شرفی خبوشان در گفتگو با دانشجو:
گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو- سارا عاقلی؛ محمدرضا شرفی خبوشان، نویسنده و مدرس ادبیات فارسی پیرامون بازنماییِ واقعه عاشورا در ادبیات فارسی در گفتگو با خبرگزاری دانشجو گفت: واقعه عاشورا از جنبه روایی بسیار غنی و پر مایه است؛ آن چیزی که روایت را جان می‌دهد حضور قهرمانان و اشخاصی است که با عملشان دست به تغییر می‌زنند؛ بنابراین رویکرد ادبیات داستانی نسبت به واقعه عاشورا می‌تواند بنیادین باشد؛ هم از جهت شخصیت‌های حاضر در رویداد و تغییراتی که در اثر عمل آن‌ها حاصل شده و هم کیفیت واقعه که به ادبیات داستانی جان‌بخشی می‌کند.
نویسنده کتاب "بی کتابی" ادامه داد: در روایت عاشورا، اشخاص دست به عملی می‌زنند، این عمل مستلزم یک بده بستانی است که در یک خط روایی بسیار حائز اهمیت است؛ بده بستان به معنی جان دادن و در عوض اخذ یک معرفت و شناخت ارزشمند، در رخدادِ عاشورا جان عطا می‌شود تا ما به یک حقیقتی برسیم؛ تا یک دستاوردی فراتر از جان و زندگی موقت داشته باشیم و آن آزادی انسان و حقیقت‌طلبی اوست؛ اصرار آدمی بر حرمت داشتِ درستی‌ها و حقایق است؛ همین بن‌مایه با این رویکرد می‌تواند به ادبیات جان‌بخشی کند، آنچه که ما در ادبیات داستانی به آن نیاز داریم همین بن‌مایه‌هاست؛ ضمن آنکه غیر از بن‌مایه به لحاظ ساختارِ روایی نیز چه خرده‌روایت‌ها و چه روایت‌های اصلی می‌توانند یک روایت جذاب و پرکشش را سامان دهند.
شرفی خبوشان پیرامون انواع نگاه ادبی به واقعه عاشورا اظهار داشت: ما نسبت به این روایت دو رویکرد می‌توانیم داشته باشیم؛ یک رویکرد، بازسازی روایت است؛ یک رویکرد دیگر این است که از این روایت یک برداشت کلی و عمومی داشته باشیم تا بتوانیم روایت‌های جدید را هم بر اساس آن شکل دهیم؛ به عنوان مثال بسیاری از روایت‌های شاهنامه یا روایت‌های باستانی یک جنبه عمومی و کلی از این واقعه دارند؛ مانند جدال رستم و اسفندیار یا واقعه سیاوش یا رویارویی رستم و سهراب؛ روایت اصلی می‌تواند در شکل، شیوه، فرم و یا شخصیت، زمان و مکان به صورت امروزی بازسازی شود.
وی با اشاره به لزوم بازسازی واقعه عاشورا افزود: صحبت من ناظر به بازسازی روایت است؛ یعنی ما هنوز نیاز داریم واقعه عاشورا را بازسازی کنیم؛ روایت‌های امروزی که آبشخور آن روایت‌های اصلی و مادر است؛ در حال حاضر آثاری با شکلِ روایت‌های امروزی که یک جهانی را با زمان، مکان و اشخاص امروزی همراه با بن‌مایه‌های عاشورا ترسیم کند، کم داریم.
خبوشان با اشاره به محتوای غنی واقعه عاشورا برای ادبیات دینی گفت: انسانی می‌تواند در جهان امروز با زمان و مکان امروز زیست کند اما همان دغدغه و حق‌طلبیِ امام حسین (ع) و یاران ایشان را داشته باشد؛ این مضمون را می‌توان در رمان‌های مدرن و امروزی پیاده کرد؛ ما از نظر محتوا، بسیار غنی هستیم و فقط باید به سوی امروزی کردن و پیدا کردن روایت‌هایی که ناظر به روایت اصلی هستند، گام برداریم و ببینیم چه اندازه انسان‌ها، در زیستِ امروزه تلاش کردند تا روش و منشی شبیه به روایت اصلی و بنیادین ایجاد کنند.
برنده‌ی جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در پایان خاطرنشان کرد: خلق آثار شاخص در حوزه‌ی بازسازی واقعه اصلی، چشم‌انداز فعلی ماست و باید به آن سمت حرکت کنیم و آثاری با این مختصات نیاز به زمان و تشریک مساعی اندیشمندان دینی و ادبیات داستانی دارد؛ اما در این حوزه کتاب "سیاگالش" نوشته‌ی ابراهیم اکبری دیزگاه یک نمونه خوبی است که در آن رگه‌هایی از تلاش فرد برای رسیدن به یک معرفت دینی و نگاه عمیق و جدی نویسنده یه ماهیتِ رخداد عاشورا به چشم می‌خورد و این اثر حاصل نویسنده‌ای است که هم مطالعات دینی دارد و هم دغدغه‌ای در پیدا کردن ما به ازای بیرونی برای داستان‌های بنیادی و اصیل.
ارسال نظرات