دولت با آمدن بایدن قید همکاری اروپا را بزند / ضرورت چرخش دیپلماسی اقتصادی به سمت اوراسیا و آفریقا

امیر حسین مهدوی، عضو مرکز مطالعات اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه علم و صنعت در گفتگو با خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو، گفت: در پنج ماهه اول سال ۱۳۹۹ ارزش صادرات ایران به سه کشور اول صادراتی یعنی چین ۲۸ درصد، عراق ۲۲.۱ درصد و امارات ۱۴.۳ درصد بوده؛ یعنی ۶۴ درصد صادرات ما به سه کشور انجام شده است.

 

مهدوی به عادی سازی روابط اسرائیل و امارات اشاره کرد و گفت: با عادی سازی روابط امارات و رژیم صهیونیستی تصاحب بازار امارات برای ایران دشوارتر و راه‌های دور زدن تحریم از طریق صرافی این کشور سخت‌تر خواهد شد؛ از این رو این مسئله باید مورد توجه سیاستمداران قرار گیرد.

عضو مرکز مطالعات اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه علم و صنعت با بیان اینکه متاسفانه در این دولت تعامل کشورمان با کشور‌هایی همچون سوریه که با آن‌ها روابط استراتژیک داشته ایم کمتر شده، گفت: برای نمونه صادرات ایران به کشور سوریه که بالاترین روابط سیاسی و نظامی را با ایران دارد، از ۵۱۶ میلیون دلار در سال ۱۳۸۹ به ۱۶۰ میلیون دلار کاهش داشته و این در حالی است که کشور سوریه به دلیل جنگ به شدت محتاج شرکت‌ها و کالا‌های ایرانی است؛ اما متاسفانه ما اکنون حتی رایزن بازرگانی که بعد از سفیر مهم‌ترین مقام سیاست خارجی است را در سوریه نداریم! وضعیت ونزوئلا نیز به همین شرح است.

مهدوی با اشاره به اینکه در شرایط تحریم رایزن‌های بازرگانی نقش مهمی دارند و این در حالی است که رایزن‌های بازرگانی ایران در سراسر جهان از ۶ نفر به ۲ نفر کاهش یافته؛ اما کشور‌هایی مانند آلمان، چین و سوئد بالای ۲۰۰ رایزن بازرگانی دارند، تصریح کرد: در نگاه دولتمردان ما دنیا در اروپا خلاصه می شود، ولی جالب است بدانید که بعد از سال نو میلادی وزیر خارجه کشور چین به آفریقا سفر کرده تا بتواند پیوند‌های تجاری خود با کشور‌های آفریقایی را تحکیم بخشد و این نشان دهنده اهمیت آفریقا برای چین است، ولی گویا در ایران اصلا کشور‌های آفریقایی را به حساب نمی‌آورند!

وی با اشاره به اینکه دولت آقای روحانی تمام تمرکز خود را روی برجام و مذاکره قرار داد و به همین دلیل هیچ اعتقادی به کشور‌های همسایه نداشته و ندارد، بیان کرد: با وجود تمایل کشور‌های روسیه و ارمنستان به کالا‌های ایرانی، اما دستگاه دیپلماسی اقتصادی کشور واکنش مناسبی به درخواست این کشور‌ها نداشت و این مسئله‌ای است که باعث از دست رفتن بازار روسیه و ارمنستان خواهد شد.

مهدوی اضافه کرد: نکته مهمی که سیاستمداران ایران باید به آن توجه کنند، این است که با آمدن بایدن در آمریکا و نزدیکی او به الکاظمی در عراق و کشور چین نسبت به ترامپ، احتمالا تجارت ما در عراق و شاید حتی چین نسبت به قبل کمی دشوارتر شود. در مورد امارات نیز با توجه به عادی سازی روابط بین این کشور و اسرائیل وضع به مراتب بدتر است و قطعا در آینده شرایط بسیار مشکل خواهد بود.

وی با تاکید بر اینکه اگر می خواهیم تحریم‌ها را خنثی و تجارت خود را گسترش دهیم، باید به سمت بازار آفریقا و اوراسیا برویم، افزود: با توجه به موقعیت ژئوپلتیک ایران و داشتن مرز مشترک با ۱۵ کشور منطقه، کشورمان ظرفیت تجاری بالای ۱۰۰۰ میلیارد دلاری با کشور‌های منطقه دارد.

مهدوی اظهار داشت: بیش از ۵۰ کشور آفریقایی در طول سال حدود ۱۰۰۰ میلیارد دلار تجارت دارند که حدود ۶۰۰ میلیارد دلار آن مربوط به واردات و ۴۰۰ میلیارد دلار آن مربوط به صادرات است و این در حالی است که سهم تجارت ایران با کشور‌های آفریقایی در طول سال حدود یک میلیارد دلار است که از این عدد ۶۰۰ میلیون دلار به صادرات و ۴۰۰ میلیون دلار به واردات اختصاص دارد؛ با این وجود عملا ایران از این بازار ۱۰۰۰ میلیارد دلاری آفریقا هیچ سهمی ندارد.

وی بیان کرد: کشور‌های آمریکای لاتین شامل ونزوئلا، کوبا، بولیوی و برزیل از جمله کشور‌هایی به شمار می‌روند که بیشتر آن‌ها ضد آمریکایی بوده و مشتاق مبادله با ایران هستند؛ اما در این بخش نیز فرصت سوزی صورت گرفته، به گونه‌ای که مثلا از بازار ۹.۸ میلیارد دلاری بولیوی سهم ایران تنها ۵۱۶ هزار دلار یعنی ۰.۰۱ درصد بوده است!

عضو مرکز مطالعات اقتصادی بسیج دانشجویی دانشگاه علم و صنعت گفت: نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم، این است که با آمدن بایدن رئیس جمهور آمریکا، اتحادیه اروپا بیش از پیش به آمریکا نزدیک شده و با توجه به روابط نزدیک این دو و زیاده خواهی آمریکا در رابطه با برجام‌های بعدی یعنی برجام موشکی و منطقه‌ای دولت باید قید همکاری اروپا و ایجاد تحول خاص در برقراری روابط با کشور‌های اروپایی را بزند و فکر نکند بعد از ترامپ تغییر شگرفی در روابط اروپا با ایران حاصل خواهد شد.

مهدوی تصریح کرد: معتقدم با توجه به بازار ۲۰۰۰ میلیارد دلاری کشور‌های همسایه، آفریقا و آمریکای لاتین، دیپلماسی اقتصادی کشور باید از اروپا به اوراسیا، آفریقا و آمریکای لاتین چرخش کند تا با گسترش کشور‌های هدف به عنوان شریک تجاری هم امکان رهگیری و اعمال تحریم را برای آمریکا به شدت سخت‌تر کنیم و هم کیک اقتصاد بزرگتر و رفاه مردم بیشتر شود.