کبگانیان: هدفمندی دانشگاه‌ها در سند آمایش آموزش عالی مورد توجه قرار می‌گیرد / ضرورت همکاری وزارتخانه‌های علوم و بهداشت

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- محمدجوادسمیعی؛ قطعا اصلی ترین دلیل وجود دانشگاه‌ها تربیت نیروی انسانی متخصص برای کشور است. آن هم نیروی متخصصی که باید نیاز ها و در واقع خلاء های موجود در بخش های مختلف کشور را در تمامی ابعاد پوشش دهد. این کذاره به این معناست که برای جذب هر دانشجو در دانشگاه باید یک برنامه درست و یک دلیل روشن وجود داشته باشد که هم نیاز‌ها برطرف شود و هم دانشجویان پس از مدتی دچار سردرگمی نشوند. اتفاقی که اصلا در سیستم آموزش ما دیده نمی‌شود!

تا همین چند وقت اخیر در تمامی برنامه ها و سندهایی که در کشور موجود بود فقط تا یک تاریخ مشخصی تعداد دانشجویان مورد نیاز کشور مشخص شده بود. ولی هیچ گاه معلوم نشد که این دانشجویان باید برای کدام قسمت از نیاز های کشور مورد استفاده قرار بگیرند. نبود یک سیستم دقیق و البته جامع برای مشخص کردن نیاز های کشور ما را به سمت تولید بیش از حد و به عبارت دیگر بی رویه دانشجو سوق داده است. این در حالی است که با وجو دانشجویان بسیار زیاد در بسیاری از بخش های کشور دچار بحران نیروی متخصص هستیم. مدرک گرایی  و عوامل دیگر هم موجب شده است که بازار برخی رشته داغ شود و با بالا رفتن تراکم دانشجو در آن رشته، همینطور دانشجوی بیکار و البته پرتوقع فارغ التحصیل شود.

جستجوی ما ادامه پیدا کرد تا اینکه به یک مصوبه بسیار جال از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی برخوردیم؛ سند آمایش آموزش عالی که دکتر کبگانیان چند ماه پیش به ابلاغ این سند اشاره کرده بود. تصمیم گرفتیم به سراغ ایشان برویم و کم و کیف ماجحرای این سند را جویا شویم.

سند آمایش آموزش عالی در اصل چه خواستگاه هایی دارد و چرا اقدامات جدی برای اجرای آن دیده نشده؟

 این مصوبه از مصوبات مهم شورای عالی انقلاب فرهنگی است و البته باید بگویم کاریست که در ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور کاملا بررسی و نهایی شد و به تصویب رسید. البته این سند در دو بخش است که یک بخش آن در حوزه بهداشت و درمان است و بخش دیگر آن مربوط به وزارت علوم. اما به صورت کلی پدیده آمایش رشته‌های آموزش عالی یکی از جدی ترین مطالبات رهبر معظم انقلاب بوده و هست. اگر به خاطر داشته باشید حتی دو سه سال پیش ما گزارشاتی مبنی بر نارضایتی از وزارت علوم و فناوری دادیم و در همان موقع رهبر معظم انقلاب در دیدار ماه رمضان اساتید و بعد هم در حضور دانشجویان اشاره کردند که به من گزارشاتی داده شده که سند آمایش آموزش عالی به درستی انجام نمی‌شود یا حد اقل گزارش آن به شورای عالی انقلاب فرهنگی داده نشده است. در هر صورت با همکاری دستگاه‌های مرتبط با این موضوع کار متوقف نشده است و نخواهد شد.

این سند ابعاد مختلفی دارد و یکی از مهم ترین آنها ماموریت گرایی دانشگاه‌ها است که بعد از آن رتبه بندی و در آخر هم آیین نامه ارتقا اساتید در آن گنجانده شده است. خب ماموریت گرایی کلید خورده و زیر نظام‌هایش هم در حال طراحی است که اتفاقا یک مورد هم الان در حال اجرا است . البته به این علت بود که دانشگاه امام حسین (ع) ماموریت خود را در کف دست داشت و کار سختی برای اجرای این طرح نداشت.

به این صورت که در همین ستاد تصمیم گیری شد و ماموریت هایشان به آنها ابلاغ گردید و دستشان در آیین نامه ارتقای اساتیدشان کاملا باز گذاشته شد. یکی از گلایه‌های اصلی دانشگاه‌های مختلف این است که وقتی دانشگاه ما ماموریت مشخصی ندارد ما مجبور هستیم اساتیدمان را به سمت نوشتن مقاله آی اس آی هدایت  کنیم تا حد اقل در آن زمینه فعالیتی کرده باشیم. البته ما با مقاله آی اس آی نوشتن مخالف نیستیم ولی  معتقد هستیم مقاله یک محصول جانبی است و باید کاری انجام شود و ماموریتی در حال انجام باشد. یکی دیگر از بخش‌های اصلی این سند که به هیچ عنوان نمی‌گذاریم بر زمین بماند چون یکی از مطالبات بسیار جدی رهبر معظم انقلاب از شورای عالی انقلاب فرهنگی است؛ بحث کنکور است که علاوه بر این که در نقشه جامع علمی کشور به آن تصریح شده در سند آمایش آموزش عالی هم به آن اشاره شده. در این بخش سند وزارت علوم و همچنین وزارت بهداشت و درمان موظف شدند که طرح کامل ساماندهی سنجش و پذیرش را به ما بدهند که بدانیم برمبنای کدام چارچوب اقدام به سنجش و پذیرش می‌کنند. که این خبر را می‌توانم به شما بدهم اخیرا سیاست شماره چهار آن تدوین و تصویب شد که می‌توان صراحتا اعلام کنم که این سیاست‌ها بسیار راه‌گشا خواهند بود. البته که ما رعایت احوال دانش آموزان کنکوری را می‌کنیم و اجرای این طرح را به سال های آتی موکول می‌کنیم. می‌توان به جرات گفت که این سیاست‌ها بعد از تکمیل و ابلاغ به وزارتین بصورت جدی از جانب ما پیگیری خواهد شد تا طرح‌های پیشنهادی آن‌ها را جلو ببریم. البته با مجلس شورای اسلامی هم هماهنگی لازم صورت گرفته است.

کمی هم از مشکلات در اجرای این طرح برایمان بگویید؟

 حالا که از کارهای صورت گرفته گفتم باید این راهم بگویم که در برخی نقاط دچار خلاء هم هستیم که اگر وزارت علوم و بهداشت بیشتر با ما همکاری لازم را انجام می‌دادند کار به شکل بهتری جلو می‌رفت. البته وزارت بهداشت گزارش آمایش استانی خود را  به طور کامل به ما داده است که اکنون در دست بررسی است. خب باید بدانیم یکی از اهداف سند آمایش این است که امکانات و ظرفیت‌های استان با رشته های و دانشگاه‌های آن استان گره بخورد واین هدف بدون هماهنگی کامل بین ما و وزارتخانه‌های مربوطه قابل دستیابی نیست.

متاسفانه وزارت علوم در این زمینه هنوز خروج مناسبی برای ما نداشته که ما با مکاتباتی که کردیم موجب اصلاحات ساختاری در وزارت علوم شدیم که الان معاونت آموزشی وزارت علوم خوشبختانه همکاری لازم را با ما دارند که اگر خروجی مناسب را هر چه سریع تر از آها دریافت کنیم موجب پیشبرد بهتر اهداف خواهد بود.

ارائه این طرح برای آمایش و اجرای آن فقط برعهده وزارت خانه هاست؟

خیر، وزارت خانه‌ها طرح کلی خود را به ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور ارائه می‌دهند، بعد از بررسی و تایید وظیفه هماهنگی تمام این ظرفیت ها بر دوش ستاد نقشه جامع علمی کشور است. ما بسیاری از رشته هایی که در دانشکده‌های مختلف داریم در استان مربوطه مشتری و به اصطلاح بازار کار ندارد یا حتی برعکس نیاز هر استان به برخی از رشته ها برآورده نمی‌شود.