیشتی چند ماه اخیرکه ماحصل تلاشهای آمریکا و سعودی بوده است؛ حالا در سوگ عزیزان خود نشستهاند و با لحنی قیم مآبانه از پیشنهاد تغییرات سیاسی در لبنان خبر میدهد. رئیس جمهور فرانسوی که شاید هنوز توهم آن را دارد که لبنان، مستعمره فرانسه است در ادامه میافزاید: روز اول ماه سپتامبر (۱۱ شهریور) دوباره به لبنان میآیم، اگر آنها (دولت و جریانهای سیاسی لبنان) در این رابطه کاری انجام نداده باشند، خودم مسئولیت سیاسی تغییرات را بر عهده میگیرم! ادعایی که به اعتقاد بسیاری از ناظران سیاسی دخالت آشکار در امور داخلی و نقض حاکمیت کشور لبنان به حساب میآید.
لبنان قبل از ریختن خونمان در زمین محبوب بیروت، از محاصره رنج میبرد
البته مکرون قبل از آنکه رسما به بیروت برسد در فضای مجازی پاسخ خود را از جوانان لبنانی گرفته بود اوقبل از این سفر در صفحه شخصی خود نوشت" لبنان لیس وحیدا" ؛لبنان تنها نیست. یک کاربر لبنانی در پاسخ به این ترحم نمایشی نوشت:
رئیس جمهور ماکرون با احترام و قدردانی صمیمانه از سفر همدلانه شما به لبنان
امیدواریم که شما خنجر زهرآگین آمریکا و عربستان سعودی در پهلوی لبنان زخمی نشوید. محاصره آنها پیش از انفجار، لبنان را منهدم کرد.لبنان قبل از ریختن خونمان در سرزمین محبوب بیروت، از محاصره رنج میبرد.
نخست ما از شما سپاسگزاریم و ثانیا امیدواریم که شما خنجر زهرآگین آمریکاوعربستان عربستان سعودی در پهلوی لبنان زخمی نشوید. محاصره آنها پیش از انفجار، لبنان را منهدم کرد.لبنان قبل از ریختن خونمان در سرزمین محبوب بیروت، از محاصره رنج میبرد.
کاربردیگری در پاسخ به لحن ترحم آمیزمکرون مبنی بر اینکه لبنان تنها نیست نوشت:" طبیعتا لبنان تنها نیست ما اول خدا را داریم، بعد محمد وآل محمد و سپس حزب الله و جمهوری اسلامی هر چی بخاطرآن اومدید روبگیرید و از اینجا بروید و اگر به فکر اشغال سرزمین ما هستید، اول به فکر چتر برا خودتون باشید یا اینکه با این معادله روبروخواهید شد: عمودی خواهید آمد و افقی خواهید رفت، با آتش بازی نکنید.
طبیعتا لبنان تنها نیست ما اول خدا را داریم، بعد محمد وآل محمد و سپس حزب الله و جمهوری اسلامی هر چی بخاطرآن اومدید روبگیرید و از اینجا بروید
قرداد طائف در ساختارسیاسی لبنان چیست و چرا تاریخ آن منقضی شده است؟
نظام سیاسی لبنان براساس قرارداد طائف مدیریت میشود، اساسا در جوامعی که اختلافات قومیتی و مذهبی محلی برای اختلافات داخلی و سیاسی میشود، رسیدن به یک وحدت ملی کار چندان سادهای نیست موضوعی که لبنانیها ۱۵ سالی هست که با آن دست و پنجه نرم میکنند و به خاطر آن درگیر جنگ داخلی بودند.
مسالهای که در نهایت با اجماع ملی نخبگان این کشور بر سر یک سند بالادستی که به قرارداد طائف (۱۹۹۰) معروف شد، زمینه را برای ایجاد نوعی اصلاحات از بالا فراهم آورد تا هم محلی شود برای پایان دادن به خشونتهای داخلی در این کشور و هم ایجاد یک ساختار جدید که بر اساس آن تقسیم قدرت در لبنان مبتنی بر ظرفیتهای نیروهای اجتماعی و میزان تاثیرگذاری هر یک از کنشگران سیاسی در عرصههای اجتماعی شکل تازهای به خود میگرفت.
قرارداد طائف تنها تسلی بخش شکاف نخبگانی بود
بر اساس آنچه در سند طائف آمده، مقرر شد تا پست ریاستجمهوری در دست مسیحیان مارونی در لبنان قرار گیرد، نخستوزیری در دستان گروههای مسلمان اهل سنت، ریاست پارلمان بر عهده شیعیان و معاونت نخستوزیر از میان مسیحیان ارتدکس انتخاب شود. بر اساس این قرارداد، نوعی از موازنه میان نیروهای سیاسی برقرار میشد که تنها تسلیبخش شکاف میان نخبگان بود. این فرآیند طی زمان از ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ جامعه لبنانی را دچار نوعی ساختار طبقاتی کرد که در آن رقابتها به شدت مبتنی بر طائفهگرایی و مذهبگرایی است.
این رقابتها تفاوتش با نبردهای ۱۵ ساله این بود که این بار سلاحها در دست نبود بلکه رقابتها در عرصهای سیاسی و اقتصادی به منظور در اختیار گرفتن منابع بیشتر برای افزایش قدرتهای طبقات حاکم در داخل قدرت شکل و بوی دیگری به خود گرفته بود. در چنین شرایطی که یک نظام طبقاتی همه منابع را تحت سیطره خود دارد مسلما فساد امری قابل پیشبینی است.
تفاوت قرارداد طائف با نبردهای ۱۵ ساله این بود که این بار سلاحها در دست نبود بلکه رقابتها در عرصهای سیاسی و اقتصادی به منظور در اختیار گرفتن منابع بیشتر برای افزایش قدرتهای طبقات حاکم در داخل قدرت شکل و بوی دیگری به خود گرفته بود. در چنین شرایطی که یک نظام طبقاتی همه منابع را تحت سیطره خود دارد مسلما فساد امری قابل پیشبینی است
مسالهای که مجالی برای رشد و توسعه در کشور فراهم نخواهد کرد چراکه هر یک از نیروهای موجود نمایندگی مردم را بر عهده نخواهند داشت یا حداقل نمایندگی واقعی مردم را بر عهده نخواهند داشت بلکه هر یک به دنبال تقویت پایگاه اجتماعی خود از طریق توزیع نابرابر فرصت و ثروت در کشور هستند، با این حساب وبا توجه به تحولاتی که از سال گذشته جامعه لبنان با آن دست به گریبان است به نظر میرسد نوعی به تنگ آمدن از این ساختارسیاسی در بین مردم وجود دارد.
قرارداد طائف بن بستی در ساختار سیاسی لبنان که همه سیاسیون ازآن خستهاند بن بستی در ساختارسیاسی که به نظرمی رسد،همه سیاسیون لبنان نیز ازآن خسته شدهاند اما چون چارهای برای حفظ آن به منظور برقراری ثبات ندارند، مجبور هستند به سیستم ناقص کنونی تن دهند. یکی از ایرادات مهم این سیستم در عدم تعامل نیروهای انتخابی و انتصابی در زمانی است که تصمیمات مهم کشوری نیازمند وحدت عمل است؛ لذا اختلافات به قدری زیاد است که مانع از پیشبرد کار میشود.
به عنوان مثال یکی از موانع اصلی وحدت عمل در این کشور آن است که نیروهای سیاسی خواهان سهم در حکومت هستند و دولتها نمیتوانند افراد متخصص و به دور از سیاست زدگی را در مسند امور قرار دهند، تا جامعه به سمت توسعه یافتگی و پیشرفت حرکت کند و همین موضوع اساس فسادهای اقتصادی دراین کشورو و اعتراضات مردمی در سالهای اخیر را به دنبال داشت.
براساس قرارداد طائف نیروهای سیاسی خواهان سهم در حکومت هستند و دولتها نمیتوانند افراد متخصص و به دور از سیاست زدگی را در مسند امور قرار دهند
ساختارلبنان نیازمند ان است که به سمت سیستم نوین سیاسی برود با توجه به شرایط و موانع موجود آنچه به نظر میرسد سیستم طائف به تاریخ انقضای خود هم از طرف مردم و هم از طرف سیاسیون رسیده است و ساختار لبنان باید به سمت سیستمهای نوین نظامهای سیاسی پیشرفته حرکت کند، اما هرچند این تحولات به مثابه جراحی سختی باشد که زمانبر است، اما جراح آن حتما باید از دل خاک لبنان و با نظر و اراده مردم این کشور باشد باشد نه از کیلومترها آن طرفتر با ژست اصلاحات و تغییر در نظام سیاسی لبنان یک نفر تصمیم به اصلاح این ساختار بگیرد،و به قول "علی علیزاده" تحلیلگرمسائل سیاسی باورکردنی نیست؛ مکرون وسط بیروت روی زمینی که برای آزادی اش از اشغال اسرائیل هزاران شهید داده شده بایستاد و برای لبنانیها ضرب الاجل تعیین کند.
خاطرهای شنیدنی از دیدار رهبری با سعد حریری و ضرورت مسلح بودن حزب الله / سلاح مقاومت دشنه عروس خاورمیانه است وضعیت امروز لبنان دقیقا مصداق هشداری است که مقام معظم رهبری سالها قبل در دیدار سعد الحریری با معظم به آن اشاره کردند.
طارق متری وزیر فرهنگ لبنان درسالهای۲۰۰۵ تا ۲۰۰۸ خاطره ای از دیدار سعد الحریری نخست وزیر وقت لبنان با مقام معظم رهبری نقل کرده است که توصیف این روزهای لبنان است و یادآوری آن همزمان باسفر مکرون به بیروت خالی از لطف نیست.
"همراه سعد حریری به تهران سفر کردیم (این دیدار در آذرماه ۱۳۸۹ انجام شده است)قرار ملاقات با آیت الله خامنهای بود. قبل از دیدار قرار شد، جلسهای با سعد حریری به عنوان نخست وزیر داشته باشیم. شش وزیر هم همراه او بودیم. جلسه در محل اقامت حریری در کاخ سعد آباد برگزار شد. سعد حریری گفت: «باید مساله سلاح حزب الله را به عنوان مساله اصلی لبنان مطرح کنیم». من سخنی نگفتم، اما همه همراهان لبنانی اش تایید کردند.
وقتی وارد دفتر رهبر انقلاب شدیم، ایشان بسیارگرم و صمیمانه سعد حریری را در آغوش گرفتند. جوانی و هوشمندی اش را تحسین کردند. از مرحوم رفیق حریری ذکر خیری به میان آوردند. از لبنان بسیار تعریف کردند.
ناگاه از سعد حریری پرسیدند، آقای نخست وزیر شما رمان گوژپشت نتردام را خواندهاید؟! خب پیداست که نخوانده بود! سری تکان داد که معلوم نبود خوانده یا نه.
رهبر انقلاب ادامه داد: در این رمان یک زن بسیار زیبایی تصویر شده است. او زیباترین زن پاریس بود و طبیعی است که قدرتمندان در صدد دستیابی به این زن بودند. لاتهای پاریس، قداره کشان، با نفوذها و... اما همه میدانند که آن زن زیبا، اسمش چی بود؟! طارق (وزیر فرهنگ وقت لبنان) گفت:ازمیریلدا! آیت الله خامنهای با تمام چشمانش خندید و گفت: احسنت! شما وزیر فرهنگ بودید!
ایشان در ادامه فرمود: همه میدانستند که ازمیریلدا یک دشنه ظریف دسته صدف سپید بسیار تیز و کارا به همراه دارد. هر کس به او سوء نظری داشته باشد، ازمیریلدا در استفاده از آن دشنه تردید نمیکرد.
اقای نخست وزیر! لبنان مثل همان زن زیباست. لبنان عروس خاورمیانه است. خیلیها به کشور شما نظر دارند. اسراییل خطری است که شما را تهدید میکند. مگر تا خیابانهای بیروت نیامدند؟ مگر مردم را نکشتند؟ ویران نکردند؟ سلاح مقاومت مثل همان دشنه ازمیریلداست. دشمن را نومید میکند و امکان عمل را از او میگیرد".
اقای نخست وزیر! لبنان مثل همان زن زیباست. لبنان عروس خاورمیانه است. خیلیها به کشور شما نظر دارند. اسراییل خطری است که شما را تهدید میکند. مگر تا خیابانهای بیروت نیامدند؟ مگر مردم را نکشتند؟ ویران نکردند؟ سلاح مقاومت مثل همان دشنه ازمیریلداست. دشمن را نومید میکند و امکان عمل را از او میگیرد".
با این حساب به نظر میرسد طمع آمریکا، اسرئیل، غرب و هم پیمانان منطقهای آنها در ازپا درآوردن لبنان هشداری است که رهبری سالها قبل صراحتا به آن اشاره فرموده بودند، تهدید و فشاری که با تقسیم کاری مذبوحانه بخش اقتصادی و فشار معیشتی ان به عهده آمریکا و عربستان، تحرکات راهبردی و احیانا میدانی آن به عهده صهیونیستها و ژست تغییرات سیاسی آن به عهده فرانسویها یا همان غرب باشد و به این ترتیب فرانسویها به دلیل سابقه و ریشهای که در لبنان داشتند به دنبال آن هستند که سکانس پایانی این فیلمنامه را به کمک آمریکا، اسرائیل و عربستان، طبق خواست خود طراحی کنند و نظام سیاسی پیش روی لبنان را با محوریت منافع شرکا طراحی کنند.