گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محمد مرادیان؛ نقش رهبری تعیین کننده یک روحانی آگاه به نام امام خمینی (رحمه‌الله‌علیه) نشان دهنده عظمت جایگاه علماء و نخبگان روحانی در بین عوام و خواص است.
امام (رحمه‌الله‌علیه) به عنوان یک مرجع مسلم تقلید هدایت و راهبری نهضت عظیم اسلامی ملت ایران را به عهده گرفت و این هدایت را با پیروزی انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ و تثبیت نظام جمهوری اسلامی تکمیل نمود.
در دوران تبعید ۱۵ ساله او از وطن، هر چند نقش حضور او کم‌رنگ‌تر از قبل جلوه می‌کرد، اما با این حال هیچگاه از خاطره‌ها محو نشد. هر از چند گاهی با سخنرانی‌ها و اعلامیه‌های شورانگیز خود، مردم را به ادامه روند نهضت دلگرم تر می‌نمود. از این گذشته، شاگردان و مریدان روحانی او به عنوان حلقه واسطه، ارتباط امام با ملت را حفظ کرده و در غیاب او، رهبری و هدایت نهضت در داخل ایران را بر عهده گرفتند.
البته این عمل، پیامدهای سختی نیز به همراه داشت. دستگیری، شکنجه، آزار و اذیت و در نهایت، شهادت برخی از یاران صمیمی امام از سوی رژیم دیکتاتوری پهلوی چالش‌هایی را متوجه رهبری روحانیت نمود. اما این چالش‌ها هرگز موجب ایستایی و رخوت رهبری آنان نشد، چرا که در بهمن ۱۳۵۷ رهبری چندین ساله نهضت مردم ایران توسط روحانیت آگاه موجب سقوط سلطنت ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران شد.
آن بخش از علماء و روحانیون که از توانایی و سطح علمی و فقهی بالاتری برخوردار بودند، همراه امام، ایدئولوگ‌های اصلی انقلاب بودند هر چند روحانیون تنها افراد تدوین کننده ایدئولوژی اسلامی نبودند و برخی روشنفکران مذهبی نیز نقشی ایفاء نموده‌اند، اما با این حال نقش روحانیون جلوه دیگری داشت.
در این میان، امام خمینی (رحمه‌الله‌علیه) به عنوان ایدئولوگ اصلی انقلاب اسلامی محسوب می‌شد. ایشان به عنوان رهبر اصلی انقلاب از عنصر آگاهی و اندیشه و برنامه‌ریزی مبارزه غافل نبوده. خود بیشترین تلاش را برای آگاهی بخشی به توده‌ها انجام داد.
عمده‌ترین فعالیت ایشان در این زمینه تدریس و تالیف کتاب البیع و طرح بحث ولایت فقیه و نیز تدریس و تالیف کتاب ولایت فقیه در بهمن ۱۳۴۸ ه. ش. بود. در این کتاب، همه کار ویژه‌های مربوط به ایدئولوژی انقلابی مطرح شده و راه مبارزه برای رسیدن به آن جامعه آرمانی مورد بررسی قرار گرفته است.
غیر از امام، می‌توان به سه روحانی برجسته دیگر اشاره نمود که به نوعی تئوریسین و ایدئولوگ انقلاب ـ بعد از امام ـ محسوب می‌شدند. شهید مطهری، شهید بهشتی و شهید مفتح.
ائتلاف مردمی نیروهای مخالف، یکی از مهم‌ترین عوامل پیروزی انقلاب اسلامی محسوب می‌شد. این ائتلاف توسط روحانیت آگاه و در راس آن، امام خمینی (رحمه‌الله‌علیه) صورت پذیرفت. ایشان در پیام‌ها و اعلامیه‌های مختلف، همه نیروهای مخالف رژیم را به اتحاد و یک‌دلی دعوت می‌نمود. به عنوان مثال در یکی از پیام‌ها تاکید می‌نماید که: «مخالفت‌ها را کنار بگذارید و با هم دوست باشید. همه با هم، هم قدم باشید... ما همه باید دست به هم بدهیم...»
نقش وحدت بخش این پیام‌ها در امکان ائتلافی فراگیر. میان مخالفین متعدد رژیم تاثیر گذار بود. علاوه بر این پیام‌ها، سایر روحانیون نیز تا حد امکان، سعی در وحدت و همکاری با سایر نیروهای مبارز غیرروحانی داشتند.
محمد مرادیان - علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.