ترسیم چهره‌ای مردانه از زن
گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، حسین رحمتی؛ نحوه زندگی کردن انسان‌ها و مناسبات و تعاملات آن‌ها با یک‌دیگر ارتباط مستقیمی با فهم آن‌ها از پدیده‌ها و موضوعاتی اساسی دارد. به عنوان مثال در تعیین اینکه جایگاه و نقش زن در جامعه چیست و زن و مرد چه نسبت و رابطه‌ای با هم دارند مدل نگاه و فهم ما از این دو تأثیر به‌سزایی دارد.
البته این رابطه‌ای دوطرفه است؛ یعنی ما با نگاه کردن به وضعیت کنونی سبک زندگی و آداب و رسوم و رفتارهای جامعه می‌توانیم به اینکه مردم چه فهمی از هر پدیده‌ای دارند پی ببریم و آن را آسیب‌شناسی کنیم. اگر نگاهی گذرا به یکی از مناسک مهم دینی‌مان یعنی مراسم عزاداری و هیأت‌ها و مداحی‌ها در چند سال گذشته بیندازیم نشانه‌های خوبی دستگیرمان می‌شود.
با بررسی محتوای مداحی‌ها در چند سال اخیر و مقایسه آن با محتوای عزاداری‌ها در سالیان دورتر چیزی که با کمی دقت به روشنی به چشم می آید، پررنگ شدن حضور زن در آن است، این مسئله را می‌توان از زیاد شدن مداحی‌هایی در وصف حضرت زهرا(س) و حضرت زینب (س) و پردازش شخصیت این بزرگواران به شیوه‌های گوناگون در محتوای عزاداری‌ها به راحتی فهمید. برای روشن‌تر شدن موضوع افزایش چشم‌گیر مراسمات دهه اول و دوم فاطمیه نسبت به گذشته و ترسیم چهره‌های ابرقهرمانی از حضرت زینب (س) در مداحی‌ها می‌تواند شاهد خوبی بر این ادعا باشد.
این موضوع در وهله اول جای خوشحالی دارد؛ چرا که نشان از با اهمیت شدن مفهوم و جایگاه زن در جامعه دارد و بیان‌گر این است که زن در جامعه ما از تصویر قدیمش که به قول دکتر علی شریعتی بدان گونه که هست نمی ماند و نمی‌تواند بماند گذر کرده است.
حال در این میان برای زن دو چهره ساخته شده است؛ یکی چهره‌ای است که غرب به او تحمیل کرده و از او ابزاری برای منافع خود ساخته است و دیگری چهره زنانی است که در ادبیات این مداحی‌های سال‌های اخیر که موضوع بحث ما بود به آن پرداخته می‌شود.
این هر دو چهره با حقیقت زن و چیزی که باید باشد فاصله دارد و دارای اشکال است. تصویر اول که ماسک بزک‌کرده تحمیلی غرب است که تکلیفش مشخص است و موضوع بحث ما نیست؛ اما تصویر دوم هم که در ادبیات مداحی‌ها نظیر آن‌چه در این پست می‌بینید به آن پرداخته می‌شود، خالی از اشکال نیست؛ چرا که در این تصویر زن دستمال‌برکمربسته و مردانه به میدان می‌آید و مداح به قیاس جنگاوری حضرت زینب (س) و حضرت ابوالفضل (ع) می‌پردازد!
انگار هنوز اصالت با ویژگی‌های مردانه است و زن اگر می‌خواهد جایگاهی پیدا کند باید ویژگی‌های مردانه پیدا کند؛ در حالی که جامعه ما نیاز به نقش‌آفرینی زن با ویژگی‌های زنانه‌اش دارد و در واقعه عاشورا هم قیاسی بین حضرت زینب و دیگر شخصیت‌های کربلا به این شکل مطرح نیست، بلکه نقش‌آفرینی حضرت زینب (س) یک موضوع خاص و متعلق به خود آن حضرت است که در کنار دیگر شخصیت‌های کربلا تکمیل‌کننده آن واقعه است و هیچ کدام از شهدا و بزرگوارانی که در کربلا حضور داشتند را نمی‌توان به جای آن گذاشت.
حسین رحمتی - کارشناسی مهندسی مکانیک دانشگاه امیرکبیر
انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.