سازمان رادیو و تلویزیون ترکیه - TRT world؛
گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو - احمد رضاپور؛ وبگاه خبری انگلیسی‌زبان وابسته به سازمان رادیو و تلویزیون ترکیه (TRT)، مهمترین رسانه دولتی این کشور در گزارشی به تاریخ ۱۸ آگوست ۲۰۲۰ با عنوان «معنای پیمان ایران - چین برای ترکیه چیست؟» نوشت: جواد ظریف، وزیر امورخارجه ایران در جریان نطق خود در مجلس، برای اوّلین بار تایید کرد که کشورش در حال مذاکره برای انعقاد یک پیمان راهبردی ۲۵ ساله با چین است. اندکی بعد، متن پیش نویس قرارداد ایران و چین در شبکه‌های اجتماعی پخش شد. برخی از کارشناسان اعلام کردند که این پیش‌نویس، چارچوب کلّی است که ایران و چین بر سرآن درحال مذاکره هستند. این سند نشان‌دهنده تمایل دو کشور برای ارتقاء شراکت راهبردی بین ایران و چین است. این همکاری در زمینه اقصادی، انرژی، مالی، تجاری، گردشگری، توسعه زیرساختی و ارتباطات است. مضاف بر آن دامنه‌های دیگری نظیر همکاری امنیتی، دفاعی، نظامی و اطلاعاتی را نیز پوشش می‌دهد.
برخلاف کشور‌های دیگر نظیر هندوستان، پاکستان و برخی از کشور‌های حاشیه خلیج[!]، پیمان ایران - چین مورد توجه رسانه‌های ترکیه‌ای قرار نگرفت. عمدتاً به این دلیل که آنکار خود درگیر پرونده‌های متعدد منطقه‌ای (نظیر لیبی و منطقه شرق مدیترانه) است. با این توصیف، بی‌اعتنایی به محتوای چنین پیمانی، ترکیه را در محاسبات خود در منطقه، به ویژه در سطوح امنیتی، دچار خطای راهبردی می‌کند. انعقاد توافقنامه ایران - چین، می‌تواند منافع ترکیه را به چالش کشیده و کفه موازنه قدرت در منطقه را به نفع ایران سنگین‌تر کند. ایران و ترکیه رقیب هم در منطقه هستند که منافع و دستورکار متضاد با یکدیگر دارند. مثال آن سوریه است. [آنکارا علیه اسد است و و تهران پشتیبان دولت دمشق]
بیشتر بخوانید:
الجزیره قطر - Al Jazeera؛
مهمترین رسانه خبری ترکیه وابسته به دولت اردوغان در ادامه مدعی شد: تهران راه هرگونه پیشرفتی در همکاری اقتصادی و امنیتی بین ترکیه و عراق را بسته است[!] و از برتری اقتصادی و امنیتی آنکارا در شمال عراق ممانعت به عمل می‌آورد. هنگامی که ترکیه پای به «خ-ل-ی-ج» گذاشت، گرچه محاصره قطر در سال ۲۰۱۷ دوحه و آنکارا را مجبور به نزدیکی با ایران کرد، امّا حضور نظامی ترکیه در«خ-ل-ی-ج» چندان خوشایند تهران نبود. در لیبی، شواهد حاکی از پشتیبانی ایران از متحدانش (اسد و روسیه) است که حامی ژنرال خلیفه حفتر بر ضدّ دولت مورد حمایت ترکیه [غرب لیبی - طرابلس] می‌باشند.
آژانس خبری TRT، خطرات احتمالی این توافقنامه برای ترکیه را از بعد نظامی و منطقه‌ای دانست و نوشت: در مورد پیمان راهبردی ایران - چین سه نگرانی حول این موضوع [برای ترکیه] وجود دارد که ممکن است زنگ خطر را برای آنکارا به صدا در بیاورد. اوّل؛ سوال حول این موضوع است که عایدات مالی دریافتی تهران از سوی پکن چگونه صرف خواهد شد؟ پیمان راهبردی با چین، تهران را قادر می‌سازد تحریم‌های ایالات متحده را دور بزند. قادر می‌سازد منابع پولی/مالی حاصل از فروش نفت به چین را به دست بیاورد. این موضوع [باعث افزایش قدرت ایران می‌شود] و ماموریت ترکیه را در سوریه، عراق و احتمالاً لیبی دشوار خواهد ساخت. دوّم؛ این احتمال وجود دارد که تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران در ماه اکتبر/ مهر منقضی می‌شود و با توجه به طرح پیشنهادی همکاری بین تهران - پکن در زمینه صنعت دفاعی، این موضوع می‌تواند برای ترکیه به امری چالش برانگیز تبدیل شود. هم اکنون نیز ایران نیرو‌های نیابتی خود و متحدانش را با طیف متنوّعی از تسلیحات نظیر سامانه ضد هوایی، ضد تانک، ضد کشتی، پهبادها، لانچر کاتیوشا و حتی موشک‌های بالستیک تغذیه می‌کند. به عنوان نمونه، حزب‌الله لبنان مجهّز به موشک‌های بالستیک ساخت ایران است که برد آن عراق، اردن و صحرای سینا از مصر را دربرمی‌گیرد. ازدیاد سلاح‌های ساخت ایران همراه با کمک چین، خطر امنیتی بزرگی برای آنکارا خواهد بود.
آژانس خبری TRT، خطرات احتمالی این توافقنامه برای ترکیه را از بعد نظامی و منطقه‌ای دانست و نوشت: در مورد پیمان راهبردی ایران - چین سه نگرانی حول این موضوع [برای ترکیه] وجود دارد که ممکن است زنگ خطر را برای آنکارا به صدا در بیاورد. اوّل؛ سوال حول این موضوع است که عایدات مالی دریافتی تهران از سوی پکن چگونه صرف خواهد شد؟ پیمان راهبردی با چین، تهران را قادر می‌سازد تحریم‌های ایالات متحده را دور بزند. قادر می‌سازد منابع پولی/مالی حاصل از فروش نفت به چین را به دست بیاورد. این موضوع [باعث افزایش قدرت ایران می‌شود] و ماموریت ترکیه را در سوریه، عراق و احتمالاً لیبی دشوار خواهد ساخت. دوّم؛ این احتمال وجود دارد که تحریم تسلیحاتی سازمان ملل علیه ایران در ماه اکتبر/ مهر منقضی می‌شود و با توجه به طرح پیشنهادی همکاری بین تهران - پکن در زمینه صنعت دفاعی، این موضوع می‌تواند برای ترکیه به امری چالش برانگیز تبدیل شود. هم اکنون نیز ایران نیرو‌های نیابتی خود و متحدانش را با طیف متنوّعی از تسلیحات نظیر سامانه ضد هوایی، ضد تانک، ضد کشتی، پهبادها، لانچر کاتیوشا و حتی موشک‌های بالستیک تغذیه می‌کند. به عنوان نمونه، حزب‌الله لبنان مجهّز به موشک‌های بالستیک ساخت ایران است که برد آن عراق، اردن و صحرای سینا از مصر را دربرمی‌گیرد. ازدیاد سلاح‌های ساخت ایران همراه با کمک چین، خطر امنیتی بزرگی برای آنکارا خواهد بود.
بیشتر بخوانید:
مجلّه سیاست خارجی آمریکا - Foreign Policy؛
این خبرگزاری ترکیه‌ای در ادامه ادّعا کرد: در طول سالیان گذشته، تهران دشمنان ترکیه در سوریه، عراق و لیبی [!] را تسلیح کرده است. ترکیه از سال ۲۰۱۶ به این موضوع پی برده است که نیرو‌های حزب کارگران کردستان - PKK که از سوی ترکیه به عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود، تسلیحات ساخت ایران در اختیار دارند[!]
در سوریه نیز وضع چندان متفاوت نیست. ترکیه در جریان عملیات شاخه زیتون در عفرین سوریه در ژانویه ۲۰۱۸، مقادیر زیادی تسلیحات ساخت ایران که در اختیار نیرو‌های کرد YPG (شاخه سوریه‌ای PKK) بود، ضبط و مصادره کرد. اخیراً، ایران متعهد شد که سوریه را با سامانه دفاع هوایی تجهیز کند.
[سوم]؛ نگرانی دیگر ترکیه از این پیمان، همکاری نظامی ایران و چین است. برخی بر این باورند که تهران و پکن در حال مذاکره برای انعقاد یک معامله تسلیحاتی بزرگی هستند که قابلیت نظامی متعارف ایران را به روشی بی‌سابقه و از زمان تاسیس جمهوری اسلامی تقویت می‌کند. این تقویت همراه با عوامل دیگر نظیر ارتقاء قابلیت موشک‌های بالستیک دوربرد می‌تواند حس تهدید برای آنکارا را بیشتر کند. فقدان [برخی از] تسلیحات پیشرفته در ایران و چتر دفاعی ناتو، همواره اعتماد به نفس آنکارا را افزایش و احساس تهدید امنیتی از سمت ایران را کاهش می‌داد. با این حال، بحران سوریه و مواجهه ترکیه و روسیه در پایان سال ۲۰۱۵ نشان داد که چتر حمایتی ناتو معیوب است و ممکن است در وقت ضرور پشت ترکیه را خالی کند.
وقتی به چین می‌رسیم، انتظار می‌رود پیمان با ایران حضور پکن و نفوذ آن در «خ-ل-ی-ج» و منطقه را تقویت کند، آن هم در دوره‌ای که ایالات متحده رو به زوال است. این گزاره می‌تواند به منافع منطقه‌ای آنکارا ضربه بزند و نقش امنیتی رو به رشد آن را به چالش بکشد. ترکیه و چین در یک سری از پرونده‌های منطقه‌ای اختلاف دیدگاه دارند. هرچند پکن تمایل دارد یک چهره بی‌طرف و صرفاً با ماهیت اقتصادی در منطقه از خودش نشان دهد، امّا در سال‌های گذشته رویه‌ای غیر از این مشاهده شده است.
به عنوان نمونه، چین بین سال‌های ۲۰۱۱ -۲۰۲۰ حداقل ۱۰ مرتبه با حق وتو خود در شورای امنیت سازمان ملل از دولت اسد حمایت کرده است.این میزان وتو [قطعنامه] توسط پکن، برابر با ۶۶.۶ درصد تمام دفعاتی است که چین از حق وتو خود از زمان عضویت دائم در شورای امنیت سازمان ملل در ۲۵ اکتبر ۱۹۷۱ استفاده کرده است. این تعداد وتو به نفع حکومت سوریه منجر به افزایش خطر امنیتی برای ترکیه شده است.
بیشتر بخوانید:
میدل‌ایست آی - Middle-East Eye؛
افزون بر این موارد، تسلیحات چینی به صورت فزاینده توسط برخی کشور‌ها و گروه‌های شبه‌نظامی علیه ترکیه، منافع و متحدانش استفاده می‌شود. در جبهه لیبی، حفتر اتکای بالایی به تسلیحات پیشرفته چینی نظیر پهباد Wing Loong -۲ علیه دولت مورد حمایت ترکیه در طرابلس، داشت. پیمان ایران - چین پکن را در منطقه قدرتمند می‌کند و تهدیدات برخاسته از چین را افزایش می‌دهد.
آژانس خبری TRT در ادامه گزارش معتقد است که با پیمان ایران - چین، ممکن است جای پایی برای حضور نظامی در منطقه مهیّا کند. در پایان این گزارش آمده است: بحران سال ۲۰۱۷ «خ-ل-ی-ج» موجب شد ترکیه برای اوّلین بار مستقیماً در عرصه امنیتی این منطقه پس از حدود یک قرن (بعد از جنگ جهانی اوّل و فروپاشی عثمانی) نقش ایفا کند. آنکارا و پکن، نه توانایی دارند و نه تمایلی برای جانشینی نقش امنیتی ایالات متحده در «خ-ل-ی-ج»؛ با این وجود امّا حضور چین در این منطقه، قطعاً محاسبات را برای ترکیه پیچیده خواهد کرد.
*تمام مطالب فوق لزوماً مورد تایید خبرگزاری نیست و صرفاً جهت مطالعه مخاطبان ترجمه شده است.
ارسال نظرات