گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * هفته گذشته، رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت به اصفهان رفته بود و در کنار دیدارها و بازدیدهایش، جلسهای هم با صنعتگران کاشانی برگزار کرده بود؛ اما در کاشان و شهرهای اطراف آن، قصه فقط درباره مشکلات صنعت گران نیست، پای حرف مردم که مینشینیم، از صنعت گران، به خصوص آنان که در کار معدن هستند، گلایههای بسیاری دارند.
رسانههای اصفهانی حاشیه جالبی از جلسه رزم حسینی با صنعت گران کاشانی مخابره کردند؛ در این جلسه یکی فعالان معدنی رسید، از رسانهها به خاطر گزارشهای منتشر شده درباره معادن جوشقان گلایه و اعلام کرد که این گزارشها دروغ است، اما چند نفر دیگر در همان جلسه با صدای بلند به او اعتراض میکنند و در نهایت میکروفن این فعال معدنی خاموش میشود!
بیشتر بخوانید:
پیش از این در خبرگزاری دانشجو درباره مشکلات مردم به ویژه دامداران جوشقان قالی با معدن داران منتشر کرده بودیم. این پرونده تمام نشده بود، اما به دلیل مشکلاتی که برای مطالبه گران از سوی فعالان معدنی ایجاد شده بود، از ما خواستند تا ادامه این پرونده را موقتا مسکوت بگذاریم، اما به نظر میرسد این سکوت رسانهای باعث شده تا این نوع از رفتارهای معدن کاران در بخشهای دیگر کاشان نیز ادامه یابد. نمونه اش در نزدیکی شهر «کامو» است.
در جوار شهر کامو و چوگان معدن سنگ آهنی کشف شده است. اکتشاف آن به حدود ۱۵ سال قبل بازمی گردد. این ذخایر معدنی روی سرچشمه بناب این شهر یافت شده و به گفته یکی از اهالی کامو، حدود ۴۰ متر زیر سرچشمه بناب این شهر، سنگهای آهن نهفته است و برای استخراج آن، معدن کاران دست به تخریب چشمههای قنات در کامو زده و موجب اختلال در زندگی مردم شدهاند.
محمدخان، اهل کامو است و نسبت به فعالیت این معدن دغدغه دارد. او میگوید: بهره برداری از معدن سنگ آهن زندگی حدود ۲۰ تا ۲۵ هزار نفر از اهالی کامو، چوگان، جوشقان قالی تا میمه را تحت تأثیر قرار میدهد. علاوه بر زمینهای کشاورزی این مناطق که از آب بناب کامو ارتزاق میکنند، آب شرب مردم نیز از آن تأمین میشود.
او توضیح میدهد: حدود ۱۵ سال قبل که مساله بهره برداری از این معدن مطرح شد، ما هم برای توقف فعالیت معدن پیگیری کردیم تا اینکه در سال ۸۸ مصوبهای در هیات دولت به تصویب رسید که براساس آن فعالیتهای معدنی که باعث آلایندگی محیط زیست در منطقه اطراف قله گرگش میشود، باید متوقف شود؛ بنابراین از آن زمان به بعد فعالیت معدن به صورت متناوب متوقف شد؛ گاهی برای برداشت مواد معدنی دپو شده، در معدن رفت و آمدهایی صورت گرفت، اما کوتاه بود.
اما چرا فعالیت معدنی اطراف قله گرگش برای دولت اهمیت دارد؟ حدود ۱۰ سال قبل، ابرپروژه ملی رصدخانه ملی ایران بر فراز قله گرگش آغاز میشود. فعالیتهای معدنی و آلودگیهای محیط زیست میتواند در کار این رصدخانه اختلال ایجاد کند و به همین دلیل هیات دولت تصمیم میگیرد فعالیتهای معدنی تا شعاع ۲۰ کیلومتری اطراف قله گرگش را متوقف کند. معدن سنگ آهن در کامو، در حدود یک کیلومتری قله گرگش قرار دارد. اهالی کامو میگویند که از دامنه نزدیک به قله این کوه میتوان اثرات تخریب زمین در اثر فعالیت معدن را به خوبی و با چشم غیرمسلح مشاهده کرد.
محمدخان درباره خسارت معدن سنگ آهن به آب بناب کامو هم اشاره میکند و میگوید: این معدن خسارت سنگینی به منطقه وارد میکند. آب تنها منبع تأمین مایحتاج اقتصادی و حیاتی مردم منطقه است. بناب اینجا حدود ۲ هزار و ۵۷۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد و همین مساله باعث شده آب در این منطقه استخراج شود. فعالیت معدن باعث شده تا برداشت آب از این بناب حدود ۱۷۰ لیتر در ثانیه کمتر شود. دی آب قبلا حدود ۲۰۰ لیتر در ثانیه بود و حالا به حدود ۲۰ لیتر در ثانیه رسیده است.
به گفته او از آب این بناب، قناتی هم احداث شده است که قدمتی طولانی دارد. حالا معدن کاران آمده اند و روی دربهای این قنات خاک و مواد معدنی دپو کرده اند به طوری که حدود ۵ یا ۶ درب قنات مسدود شده و تنها سه یا چهار درب باقی مانده است.
محمدخان میگوید: عرصه و اعیان این معدن حدود ۵۰۰ هکتار پیش بینی شده درحالیکه مساحتی که در تقسیمات کشوری برای مجموع شهرهای کامو و چوگان درنظر گرفته شده، حدود ۲۰۰۰ هکتار است. یعنی این معدن یک چهارم منطقهای را در اختیار گرفته که اساس اقتصاد در آن روی کشاورزی و دامداری میچرخد.
او توضیح میدهد که اولین معدن داری که برای بهره برداری از سنگ آهن کامو مجوز گرفت، پس از مدتی با اعتراضات مردمی مواجه شد. این اعتراضات به سطح هیات دولت هم رسید و نهایتا با دستور مقامات کشوری به صورت مقطعی تعطیل شد. کار معدن بار دیگر از سال ۹۶ آغاز شد که بازهم اعتراضات مردمی پای مسئولان را به کامو کشاند. مرحوم صفاری، نماینده مردم نطنز و قمصر و بادرود به همراه مدیران کل جهاد کشاورزی و منابع طبیعی استان در کامو حضور یافتند. از سوی مرحوم صفاری، نامه نگاریهایی انجام شد و ماحصل این پیگیریها گزارشی مفصل و دقیق از سوی جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست استان بود. این گزارش در جلسه مدیریت بحران استان مطرح شد و در نهایت در آمایش سرزمین در سال ۹۶ مسئولان به این نتیجه رسیدند که معدن نباید فعالیت کند.
به گفته او در سال ۹۹ فرد جدیدی برای مدیریت و بهره برداری معادن سنگ آهن کامو و چوگان میآید و با کمک افراد حقوق دان و مدیران اداری از مراجع بالا برای فعالیت دوباره این معدن مجوز میگیرند و بین مردمی که مخالف فعالیت این معدن هستند، حالت ترس ایجاد میکنند. حتی زمانی که نماینده مردم و کشاورزان برای بازدید اطراف اراضی معدن حضور مییابند، یک نفر به نمایندگی از معدن دار مردم را تهدید میکند و حتی قصد درگیری با اهالی داشته است.
آخرین سخنان محمدخان در واقع سوال از مسئولان است که استخراج معدن و خام فروشی آن که سودش هم شخصی است و منافع مردم را تأمین نمیکند، ارحجیت دارد یا تأمین آب برای کشاورزی و زندگی ۲۵ هزار نفر و احداث رصدخانهای که میتواند در توسعه دانش کیهانی ما اثرگذار باشد؟