شهید مدرس؛ برترین ملی گرا/ نقش شهید مدرس در خنثی کردن توطئه تقسیم ایران

به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، شب بیست و سوم برنامه ضیافت شبکه قرآن و معارف سیما به بررسی شخصیت علمی و مبارزاتی "شهید آیت الله سیدحسن طباطبایی زواره" معروف به "مدرس" با حضور حجت الاسلام سید یدالله شیرمردی اختصاص یافت.

شیرمردی در خصوص این روحانی مجاهد اظهار داشت: اجداد شهید مدرس از سادات زواره هستند و لذا ایشان دارای یک پیشینه بسیار محکمی است؛ تا جایی که بررسی کردم همه اجداد ایشان از زهّاد و اولیا بوده اند. مثلاً جد هفتم یا هشتم ایشان، سیدمیرحیدر است که در زمان حمله مغول‌ها به مقابله بر خاست و نقل است که تنها جایی که مغول‌ها نتوانستند اشغال کنند، منطقه تحت کنترل ایشان بوده است.

وی افزود: شهید مدرس در "سرابه کچو" از توابع اردستان به دنیا آمده است. پدر ایشان سیداسماعیل او را در کودکی به شهر قمشه که یک شهر مذهبی و عملی بوده و نزد جدشان می‌برند و سیدحسن از شش تا ۱۳ سالگی نزد پدربزرگش دروس لازم را می‌آموزد.

بهره مندی از جلسات درس و بحث نوادر علمای اصفهان

شیرمردی گفت: ایشان بعد از آن به اصفهان می‌رود و در مدت ۱۳ سالی که در اصفهان بوده است، محضر نوادری از علما را درک می‌کند که از میان آن‌ها می‌توان به آیت الله العظمی سید محمدباقر درچه‌ای که به استادالمراجع معروف بود و همچنین آیت الله میرزا جهانگیرخان قشقایی که از عظائم روزگار و صاحب درجات عالیه بوده است، اشاره کرد.

این محقق تاریخ معاصر بیان داشت: ایشان بعد از ۱۳ سال حضور در اصفهان به درجه اجتهاد رسید. خودش نقل کرده است که وقتی به عتبات عالیات و سامرا مشرف شدم، اکثر درس‌هایی که در آن‌ها شرکت کردم، تبرکا و تیمناً حضور یافتم. ایشان در این مدت در محضر اساتیدی همچون مرحوم آخوند خراسانی، آیت الله العظمی سیدمحمدکاظم یزدی و آیت الله میرزای شیرازی بهره می‌برد.

شیرمردی خاطرنشان کرد: سیدحسن بعد از بازگشت از نجف، در اصفهان مشغول به تدریس شد و از همین جا بود که به "مدرس" شهرت یافت. همدرسی‌های ایشان حضرت آیت الله بروجردی، آیت الله العظمی سیدابوالحسن اصفهانی و آیت الله نخودکی اصفهانی بوده اند و همین همنشینی با چنین شخصیت‌های برجسته‌ای از او عارف و مجاهدی ساخت که می‌توان ادعا کرد او پیش از شهادت، به شهادت رسیده بود.

معتقد به اقتصاد مقاومتی

وی درخصوص مشی اجتماعی شهید مدرس گفت: ایشان بسیار ساده زیست و مقید به استفاده از اجناس ایرانی بوده است. در واقع ایشان مجری اقتصاد مقاومتی در دوره خودش بوده و جالب است که سعی می‌کرده مایحتاجش را خودش تولید کند. مثلاً در دورانی که در زندان خواف تبعید بود، سبزی می‌کاشت و مسجد و حسینیه‌ای در مرز ایران و افغانستان می‌سازند؛ او در زهد و تقوا مانند اولیا خدا زیست.

این پژوهشگر تاریخ بیان داشت: البته باید یادآوری کرد که در مدتی که در اصفهان حضور داشته است، عمده فعالیت شهید مدرس فقط درس و بحث نبوده است؛ واقعه دخانیه یا همان فتوای تحریم توتون و تنباکوی میرزای شیرازی که استعمار انگلیس به نوعی با آن فتوا به زمین خورد، با نقش آفرینی امثال شهید مدرس عینیت یافت و همین حضور پررنگ ایشان بوده است که دستگاه حاکم از وجودش احساس خطر کرد و بار‌ها دست به ترور ایشان زد.

می‌خواستند ایران هند دوم شود

شیرمردی با اشاره به نقش شهید مدرس در ملغی شدن قرارداد ۱۹۱۹ اظهار داشت: این قرارداد در دوران وثوق الدوله به دنبال دریافت چهارصد هزار تومان رشوه و ۶ - ۷ ماه مذاکره مخفیانه با انگلیسی‌ها اتفاق افتاد و چنانچه به اجرا در می‌آمد، انگلیس برای همیشه بر تمام امور کشوری و لشکری ما مسلط می‌شد. در واقع آن‌ها قصد داشتند همه آموزش‌ها و مجوز‌های کشور را در اختیار بگیرند تا فرهنگ انگلیسی به طور کامل بر کشور چیره شده و ایران به هند دیگری تبدیل شود. ولی با مجاهدت شهید مدرس در مجلس، ورق برگشت و جریان به گونه‌ای پیش رفت که هم دولت استعفا داد و هم این قرارداد باطل شد.

رئیس اسبق ستاد نمازجمعه تهران افزود: پس از این واقعه، احمدشاه بر سر کار می‌آید و در این فرصت انگلیس و روس هر بلایی توانستند بر سر ایران آوردند. یکی از برگ‌های مغفول تاریخ ایران که امیدوارم عمدی در آن نباشد، نقش شهید مدرس در ملغی کردن قرارداد سری بین روس و انگلیس و نقشه تقسیم ایران به سه منطقه بود که بر مبنای آن جنوب تحت تسلط بریتانیا، مرکز در اختیار دولت مرکزی و شمال ایران به روسیه واگذار می‌شد.

شهید مدرس چگونه تمامیت ارضی ایران را حفظ کرد!

وی گفت: باید یادآور شد که در جنگ جهانی اول کشور‌های جدیدی خلق و عثمانی بزرگ تجزیه شد؛ لذا استعمارگران برای ایران هم چنین خوابی دیده بودند؛ اما امثال شهید مدرس در برابر این زیاده خواهی و خیانت سینه ستبر کردند.

شیرمردی خاطرنشان کرد: مرحوم مدرس زمانی که روس به سرحدات ایران تجاوز کرد و به قدری پیشروی کرد که تا نزدیکی‌های دوشان تپه تهران آمد، دولت مهاجر تشکیل داد تا زیر بار حرف زور استعمارگران نرود. ایشان در زمان انعقاد پیمان صلح، به آلمان‌ها و عثمانی‌ها می‌گوید که در قرارداد بنویسید روس و انگلیس باید تمامیت ارضی ایران را به رسمیت بشناسد؛ لذا با مجاهدت و مقاومت شهید مدرس و یارانش در دولت مهاجرت، قرارداد ۱۹۰۷ به سرانجام نرسید و مهاجران بعد از دو سال، پیروزمندانه به ایران باز گشتند.

این استاد حوزه با بیان اینکه شهید مدرس در تمام دوران زندگی اش بر ایرانی بودن و اسلامی بودن بسیار پای فشرد، اظهار داشت: در واقع ایشان اولین کسی است که بحث ایرانی اسلامی را مطرح می‌کند؛ ایشان داعیه دار سیاست عدم تعهد و معتقد به شعار نه غربی و نه شرقی بود. شهید مدرس وطن دوستی را بالاترین ایمان می‌دانست؛ لذا باید ادعا کنیم که شهید مدرس برترین ملی گرا بود و پای این اعتقاد خود بار‌ها تا مرز شهادت پیش رفت.

گفتنی است، ضیافت عنوان ویژه برنامه ایست که به مدت سی شب در ماه مبارک رمضان، با اجرای سیدعلی قوامی نود دقیقه پیش از افطار از شبکه قرآن و معارف سیما پخش می‌شود.