اخیرا شاهد کمبود روغن خوراکی در کشور بودیم و این در حالی است که کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز تقریبا به حالت نیمه تعطیل در آمده و فقط روزانه مقدار کمی روغن مایع را تولید میکند.
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، کمبود روغن خوراکی در کشور، نگرانیهای در پی داشت تا جایی که برای مدتی در بسیاری از فروشگاههای موادغذایی روغن خوراکی نایاب شده بود و در برخی مواقع هم این محصول با قیمتهای چندبرابری به دست مردم رسید. یکی از دلایل کمبود این محصول در بازار گرانی و کمبود مواد اولیه برای تولید در کشور بود که باعث شد تا بعضی از واحدهای تولیدی این محصول به دلیل نبود مواد اولیه تعطیل و یا تولیدات خود را کاهش دهند.
شنیدهها حاکی از این است که عمده نیاز روغن کشور از مسیر واردات تامین میشود و وابستگی به واردات در این کالا نسبت به کالاهای دیگر بیشتر است. بخش قابلتوجهی از مشکلات مربوط به بازار روغن به واردات مواد اولیه روغن برمیگشت که در ماههای گذشته با اختلال مواجه شد.
کاهش تولید روغن در کارخانه روغن نباتی نرگس
یکی از تولیدیهایی که این روزها در این حوزه با مشکل مواجه شده، کارخانه روغن نباتی شیراز است، این کارخانه که یکی از قدیمیترین واحدهای تولیدی کشور در تولید روغن بوده که سالانه حدود ۱۲۰ هزار تن انواع روغن را تولید میکرد. این کارخانه امروز علیرغم کمبود روغن خوراکی در کشور، تقریبا به حالت نیمه تعطیل در آمده است وتقریبا روزانه کمتر از ۳۰۰ تن روغن تولید میکند.
شنیدهها حاکی از این است که کارخانه روغن نبانی نرگس شیراز در سال گذشته با توجه به مشکلاتی که برایش بوجود آمد، تعداد زیادی از کارگران خود را اخراج کرد و کارخانهای که در دهه ۶۰ و در زمان جنگ تحمیلی با مدیریت دولت و تلاش کارگران توانسته بود ۴۵۰ تن روغن در روز تولید کند و در جمع سود دهترین کارخانه آن زمان باشد، به جایی رسید که باید برای کاهش هزینهها کارگرانش را اخراج کند!
این کارخانه در سال ۷۲ به بخش خصوصی واگذار شد و مشکلات این واحد تولیدی از همان موقع شدت گرفت. در این کارخانه قبل از واگذاری حدود ۱۲۰۰ نفر مشغول به کار بودند که پس از خصوصی سازی به ۱۷۵ نفر کاهش یافت.
سیاوش علینژاد، دبیر مجمع دانشجویی آرمان دانشگاه شیراز در مورد مشکلات کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز میگوید: این کارخانه جزو بهترین و سوددهترین کارخانههای دهه ۶۰ بود، اما در سال ۱۳۷۲، ۶۷ درصد باقیمانده سهام خصوصیسازی میشود و این کارخانه به سید مهدی میرسلیمی، فرهاد بهمنی و سید ادیب الدین صدرنژاد واگذار میشود.
نازنین یزدانی، عضو گروه رسانهای کاشف وابسته به مجمع دانشجویی «آرمان» دانشگاه شیراز با اشاره به روند فعالیت و مقدار تولید روغن در کارخانه روغن نباتی نرگس شیراز می گوید: سید مهدی میر سلیمی، مدیر عامل کارخانه، در آذر ۹۸ همانطور که در گزارش گروه کاشف پخش شد قول داده بود که تولید کارخانه تا پایان سال ۹۸ به ۲۵۰ تن در روز برسد؛ در صورتی که این موضوع محقق نشد؛ البته با توجه به ظرفیت کنونی کارخانه و تعداد کارگران، اصلا نمیتوان به این میزان تولید رسید.
به گفته این فعال دانشجویی چند فقره از اموال و تجهیزات کارخانه از سال ۷۲ تا ۹۸ به مزایده گذاشته شده و همین باعث کاهش میزان تولید و همینطور تعدیل نیروی تعداد زیادی از کارگران در طول این سالها شده است. از طرفی از سال گذشته تا به الان حدود ۱۰ نفر بازنشسته شده اند؛ درصورتی که فقط یک نیروی جدید به کارخانه اضافه شده است.
یکی دیگر از علل عدم افزایش تولید کارخانه، را میتوان ناقص بودن اتوماسیون خط پرکُنی کارخانه دانست. گفته میشود که ۵۰ درصد کارها در این خط به صورت دستی انجام میشود و با توجه به تعداد محدود کارگران عملا امکان افزایش تولیدکارخانه وجود ندارد.
این فعال دانشجویی اضافه میکند: یک کارخانه جدید با دستگاهای نوساز باید ایجاد میشد، ولی متاسفانه هیچ گونه اقدامی صورت نپذیرفت. البته زمزمه انتقال کارخانه به منطقه ویژه صنعتی سالهاست که مطرح شده، ولی هیچ تصمیم جدیدی برای انتقال صورت نگرفته است.
به گفته یزدانی با توجه به اینکه در طی سالهای گذشته تجهیزات قابل توجهی از کارخانه خارج شده و وعده اختصاص یافتن درآمد حاصل از فروش تجهیزات به نوسازی کارخانه توسط مسئولین کارخانه به کارگران داده شده، در طول این سالها نه درآمد مشخص شده و نه نوسازی صورت گرفته است و همچنین ۳۳ درصد از سهامداران کارخانه از کارگران بازنشسته کارخانه هستند، ولی در طی سالهای پس از خصوصی سازی هیچگونه شفافیتی در حوزه سود و یا ضرر سهام آنها صورت نگرفته و سهامداران خواهان ایجاد شفافیت توسط مسئولین فعلی کارخانه هستند.
این مسائل و ضعف مدیریت کارخانه روغن نباتی شیراز باعث شد تا دانشجویان و پیگیر مشکلات کارگران این کارخانه قدیمی شوند.
دانشجویان عدالتخواه مشکلات سهامداران کارخانه را هم پیگیری میکند و در حال پیدا کردن راهحلهایی برای برون رفت کارخانه از بحرانهای ایجاد شده هستند. آنان از مسئولین ذی ربط میخواهند که توجه ویژه خود را به این کارخانه اعمال کنند و با شفافیت نحوه خصوصی سازی و همینطور نظارت بر وعدههای مسئولین کارخانه گرهای از مشکلات کارگران و سهام داران باز کنند.
راه اندازی خط تولید روغن خوارکی در کارخانه روغن نباتی نرگس
با توجه کمبود روغن در کشور مسعود نوروزى، مدیــر تحقیقات کارخانه روغن نباتى نرگس شیراز با بیان اینکه در حال حاضر ظرفیت اســمى تولید روغــن هاى مایــع و مارگاریت کارخانــه روغن نباتى شــیراز حــدود ۳۰۰ تن در روز اســت، میگوید: اما متاسفانه شــرایط موجود و مشکلاتى مانند کمبود روغن خام ســبب شده تا این مقدار تولید به ۱۰۰ الى ۱۵۰ تن تولید روغن خام کاهش پیدا کند.
نوروزى با اشاره به اینکه مشکلات تأمین روغن مورد نیاز توسط افراد و خانوارها درروزها وماه هاى گذشــته باعث شده بیشتر شرکتها موظف به افزایش تولید روغن شــوند، می افزاید: اگرچه خــط تولید روغن بــراى خانــوار، در کارخانه روغن نباتى شــیراز طى ۵ ســال گذشته به دلیل فعالیت در حوزه صنف و صنعت تعطیل شده بود، اما در شرایط فعلى، اقدام به راه اندازى و تولید روغن خوراکى براى مردم کردیم.
بر اساس روند نزولی تولید و تعداد کارگران و همچنین استهلاک دستگاهها، احتمال تعطیل شدن کارخانه بیش از هر زمان دیگری وجود دارد و با توجه به نیاز روز افزون کشور و به خصوص استان فارس به صنعت روغن سازی، این تعطیلی و حتی رکود در تولید این کارخانه منجر به مشکلات جبران ناپذیری خواهد شد.