مستأجران جدید کاخ سفید به دنبال چه هستند؟

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، سعید ترکاشوند؛ جو بایدن نامی آشنا برای مردم ایران، کسی که متاسفانه بسیاری از افراد در داخل کشور  رشته‌ بهبود شرایط اقتصادی کشور را به رشته‌ی مذاکره و بازگشت مجدد وی به برجام گره می زنند. از حق نگذریم، بایدن همواره از مهمترین چهره‌های شاخص دموکرات بود که از بدو رقابت‌های انتخاباتی آمریکا تا سخرانی به عنوان چهل ششمین رئیس جمهور آمریکا، به بازگشت این کشور به برجام تاکید کرده است.

اما مسئله اصلی این است که آیا بازگشت این کشور بد سابقه در اجرای تعهدات بین المللی به برجام گره‌ای از مشکلات معیشتی مردم باز می‌کند؟ اکنون مسئله این است که بایدن با تمام ادعا‌های تبلیغاتی خود دال بر پیوستن مجدد به برجام هیچگونه سیاستی مبنی بر نحوه‌ اجرای تعهدات قبلی امریکا نسبت به برجام را اعلام نکرده است.

بدیهی است که تا اقدام جدی‌ای از طرف آمریکا برای انجام تعهدات قبلی و نه صرفا بازگشت به برجام انجام نگیرد، هیچ عقل سلیمی بازگشت جمهوری اسلامی ایران را به این توافقنامه منطقی نمی‌داند. اکنون بعد از چند ماه از تشکیل کابینه بایدن، بازگشت آمریکا به برجام به طور جدی‌تر دنبال می‌شود؛ اما با سخنان و رویکرد‌های گوناگون.

حالا که این موضوع به طور جدی در حال بررسی است، کشور‌های اروپایی نیز بعد از بدعهدی‌هایی که در زمان ترامپ انجام داده اند اکنون در کمال وقاحت ایران را ناقض مفاد برجام می‌خوانند؛ این درحالی است که در دوره خروج ترامپ از برجام همه تحلیل گران و کارشناس مسائل بین المللی سیاست‌های منفعلانه کشور‌هایی اروپایی عضو برجام را تایید می‌کنند.

حالا اوضاع کمی واضح‌تر شده است و پرده‌های ابهام از وضعیت ناقضان برجام کنار رفته است. «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه کنونی کابینه بایدن و مرد پشت پرده بر برجام، اکنون در ویترین سیاست خارجی آمریکا قرار گرفته و هر دم از امکان احیای برجام و ایجاد یک دیپلماسی فعال بین طرفین این توفقنامه صحبت می کند.

در کنار این اظهار نظر‌ها، وزرای امور خارجه، بریتانیا، فرانسه و آلمان بعد از مدت‌ها سکوت و تماشای وضعیت برجام، اکنون زبان باز کرده اند و نتیجه این زبان باز شده چیزی جز متهم کردن ناحق ایران به نقض برجام نبوده. گویی در زمانی که ترامپ با شوآف تبلیغاتی از برجام خارج شد، چشم‌ها بسته و گوش هایشان کر بود.

از زمان روی کار آمدن بایدن، «مقام معظم رهبری» مواضع جمهوری اسلامی ایران در خوصوص برجام را به صراحت بیان کرده اند و همواره تاکید داشته اند که آمریکا با عمل کردن به تعهدات قبلی خود و رفع تمامی تحریم‌ها، ایران نیز به تعهدات ذیل برجام عمل خواهد؛ این درحالی است که طرف‌های آمریکایی و اروپایی به دنبال آن هستند که از خرابه‌های برجام فعلی، «برجام دوم» همراه با محدودیت و بند‌های جدیدی در زمینه‌های دیگر را بر ایران تحمیل کنند.

تاکنون نیز وزیر امور خارجه آمریکا در سخنان و اظهارات متفاوتی صحبت از دیپلماسی فعال، همکاری‌های چند جانبه وحتی بازگشت به میزه مذاکره و احیای ۱+۵ داشته است؛ اما با وجود همه این صحبت‌ها هیچ تحریمی برداشته نشده است. حالا جمهوری اسلامی ایران در عزم خود راسخ است و با لغو پروتکل‌های الحاقی خود را در موضع قدرت در مقابل سه کشور اروپایی، آمریکا یا حتی چین و روسیه به نمایش می‌گذارد.

 با وجود نکات ذکر شده، این مسئله مطرح شده است که سیاستمداران و دیپلمات‌های غربی همزمان با تاکیدات طرف‌های دیگر برجام (چین و روسیه) چرا در بازگشت خود به برجام تعلل می‌کنند؟ اگر بخواهیم وضعیت فعلی و سیاست مد نظر طرف‌های برجام را در یک جمله کوتاه توصیف کنیم، می‌توانیم با زبان سیاست اظهار کرد که هم اینک طرف‌های غربی به خصوص آمریکا در حال اجرای سیاست «هویج و چماغ» است و در این امر هیچ شکی نیست.

امروز دوباره زنگ هشدار دموکرات‌ها برای کشورمان به صدا درآمده، نکته این است که ایالات متحده آمریکا توسط یک سیستم منسجم اداره می‌شود و اتفاقا دونالد ترامپ نیز بازیگر سناریو‌یی بود که توسط این سیستم نوشته شده بود، اما با نقش پلیس بد.

حالا پلیس خوب دموکرات‌ها، بایدن در راس قدرت است، خط و نشان نمی‌کشد، تحریم هم نمی‌کند  و همواره به بازگشت به برجام تاکید دارد؛ وزیر امور خارجه وی نیز برهمین سیستم به جلو می‌رود، تاکنون پلیس خوب آمریکایی با وعده و احیای برجام و لغو تحریم‌ها یک هویج نشان داده.

اما نکته‌ای وجود دارد، این است که این موضوع  یک وعده واهی است و با بی نظمی که پلیس بد آمریکایی (دونالد ترامپ) ایجاد کرده بود، امروز پلیس خوب آمریکایی (جو بایدن) با هویج بازگشت به برجام، چماغی در پشت دست خود مخفی کرده است که ما حصل آن چیزی جز، ایجاد محدودیت ها، شروط و بند‌های بیشتر در زمینه هسته‌ای، موشکی و منطقه‌ای نخواهد بود.

در این بین کشور‌های اروپایی عضو برجام نیز به طور تمام و کمال، سیاست هویج و چماغ آمریکایی را دنبال کرده و تمامی رویکرد‌های خود  در قبال برجام را به آن گره زده اند.

اما اکنون وضعیت به کلی تغییر پیدا کرده و همواره جمهوری اسلامی ایران با کشور‌های ناقض برجام در موضع قدرت برخورد می‌کند و اکنون مطالبه ما در این است، آمریکا به برجام بازگردد و تا زمانی که آمریکا تمامی تحریم‌ها را لغو نکند، حسن نیت این کشور به اثبات نخواهد رسید.

جدای از این موضوع، مقام معظم رهبری و «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان همواره بر این اصل تاکید داشتند و دارند که برجام غیر قابل مذاکره و ثابت است و نمی‌توان بندی به آن اضافه کرد، حال باید دید طرف‌های غربی، خرابه برجام را چطور احیا خواهند کرد.

سعید ترکاشوند - کارشناسی علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران 

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.